6-тапсырма. Мәтінді оқы. Негізгі және қосымш
тарды анықта.
Қазақта «аспанмен еркін тілдесіп», сол арқылы адамны
өмірін болжайтын, табиғат күйінің құбылысын алдын ала тани
тын адамды «жұлдызшы» деп атаған. Біздің қазақ халқы табива
тылсымына терең үңілді. Кез келген құбылысты назардан тыс
қалдырған жоқ. Тіпті құстардың төмен-жоғары ұшқанына
қарап-ақ, күні ертең қандай ауа райы болатынын болжап білді.
Түнде жолға шыққан адам Темірқазықты бетке алып жүретін,
Сол арқылы баратын жеріне адаспай жетті. Оған Жетіқарақшы.
Шолпан жұлдыздарының қозғалысы да күнделікті тіршілікті
өз пайдасына қарай ыңғайлауға жарайтын. Қысқасы, қазақтың
аспан әлемін зерттеуінің өзінде көптеген құпия бар.
Жүлдызшылық тек қазаққа ғана емес, жалпы адамзат ба-
ласына бұрыннан-ақ таныс болған. Олар ежелгі дәуір мен V-X
ғасырларда аспан денелерінің қозғалысын бақылап, ол жайында
өз тұжырымын жасаған.
(Нет колес у меня -
Я крылата и легка.
Громче всех постовых
Я свищу без свистка.
На лету, на лету, на лету-у,
Всю Москву замету.
ответ: Вьюга )
2)Өрiске еркiнше сайрандайды, Иә ат емес. Ерiкте ұшады, Иә құс емес. Жауап : Боран
(Гуляет в поле,
Да не конь.
Летает на воле,
Да не птица.
ответ: Вьюга)
3)Жұмыртқалардағы аққудың Белайы отырады (Қыс ).
(Белая лебедь на яйцах сидит.
(Зима) . )
4)Ақ аралар Жерде қоныстандыр, От келдi Олар болмады (қар ).
(Белые пчелы
На землю сели,
Пришел огонь
Их не стало.
(Снег). )
5)жүредi, аяқтар жоқ; жатады, төсе жоқ; Жеңiл, төбелер сырқырайды (қар ).
(Идет, а ног нет;
Лежит, а постели нет;
Легкий, а крыши ломит.
(Снег). )
6)Дды ұшады үндемейдi, Д жатады үндемейдi, Қашан өледi, Сонда бақырады (қар ).
(Летит — молчит,
Лежит — молчит,
Когда умрет,
Тогда заревет. (Снег). )