5-тапсырма. Мәтіндегі қарамен берілген сөйлемдерді теріп жазыңдар.
Жаз шыға, бәріміз (әпкелерімді айтамын) Апам есіп берген жіпті алып,
тоғайға отынға аттанатынбыз. Бір-бір арқа отын көтеріп, ең алда Апам, содан
кейін құндыздай шулаған біздер күліп-ойнап келе жатар едік. Ол шақта
қыстық шөпті де ала жаздай арқалап тасып, қораны маяға толтырып
қоятынбыз. Қысқы соғым мен ұн ғана әке-шешеміздің мойнында...
Шынымды айтсам, бізді, тіпті бізді ғана емес, ертеректе әкемізді, оның
іні-қарындастарын асыраған Апамның теректен ойып жасаған келісі
мен ескі астауы еді... Осы келі мен астау тіпті әкемнен де үлкен...
Қазір Апам жоқ! Қара жер қойнына алған. Былтыр мен кигізген атлас
көйлекті ала кеткен жоқ, арулаған адамдар киіп жүр. Сексен жыл жолдас
болған жыртық астау да қаңсып қалды, әне... Апам ала кеткен жоқ. Апам
менің...
Апам менің... Сенен не қалды? Жарық астау ма? Иә, адам өмірі
де сол жарық астау секілді қаңсып қалады екен-ау...
ответ:
адал ұрпақ тәрбиелеу –қай уақытта болса да өз маңыздылығын жоғалтпаған мәселе .“әкеге қарап ұл өсер ,шешеге қарап қыз өсер” дегендей жас ұрпақ тәрбиесінде ата-ананың алар орны ерекше .ата-ана тәрбиесінде тәрбиелеп қана қоймай өз-өзін тәрбиелеуі тиіс .себебі ға қаншама жақсы қасиеттерді үйретіп ,жаман әдеттерден аулақ болуды үйретсең де ,егер ата-ананың бойында жаман қасиет табылса , бәрі бір өз ата-анасын қайталайды . ата-ананың бойындағы көп кездесетін жаман әдеттер мынадай : шылым шегу ,салауатты өмір салтын ұстанбау , мінездегі тұрақсыздық ,ашушаң болу,жауапкершіліктің аз болуы. ата-ана тәрбиесінде осы әдеттерден аулақ болуды үйретіп және өзі де сол қасиеттерден арылуы тиіс .
жас ұрпаққа саналы тәрбие және сапалы білім беру ұстаздың негізгі міндеті. ұстаз – ң жеке тұлғасын қалыптастырушы.сонымен қатар бүгінгі жас өркеннің ертеңі әлеуметтік-саяси қоғам мүшесі ретінде өзін ортада ұстай білуді ,үлкенге құрмет ,кішіге ізет етуді үйретеді . ұстаз-ата-анасы берген тәрбиесін одан әрі білім беру арқылы жалғастырушы тұлға.ол білім беру ісімен ғана айналысып ,шәкірт тәрбиесін артта қалдырса ,білімінің маңызы жоғалады . яғни алған білімін халықтың игілігіне емес, өз мүддесіне жұмсайды, кезі келгенде өз отанын да сатып кете алады . ұлы ойшыл әл-фараби бабамыз айтқандай “ тәрбиесіз берілген- білім, ң қас жауы” екенін ұмытпағанымыз жөн.
халқының мүддесін өз мүддесінен артық қоятын, адалдылық,бауырмалдылық,ілік сынды асыл қасиеттерді бойына жинай білген тәрбилі ұрпақ болу барлығымыздың борышымыз.
болашақ ұрпағымызға тек тәрбие мен білім берумен шектеліп қана қоймай адал еңбекқорлыққа да үйретуіміз керек.адал еңбекқорлық-еліне адал қызмет ету және сыбайластық іс – әрекеттерден аулақ болудан тұрады. сыбайлас жемқорлықты келешек ұрпаққа сіңіруден аулақ болуды үйрету әрбір ата – ананың міндеті.
ответ:
байлықтың атасы – еңбек, анасы – жер
өткен ғасырдың тоқсаныншы жылдарының ортасында шаруашылықтар тарап, жұрт жұмыссыз қалған жоқ па? ! әсіресе, көзін шаруамен ашқан ауылшаруашылығы мамандарына қиын болды. шаруашылықтың жыл он екі ай кезең-кезеңімен келетін науқандық жұмыстарынан бай тәжірибе жинақтап, бір шаруашылықты басқарса, дөңгелетіп әкетеді-ау деген білікті мамандардың қатарында «трудовой пахарь» колхозының бас инженері бөкенбай битабаров та бар еді. жұртқа мәлім бұл шаруашылық облыста оза шапқан озат шаруашылық болатын. еңбек ері а. нахмановичтай білікті басшының басқаруымен шаруасы шалқыған колхозда мықты мамандар өсіп шықты. осында өмірге келіп, жамбыл гидромелиоративтік-құрылыс институтын бітіріп, еңбекке білек сыбана кіріскен жас маман бөкенбай битабаров автомеханик, жөндеу шеберханасының меңгерушісі, бас инженеріне дейінгі жолдан өтті.
нарық заманында тараған колхоздың орнында шағын шаруашылықтар пайда болды. қазір сол алғашқы шаруашылықтар ұмыт болды. орнын жаңасы басуда. алайда, 1999 жылы «достық-99» шаруа қожалығын құрған білікті маман б. битабаровтың қожалығы осы жылдар аралығында тек өрлеу, өсу үстінде болды. осы ауылдың 300 тұрғынының басын біріктіріп, олардың үлесіндегі жер телімдерін игеріп, ұқсатып отырған бөкенбайға ауыл тұрғындарының алғысы шексіз. осы жылдар аралығында жұрттың үлесін алып, қара басының пайдасына бола тірлік етіп көпшіліктің қалған талай пысықтарды көрдік қой.
қазіргі таңда «достық-99» шаруа қожалығының иелігінде 1276 гектар жер бар. оның 636 гектары суармалы, 4500 гектары жайылымдық, 1000 гектары шабындық жер. бұл – тиімді пайдаланса, табысты тасытатын байлық қой. өйткені, атамыз қазақ «байлықтың атасы – еңбек, анасы – жер» деген. жермен жұмыс істеген шаруаның еңбегі қашанда берекелі болған.