76-бет, 4 тапсырма.Сұрақтарға мәтін бойынша ауызша жауап бер. (ответь на вопросы по тексту. Стр.76, упр.4) Көшпелілер өркениеті деген не? Көшпеліктің шығуына не әсер етті? Зерттеушілер көшпелілерді қалай бағалады? Оларды қандай тарихшы мадақтап жазды? Неліктен көрші елдер олардан қауіптеніп отырды? 5 ұпай Сөйлемдерді мәтін бойынша ретімен орналастыр, дәптерге орында. (Расположи предложения по порядку, выполняй в тетради) 5 ұпай Зерттеушілер көшпелілерді «рухы биік,жаны таза, бейбітшілік сүйгіш,әділ, батыр, ұйымшыл халық» деп бағалады. Олар далалы, жартылай шөлейт,тау бөктері, тау қойнауларында өмір сүрген. Көшпелілер соғыс өнеріне жетік, жауынгер, батыр, ержүрек болды, сондықтан айналасындағы көршілер олардан қауіптеніп отырды. Көшпелілер мал шаруашылығмен айналысқан. Тарихшы Герадот көшпелі тайпаларды мадақтап жазды.
Төрт түлік – мал: түйе, жылқы, қой, сиыр. Қазақ халқы осы төртеуін төрт түлік деп атаған. Ауыз әдебиетінде “төрт түлік малды құрадың” деген тіркес жиі кездеседі. Бұл дәулетіне сәулеті сай адамдарға арналып айтылған. Мысалы, “Байбөрі деген бар екен, Байбөрі малға бай екен, Төрт түлігі сай екен...” (“Алпамыс батыр” жырынан). Халық төрт түліктің әрқайсысының сақтаушы иесі бар деп ұғынып, оларды ойсылқара, қамбар ата, шопан ата, зеңгі баба деп атаған. Төрт түлікті кейде жұп (аша, айыр) тұяқ, тақ (тік) тұяқ деп те атайды. Қазақ төрт түліктің ішінде түйе малын байлық ретінде де, көлік ретінде де, азық ретінде де қатты қастерлеген. “Нар жолында жүк қалмас” деген мәтел осының айғағы. “Ат – ердің қанаты”, “Мінсең – көлік, жесең – ет” деп жылқы малын да аса жоғары бағалаған. Сондай-ақ қой мен ешкі, сиыр малының да өзіне тән ерекше қасиеттері болатынын ұмытпаған.
Объяснение:
Екі мәтіннің ұқсастығы:
Екі мәтінде адамның қадірін білу жайлы
Екі мәтіннің айырмашылығы:
"Кежебектің күнделігі"мәтінінде өзінің арманындағы қалаға жол тарту жайлы.
Ал "Өмірдің кілті"мәтінінде ақылды адамның қартайып,үш баласын өмірдің кілті не екенін біліп келуге жібереді.
Мақсаты:Кенжебектің өз ауылының жақындарының қадірін білуі.
Өмірдің кілті мәтінінің мақсаты:Өмірдің кілті адамның қадірі екенін біліп,кіші ұлына мұрасын қалдырып,батасын беруі.
Мазмұны:Кенжебектің күнделігін қызықты сәттермен толтыруы.
Өмірдің кілтін тауып ,әкесінен бата алуы.
Стилі: көркем әдебиет стиль.
Тілі: қазақ
Төрт түлік – мал: түйе, жылқы, қой, сиыр. Қазақ халқы осы төртеуін төрт түлік деп атаған. Ауыз әдебиетінде “төрт түлік малды құрадың” деген тіркес жиі кездеседі. Бұл дәулетіне сәулеті сай адамдарға арналып айтылған. Мысалы, “Байбөрі деген бар екен, Байбөрі малға бай екен, Төрт түлігі сай екен...” (“Алпамыс батыр” жырынан). Халық төрт түліктің әрқайсысының сақтаушы иесі бар деп ұғынып, оларды ойсылқара, қамбар ата, шопан ата, зеңгі баба деп атаған. Төрт түлікті кейде жұп (аша, айыр) тұяқ, тақ (тік) тұяқ деп те атайды. Қазақ төрт түліктің ішінде түйе малын байлық ретінде де, көлік ретінде де, азық ретінде де қатты қастерлеген. “Нар жолында жүк қалмас” деген мәтел осының айғағы. “Ат – ердің қанаты”, “Мінсең – көлік, жесең – ет” деп жылқы малын да аса жоғары бағалаған. Сондай-ақ қой мен ешкі, сиыр малының да өзіне тән ерекше қасиеттері болатынын ұмытпаған.