61. Сөйлемдерді көшіріп жаз. 1. Орманды үскірік жел кезді, бұталар сыбдыр қақты
2. Күз түсіп, құстар жылы жаққа қайтты. 3. Қарлығат
төмен ұшса, күн жауады.
• Сызбаны пайдаланып, ойыңды дәлелдей білуге үйрен.
ол екі немесе одан да көп жай
сөйлемнен құралған.
Бұл – құрмалас
сөйлем, өйткені
- оның құрамындағы жай сөйлем -
дер мағыналық жағынан байла-
нысып, үтірмен ажыратылған.
С
Суықторғай– ағаш қуыстарын, індерді, үй – жайларды мекендейді. Бұталардың дәнімен, жемісімен қоректенеді. Кейде тоқылдақ қорегінің қар бетіне түскен қалдығын теріп жейді.
Қарға – басы, қанаты, құйрығы қара, ал арқасы мен бауыры сұрғылт, тұмсығы үшкір, тырнақтары өткір. Түрлі тамақ қалдықтарын тырнақтарымен қар астынан шұқып жейді. Бұл өте ақылды құс. Оның балапанын сөйлеуге үйретуге болады. Қарғалар ұзақ өмір сүреді.
Тоқылдақ – Қазақстанның тұрғылықты құсы. Түсі шұбар, өте жылдам қимылдайтын еңбекқор құс. Ағаштардың қабықтарының арасындағы бунақденелілермен қоректенеді. Қар үстіне түскен қалдығын торғайлар теріп жейді. Осылай өзге құстарға да жемін табуына көмектеседі. Өте суық, аязды күні адам тұрағына жақын келеді.
Кептер – басы кішкентай, тұмсығы түзу, сирағы қысқа құс. Кептердің қолға үйретілген түрін халық арасында “көгершін” деп атайды. Өсімдік тұқымымен, астық тұқымдарының дәнімен қоректенеді.
Шымшық – сұр, қоңыр түсті, қауырсынды кішкентай, отырықшы құс. Ауыл маңайында, аулада жүріп, жемін табады.
Құр – орман құсы. Итмұрын, бұта арасында тіршілік етеді. Қоразы ірі, түсі қара қанатынан қиғаш орналасқан ақ жолақ айқын байқалады. Құйрығының қауырсыны сыртына қарай қайырылып орналасады. Негізгі қорегі - өсімдіктер. Ол алысқа ұша алмайды. Аязды күндері қар астына кіріп, сонда түнейді. Күн көзі шыққан кезде ғана қардан шығып жемін іздейді.
- Бұл құстар жылдың барлық жылы кездерінде адамдардан алыс тұрады. Бұл кезде оларға барлық жерден тамақ, түрлі жәндіктер, дәндер мен жемістер табылады. Алайда қыс түсіп, жердің бетін қар жапқанда, оларға тамақ табу қиынға соғады. Сөйтіп, оларға қалаға адамдарға жақын жерге ұшып келеді. Мұнда олар құбырлар жанына жылынып, бойды қаритын суық желден қорғана алады, адамдардың тамағының қалдығын тауып жейді.