Ерте заманнан бері тұрмыс қажеттігіне жер үсті суларымен қоса, арнайы ұңғылар орнату арқылы, жерасты сулары да пайдаланылады. Біздің еліміздө де, шет елдерде де мыңдаған қалалар мен елді мекендердің тұрғындары жер асты сулары арқылы қамтамасыз етіледі. Дүние жүзінің шөл және шөлейтті жерлері (Үндістан, Пәкістан, АҚШ, Австралия, Қазақстан) жерасты суларын пайдалану нәтижесінде, сусыз далалар құнарлы өлкеге айналып, бау-бақша өскен, мал шаруашылығы дамыған өңірге айналған. Сапасы және тазалығы жағынан бұл сулардың теңдесі жоқ, жердің өзі суды тазалап беретін сенімді табиғи сүзгі болып табылады.
Қазақстан жер аумағы жағынан үлкен мемлекет, бірақ сол жердің көпшілігі құрғақ шөлейт жерлер. Дегенмен, оның бір ерекшелігі жерасты суларына бай. Республика аймағында түрлі мақсаттарға сай ашылып, зарттелінген 633 жер асты су қоры бар, олардың пайдалану қуаты тәулігіне 43384 мың текше метр. Бүл Ертістің Обь-өзеніне құяр сағасындағы су көлемімен пара-пар.
Осындай табиғи байлықтың иесі болган еліміздің алдында, оны үлкен жауапкершілікпен тиімді пайдалану мақсаты тұр. Өйткені, республиканың Солтүстік, Батыс және Орталық аймақтарында су жетіспеушілігі бар. Сөйте тұрса да, зерттеліп, дайындалған жерасты су қорларын халық шаруашылығының қажетіне игеру өте төменгі деңгейде болып келсе, кейінгі жылдарда тіпті тоқтап қалып отыр. Ауыз су және шаруашылық мұқтаждығы үшін зерітеліп пайданалған көптеген жерасты су көздері 10-15% жылдар бойы игерілмей келеді, кей жерлерде мұндай кешеуілдеу уақыты су көзінің жалпы пайдалану мерзімінө (25-30 жыл) таяп қалып отыр. Бұл деген жерасты суларының қорын пайдаланбай жатып оны пайдалану құқын қайта қарап, бекіту керек деген сөз.
1-тапсырма. Мәтінді мұқият оқы. Мәтін бойынша диалог құрастыр.
(4 сұрақ)
Адамның атының сүйкімді болуы – зор бақыт. Мысалы: Мұрат, Болат, Ербол, Бақыт деген аттарды алып қарандаршы. Айтуға ыңғайлы, әрі жағымды. Майқанова тәтейше айтқанда – жоғары идеялы есімдер. Мұндайлар атын мақтаныш етіп, көтеріңкі дауыспен айтады. Ал естуге қолайсыз есімдер де бар. Өзге түгел, өзіңе де ұнамайды. Қолдан келсе, өзгертіп алар едің - ау! Жарайды, өкініш жоқ, турасын айталық. Менің атым-Қожа. Көріп отырсыздар, керемет ат емес. Шынымды айтсам, о баста Қожаберген еді. Туу куәлігінде солай жазылған. Сонымен ес білгелі Қожамын. Ауылдың бәрі солай атайды. Біз бір класта екі Қожамыз.
Қазақстан жер аумағы жағынан үлкен мемлекет, бірақ сол жердің көпшілігі құрғақ шөлейт жерлер. Дегенмен, оның бір ерекшелігі жерасты суларына бай. Республика аймағында түрлі мақсаттарға сай ашылып, зарттелінген 633 жер асты су қоры бар, олардың пайдалану қуаты тәулігіне 43384 мың текше метр. Бүл Ертістің Обь-өзеніне құяр сағасындағы су көлемімен пара-пар.
Осындай табиғи байлықтың иесі болган еліміздің алдында, оны үлкен жауапкершілікпен тиімді пайдалану мақсаты тұр. Өйткені, республиканың Солтүстік, Батыс және Орталық аймақтарында су жетіспеушілігі бар. Сөйте тұрса да, зерттеліп, дайындалған жерасты су қорларын халық шаруашылығының қажетіне игеру өте төменгі деңгейде болып келсе, кейінгі жылдарда тіпті тоқтап қалып отыр. Ауыз су және шаруашылық мұқтаждығы үшін зерітеліп пайданалған көптеген жерасты су көздері 10-15% жылдар бойы игерілмей келеді, кей жерлерде мұндай кешеуілдеу уақыты су көзінің жалпы пайдалану мерзімінө (25-30 жыл) таяп қалып отыр. Бұл деген жерасты суларының қорын пайдаланбай жатып оны пайдалану құқын қайта қарап, бекіту керек деген сөз.
1-тапсырма. Мәтінді мұқият оқы. Мәтін бойынша диалог құрастыр.
(4 сұрақ)
Адамның атының сүйкімді болуы – зор бақыт. Мысалы: Мұрат, Болат, Ербол, Бақыт деген аттарды алып қарандаршы. Айтуға ыңғайлы, әрі жағымды. Майқанова тәтейше айтқанда – жоғары идеялы есімдер. Мұндайлар атын мақтаныш етіп, көтеріңкі дауыспен айтады. Ал естуге қолайсыз есімдер де бар. Өзге түгел, өзіңе де ұнамайды. Қолдан келсе, өзгертіп алар едің - ау! Жарайды, өкініш жоқ, турасын айталық. Менің атым-Қожа. Көріп отырсыздар, керемет ат емес. Шынымды айтсам, о баста Қожаберген еді. Туу куәлігінде солай жазылған. Сонымен ес білгелі Қожамын. Ауылдың бәрі солай атайды. Біз бір класта екі Қожамыз.
Объяснение: