6-тапсырма. Өлең авторы мен есімдері аталған тарихи тұлғаларды атап, олардың елге қосқан үлесін салыстырыңдар. Білгендеріңді бір-біріңе түсіндіріп, айтып беріңдер.
Ханның намысы-халықтың намысы - ар-ож-даннан бастау алатын, отан- сүйгіштікпен ұштас, рухани- құндылық сезім. Ханның намыс адамның ұлттық құндылықтарының маңызын түйсінуден туындап, халқының мұң-мұқтажын түсініп, туған елін корғауымен сипатталады. Халық намыс намыстың негізгі көрінісі адамның туған еліне сүйіспеншілігінен, төл мәдениетіне деген кұрметінен байқалады. Намыс адамның өзіне етене жақын дүниесінің, ұлттық рухани мұраларының қадірін білуімен негізделгендіктен оның құрамдас бөлігі ұлттық намыстың этностың рухани өмірінде өзіндік зор маңызы бар. намыс ұлттың өзіндік менін, өткен тарих тағылымын ұмытпай, ар-ожданын таптатпауы үшін керек. Елдің зиялы қауымының қайғысы күнкөріс тіршілік қамынан аспай қалуы Ұлттық намыстың әлсіреген әлжуаз күйін көрсетеді. Ұлттың ұйтқысы, ақыл-ойы мен намыс-парасатының нақты айғағы ғылыми және шығармашылық қауымның туындыларынан көрініс береді. Бұл шығармалар халықтың қайратын жанып, ерлігін дәріптеп, елдің еңсесін көтеруге қызмет етеді. Сондықтан ұлттық намыстың қозғаушы күш-қуатын әдеби мұралардан: батырлық жырлардан, тарихи жырлардан, соларды арқау еткен тарихи шығармалардан айқын көреміз.намыс елдің ұлттық тұтастығы, рухани бірлігіне қызмет жасайтын, елдікпен егіз ұғым. Елдікті ардақтаған ерлер есімі ел намысын қорғаушы, сонымен қатар халықтың бірлігі, ел іргесінің бүтіндігі үшін күресуші ретінде ел есінде қалады. Қазақтың көне тарихын айтпағанда қазақ хандығы тарихындағы Қасым хан, Тәуекел хан, Есім хан, Салқам Жәңгір, Абылай хандар - ұлттық намыстың жоқтаушысы болған, елін, жерін сүйген ақылға кеніш, ерлікке кемел тұлғалар. Олар ұлт игілігіне қызмет жасап, дұшпаннан қорғап, ұлысының өрісін кеңейтті, тәуелсіздігін қамтамасыз етті. Ұлттық намысты сақтаудың үлгісін елді сыртқы жаулардан қорғаған батырлар да көрсеткен. Кейіннен елдің рухани серпіні көркем сөзден бой көрсетіп, Бұқар жырау, Махамбет бастаған отаршылдыққа қарсылық ұраны, азаттық жыры Дулат, Шортанбай, Мұрат, Әбубәкір жырларына өзек болған. Бодандық ахуал, Абай шақырған жаңғыру, өркениет көшіне ілесу идеясы Ұлттық намыстың айрықша көрінісі, яғни ұлттық тұтастыққа ұмтылған, рухани серпіліс беріп көкірек көзін ашқан қуатты құбылыс еді.Ұлттық тәуелсіздік мәселесін бірінші орынға қойып, саяси күреске толы төңкеріс жылдарында бел шешіп күреске шыққандар Алаш арыстары болды. қорғаған осы күрескерлердің көтерген ұлттық мәселелерінің қай кезенде болсын өзектілігін жоймайтыны бүгінде дәлелденіп отыр. Демек халықтың мәңгілік құндылықтарын сақтаудың кепілі
Наурыз - барша мұсылман әлемі тойлайтын ұлы мереке, Ұлыстың ұлы күні. Бұл күні күн мен түн теңеліп, Самаркандтың көк тасы жібиді. Осы күннен бастап күн жылына бастайды және күн ұзарып, түн болса, керісінше қысқара бастайды.
Ертеректе бұл мерекені бүкіл ауыл болып дайындалып, үлкен той қылып тойлайтын. Қазірдің өзінде Наурыз мейрамының орны ерекше. Бұл күні қаланың бас көшелеріне қазақ халқының дәстүрлі киіз үйлері тігіледі. Ұлттық тағам ет асылып, бауырсақ пен шелпек пісіріледі. Бірақ бұл күні ең басты тағам Наурыз көже болып саналады. Ол - жеті түрлі тағамнан дайындалатын көже. Киіз үйге келуші әрбір қонақ әдетте Наурыз көжеден ауыз тиеді.
Алаңға алтыбақан қойылып, жас жеткіншектер алтыбақанға мінеді. Ауылдық жерлерде ат жарыстары да ұйымдыстырылады.
Бұл күні адамдар бір - біріне деген реніштерін ұмытып, кешірімді болады.
Ханның намысы-халықтың намысы - ар-ож-даннан бастау алатын, отан- сүйгіштікпен ұштас, рухани- құндылық сезім. Ханның намыс адамның ұлттық құндылықтарының маңызын түйсінуден туындап, халқының мұң-мұқтажын түсініп, туған елін корғауымен сипатталады. Халық намыс намыстың негізгі көрінісі адамның туған еліне сүйіспеншілігінен, төл мәдениетіне деген кұрметінен байқалады. Намыс адамның өзіне етене жақын дүниесінің, ұлттық рухани мұраларының қадірін білуімен негізделгендіктен оның құрамдас бөлігі ұлттық намыстың этностың рухани өмірінде өзіндік зор маңызы бар. намыс ұлттың өзіндік менін, өткен тарих тағылымын ұмытпай, ар-ожданын таптатпауы үшін керек. Елдің зиялы қауымының қайғысы күнкөріс тіршілік қамынан аспай қалуы Ұлттық намыстың әлсіреген әлжуаз күйін көрсетеді. Ұлттың ұйтқысы, ақыл-ойы мен намыс-парасатының нақты айғағы ғылыми және шығармашылық қауымның туындыларынан көрініс береді. Бұл шығармалар халықтың қайратын жанып, ерлігін дәріптеп, елдің еңсесін көтеруге қызмет етеді. Сондықтан ұлттық намыстың қозғаушы күш-қуатын әдеби мұралардан: батырлық жырлардан, тарихи жырлардан, соларды арқау еткен тарихи шығармалардан айқын көреміз.намыс елдің ұлттық тұтастығы, рухани бірлігіне қызмет жасайтын, елдікпен егіз ұғым. Елдікті ардақтаған ерлер есімі ел намысын қорғаушы, сонымен қатар халықтың бірлігі, ел іргесінің бүтіндігі үшін күресуші ретінде ел есінде қалады. Қазақтың көне тарихын айтпағанда қазақ хандығы тарихындағы Қасым хан, Тәуекел хан, Есім хан, Салқам Жәңгір, Абылай хандар - ұлттық намыстың жоқтаушысы болған, елін, жерін сүйген ақылға кеніш, ерлікке кемел тұлғалар. Олар ұлт игілігіне қызмет жасап, дұшпаннан қорғап, ұлысының өрісін кеңейтті, тәуелсіздігін қамтамасыз етті. Ұлттық намысты сақтаудың үлгісін елді сыртқы жаулардан қорғаған батырлар да көрсеткен. Кейіннен елдің рухани серпіні көркем сөзден бой көрсетіп, Бұқар жырау, Махамбет бастаған отаршылдыққа қарсылық ұраны, азаттық жыры Дулат, Шортанбай, Мұрат, Әбубәкір жырларына өзек болған. Бодандық ахуал, Абай шақырған жаңғыру, өркениет көшіне ілесу идеясы Ұлттық намыстың айрықша көрінісі, яғни ұлттық тұтастыққа ұмтылған, рухани серпіліс беріп көкірек көзін ашқан қуатты құбылыс еді.Ұлттық тәуелсіздік мәселесін бірінші орынға қойып, саяси күреске толы төңкеріс жылдарында бел шешіп күреске шыққандар Алаш арыстары болды. қорғаған осы күрескерлердің көтерген ұлттық мәселелерінің қай кезенде болсын өзектілігін жоймайтыны бүгінде дәлелденіп отыр. Демек халықтың мәңгілік құндылықтарын сақтаудың кепілі
Ертеректе бұл мерекені бүкіл ауыл болып дайындалып, үлкен той қылып тойлайтын. Қазірдің өзінде Наурыз мейрамының орны ерекше. Бұл күні қаланың бас көшелеріне қазақ халқының дәстүрлі киіз үйлері тігіледі. Ұлттық тағам ет асылып, бауырсақ пен шелпек пісіріледі. Бірақ бұл күні ең басты тағам Наурыз көже болып саналады. Ол - жеті түрлі тағамнан дайындалатын көже. Киіз үйге келуші әрбір қонақ әдетте Наурыз көжеден ауыз тиеді.
Алаңға алтыбақан қойылып, жас жеткіншектер алтыбақанға мінеді. Ауылдық жерлерде ат жарыстары да ұйымдыстырылады.
Бұл күні адамдар бір - біріне деген реніштерін ұмытып, кешірімді болады.