7-тапсырма. «1 тұжырым, 3 дәлел» әдісі бойынша нақты дәлелдермен ойды ңдар. 1-дәлел 2-дәлел 3-дәлел тұжырым сенімді серіктесің болса, қиналыс көрмей, шаруаңды дөңгелетесің.
Жіңішке сымға тартқан әні қандай. ған тәні қандай. ақыл, ой, мінез, көрік түгел келіп, толықсып толып тұрған сәні қандай. еріткен іші-бауырыңды көзі қандай, тамған майда бұлбұл сөзі қандай. жұп-жұмсақ, бып-биязы ішке кіріп, жайтаңдап жан күйдірген көзі қандай! күлгенде көзіңді алып кірсіз тісі, қайнамас оны көріп кімнің іші? алмас қылыш жүзіндей аударылған, сүйгізіп көлеңкесі әрбір ісі. нұрлы жүз жан-жағына сәуле шашып, бойының мінсіздігі онан асып. өзгеден сып-сыпайы һәм сүйкімді, ең арты жүрсе-дағы аяқ басып. толған ай шілдедегі жалт-жұлт еткен, мүбәда көрген кісі қиыр шеттен. көлеңкесі күйдіріп күні-түні, есінен екі-үш айда әрең кеткен. талайы ң болған ғашық, уай шіркін! болсайшы деп бізге нәсіп. егерде қамарменен тіл қағысса, құдай ұрып жым болар қара басып. омар да қоя берді бетін қақпай, жүрсе де сонысынан жұртқа жақпай. әркімдер құдалықты ойланса да, қамар қыз қайдан көнсін теңін таппай. қамар осындай сәулетпен бұлғақтап болып тұрған кезінде құдай берген дәулеттің арқасында абырой, атақ бірдей келіп толықсып тұрған кезінде: сұлу қамар, ақын қамар, жаным қамар, қамаржан, сені ойласам, ішім жанар. үлбіреген аузыңнан бір сүйгізсең, ішкендей кәусар суын мейірім қ дегендей өлеңдер сол маңайдағы ң аузынан екі елі тастамайтын тәсбиғы еді. және бір нәрсені көңілдері ұнатып, мақтағысы келсе: "уай, шіркін! мынау қамардай екен! " десуші еді. кей уақыт қамардың көзіне жазатайым көздері түсіп кеткендері де әлдеқандай көтеріліп, қуанып қалушы еді. қамар біреуінен әншейін бір істің жөнін сұраса да: "қамар маған сүйдеді, бүйдеді" деп, неше күндей әркімге бір әйгілетіп, даурығуға со да жетуші еді. қамар осылай әркімнің көзіне күйік болған қалпымен күннен-күнге құлпырып, он бес жасына жетті. бұл кездері баяғы теңмін деп құмартып, құлқынын құртып жүретін замандастарынан жоғары секілді телміріп жазған өлеңдер, хаттар судай ағылып келсе де, кейбіреулерін жауапсыз жыртып, кейбіреулерін өзінің шешендігімен жебедей жерге енгізіп, енді қайтып бас көтеруге жаратпай тастай беруші еді. сол кезде аса жақын болмаса да, омарларға үш-төрт атадан барып қосылатын сарбас деген ауылда жәуке деген кісінің оқу соңында жүрген жиырма бір жаста ахмет есімді бір жақсы зерек бар еді. жәуке өзі нашар кісі болса да, бар тапқан-таянғанын жалғыз ахметтің оқуына салып, жасынан олай сүйреп, былай сүйреп жүріп, әйтеуір молда атына іліктіріп еді. бертін келген кездерде жәукенің ол бейнеті босқа кетпей, ахметтің арқасында аузы асқа, ауы атқа тиіп, есіктегі басы төрге жетті. аса байып кете қоймаса да, өзіне-өзі тоқ, жақсы ғана дөңгелек ауқат та бітті. бұл сарбас ауылы осы омекеңдермен ыңғайлас, жазғы, қысқы қоныстары бір, аралас-құралас еді. ахметпен омардың үлкен - қасен құрдас һәм жасынан бірге өсіп, бірге оқып, біте қайнаған сырлас еді. бірінсіз бірі тыншып тұрмас еді. мұсылманша оқуды екеуі сабақтас болып оқып рушді сыныфтарын* бітіріп, онан соң ауылнай школда оқып тәмамдаған соң қасенді әкесі гимназияға енгізіп, ахмет қолының қысқалығынан онан артық ұзай алмай қалғандығына бірсыпыра жыл болып еді. ахмет онан соң да тағы талпынып оқып, иғдади сыныфтарын** бітірді. бертін уақыттарда үлгілі жерлерді аралап, тәртіп, дүние танығысы келсе де, қартайған әкесін қимай, өзі жалғыз болған соң қайтерін білмей қарайлап жүрген жайы бар еді.
Абыралы өңірінен шыққан өнер саңлақтарын сөз еткенде, алдымен ауызға алатынымыз — Әміре Қашаубаев. Әміре 1888 жылы Семей облысы, Абралы ауданына қарасты Дегелең тауының етегінде туды. Әкесі Қашаубай кедей адам болған. Ауылды жерде тиянақты кәсіп болмаған соң, Қашаубай көп ұзамай Семейге көшіп барды.Қалада да кәсіп істеу оңай болған жоқ. Дала байы мен қала байының кедейдің, жалшының еңбегін жеуде қандай айырмасы болсын, Әміре әрең дегенде үй ішін асырап тұрды. Қашаубайдың денсаулығы күннен күнге нашарлап, жұмысқа жарамайтын халге келді.Әміренің шешесі Тойған да үй ішінің ұсақ-түйегі болмаса білекпен келетін ауыр жұмысқа жарамады.Барлық ауыртпалық Әміренің мойнына түсіп, Жаңа Семей жағында тұратын Исабек деген байдың көлік айдаушысы болады. Осы жұмыста Әміре үнемі әндетіп өлең айтып жүретін. Ат айдаушы екенін ұмытып, әннің қызығына түсіп, қожасынан сөгістер алып қалатын.. Әкесінде айта қалғандай өнер жоқ болса да «жаман» Қашаубайдың баласының музыкаға деген қабілеті оның атшылығынан бұрын «әнші бала», бері келе «әнші жігіт» деген атағын шығарды.Бүкіл Жаңа Семейдегі ойын -сауық Әміресіз өтпейтін болды. Әншілігінің үстіне әсем мінезді, ақ көңіл жігіт халықтың назарын үнемі өзіне тез аударып алатын. Осындай екі бірдей қасиетінің арқасында Әміренің атағы көп ұзамай Ертісті кесіп өтіп, Семей қаласына жетті. Әміренің дауысы түнгі Семейді тегіс аралап, әнқұмар қауым құлақтарын тосып тыңдап ләззат алды. Исабекпен есеп айырысып, Арқа әншілерінің Мекесі болған Қояндыға жол тартты. Қояндыға келуі, әнші үшін ән дүниесін ашуына себепші болды.1925 жылы Халық Ағарту комиссары Луначарскийдің шақыруымен Парижде болатын дүниежүзілік көрмеде қойылатын этнографиялық концертке қатысуға жолдама алды. Париж сахнасында әнші өзінің сүйікті «Ағаш аяқ», «Үш дос», «Екі жирен», «Дудар», «Қос барабан», «Қызыл бидай» әндерін орындады.Әміре Парижден елге келген соң, онда көп бола алмай, күзге қарай Қызылордаға келіп, ол кездегі Қазақстанның астанасында ашылғалы жатқан театр труппасына жұмысқа кіреді. 1926 жылы Мұхтар Әуезовтың «Еңлік-Кебек» пьесасымен қазақ тарихында бірінші рет Әміре қойшы Жапалдың ролін ойнайды.1927 жылы Әміре Москваға шақырылады. Советтер съезінде концертке шығып, үлкен табысқа ие болады. Сол жылы Германияның Франкфурт- на Майне қаласында болатын дүние жүзілік музыкалық көрмеге жіберіледі. Әнші Франкфурттың үлкен театрында 9 концерт берді. Әміре осы жерде екінші рет көзге түсті. Ол қазақ халқының ән байлығын шетке көрсетіп жүрген өнер қайраткерлерінің ішіндегі ең жас әнші еді.Әнші Қызылордаға қайтады. 1928 жылы театр Алматыға көшкенде, театрмен бірге Алматыға келеді. Қаракөзде Доскелді, Айман — Шолпанда Жарастың бейнелерін сомдады.1934 жылы музыкалық театрға ауысады, бірақ көп ұзамай қайтыс болады. Әміре — ұлы әнші, азамат, Үздік әншілік өнері қазақ халқының бай өнерін дүние жүзіне паш етті. Заманымыздың ұлы жазушысы М.Әуезов «Әміренің әнінде ақындық тазалықтың шамшырағы жанғандай. Әміре әншіліктің ақыны» деген еді.
Әміре 1888 жылы Семей облысы, Абралы ауданына қарасты Дегелең тауының етегінде туды.
Әкесі Қашаубай кедей адам болған. Ауылды жерде тиянақты кәсіп болмаған соң, Қашаубай көп ұзамай Семейге көшіп барды.Қалада да кәсіп істеу оңай болған жоқ. Дала байы мен қала байының кедейдің, жалшының еңбегін жеуде қандай айырмасы болсын, Әміре әрең дегенде үй ішін асырап тұрды. Қашаубайдың денсаулығы күннен күнге нашарлап, жұмысқа жарамайтын халге келді.Әміренің шешесі Тойған да үй ішінің ұсақ-түйегі болмаса білекпен келетін ауыр жұмысқа жарамады.Барлық ауыртпалық Әміренің мойнына түсіп, Жаңа Семей жағында тұратын Исабек деген байдың көлік айдаушысы болады. Осы жұмыста Әміре үнемі әндетіп өлең айтып жүретін. Ат айдаушы екенін ұмытып, әннің қызығына түсіп, қожасынан сөгістер алып қалатын.. Әкесінде айта қалғандай өнер жоқ болса да «жаман» Қашаубайдың баласының музыкаға деген қабілеті оның атшылығынан бұрын «әнші бала», бері келе «әнші жігіт» деген атағын шығарды.Бүкіл Жаңа Семейдегі ойын -сауық Әміресіз өтпейтін болды. Әншілігінің үстіне әсем мінезді, ақ көңіл жігіт халықтың назарын үнемі өзіне тез аударып алатын. Осындай екі бірдей қасиетінің арқасында Әміренің атағы көп ұзамай Ертісті кесіп өтіп, Семей қаласына жетті. Әміренің дауысы түнгі Семейді тегіс аралап, әнқұмар қауым құлақтарын тосып тыңдап ләззат алды. Исабекпен есеп айырысып, Арқа әншілерінің Мекесі болған Қояндыға жол тартты. Қояндыға келуі, әнші үшін ән дүниесін ашуына себепші болды.1925 жылы Халық Ағарту комиссары Луначарскийдің шақыруымен Парижде болатын дүниежүзілік көрмеде қойылатын этнографиялық концертке қатысуға жолдама алды. Париж сахнасында әнші өзінің сүйікті «Ағаш аяқ», «Үш дос», «Екі жирен», «Дудар», «Қос барабан», «Қызыл бидай» әндерін орындады.Әміре Парижден елге келген соң, онда көп бола алмай, күзге қарай Қызылордаға келіп, ол кездегі Қазақстанның астанасында ашылғалы жатқан театр труппасына жұмысқа кіреді. 1926 жылы Мұхтар Әуезовтың «Еңлік-Кебек» пьесасымен қазақ тарихында бірінші рет Әміре қойшы Жапалдың ролін ойнайды.1927 жылы Әміре Москваға шақырылады. Советтер съезінде концертке шығып, үлкен табысқа ие болады. Сол жылы Германияның Франкфурт- на Майне қаласында болатын дүние жүзілік музыкалық көрмеге жіберіледі. Әнші Франкфурттың үлкен театрында 9 концерт берді. Әміре осы жерде екінші рет көзге түсті. Ол қазақ халқының ән байлығын шетке көрсетіп жүрген өнер қайраткерлерінің ішіндегі ең жас әнші еді.Әнші Қызылордаға қайтады. 1928 жылы театр Алматыға көшкенде, театрмен бірге Алматыға келеді. Қаракөзде Доскелді, Айман — Шолпанда Жарастың бейнелерін сомдады.1934 жылы музыкалық театрға ауысады, бірақ көп ұзамай қайтыс болады.
Әміре — ұлы әнші, азамат, Үздік әншілік өнері қазақ халқының бай өнерін дүние жүзіне паш етті. Заманымыздың ұлы жазушысы М.Әуезов «Әміренің әнінде ақындық тазалықтың шамшырағы жанғандай. Әміре әншіліктің ақыны» деген еді.