Ыбырай Алтынсарин (шын аты — Ибраһим, 1841—1889) — қазақтың аса көрнекті ағартушы-педагогы, жазушы, этнограф, фольклоршы, қоғам қайраткері Ыбырай Алтынсарин қазақтың ағартушылық тарихында және ұлттық мектебінің қалыптасуында терең із қалдырды.
Ол 1841 жылы қазіргі Қостанай облысының аумағында дүниеге келген. Әкесінен ерте айырылған ол атасының - белгілі би және старшын Балқожа Жаңбыршиннің қолында тәрбиеленді. Зткізді. Білген үстіне біле түссем деген құмарлық пен өз халқыма неғұрлым көбірек пайда келтірсем деген абзал арманға ұмтылыс жас Ыбырайдың өмірлік кредосына айналды. Өзінің мінез-құлқы жағынан қарапайым әрі еңбексүйгіш еді, көп оқыды, өзге халықтардың қол жеткен табыстарын неғұрлым көбірек біле түссем деп армандады. Алған білімін өз халқының пайдысына асыруға талпынды.
1.Ақындар, жыршы (жирши), жырау (жирау), оленші – халық әншілері, әңгімешілер, қазақ ауызша халық шығармашылығы туындыларының орындаушылары (әдетте домбыраның немесе лютни түріндегі шертпелі. аспаптың сүйемелдеуімен).
Жирау, ақындар мен оленшилер импровизацияланған поэтикалық шығармалар жасады, өздері оларға музыка таңдап, оларды өздері орындады, ал жиршилер халық әндері мен поэмаларын орындаушылар болды.
XIV-XV ғғ. қазақ поэзиясында Тарихи басым және рөлді оның көне өкілдері - жирау (қаз. "май" - эпикалық аңыз). Бұл халық үшін олардың поэзиясының маңызды жанрымен ғана емес, сонымен бірге олардың шығармашылығының жоғары бағаланған сыйлығымен де түсіндіріледі, өйткені шешендік сол алыс жылдары барлық өнерден жоғары саналды, өйткені бұл ақпараттың жақсырақ берілуіне ықпал етті және адамдарға қатты әсер етті. Бұл шығармашылықтың маңыздылығы жыраудың ақындарға қарағанда сирек сөйлейтіндігімен де атап өтілді, бірақ бұл одан да көп болды
2.Итеру-импульстің қысқа мерзімді күшті, бірақ жұмсақ (соққысыз) берілуі. Итеру - біркелкі емес аударма қозғалысымен күрт үдеу (мысалы, есу кезінде Қайықтың итеруі).
3.Жырау-қазақ поэзиясындағы халық ақыны әрі әнші. Бұл термин XV ғасырдан бастап дереккөздерде айтылған. Жыршыдан айырмашылығы, жырау тек орындаушы ғана емес, сонымен қатар шығармалардың авторы болып табылады. Жыршы-жыршылар қазақ әдебиетінің негізін қалаушылар.
Ыбырай Алтынсарин (шын аты — Ибраһим, 1841—1889) — қазақтың аса көрнекті ағартушы-педагогы, жазушы, этнограф, фольклоршы, қоғам қайраткері Ыбырай Алтынсарин қазақтың ағартушылық тарихында және ұлттық мектебінің қалыптасуында терең із қалдырды.
Ол 1841 жылы қазіргі Қостанай облысының аумағында дүниеге келген. Әкесінен ерте айырылған ол атасының - белгілі би және старшын Балқожа Жаңбыршиннің қолында тәрбиеленді. Зткізді. Білген үстіне біле түссем деген құмарлық пен өз халқыма неғұрлым көбірек пайда келтірсем деген абзал арманға ұмтылыс жас Ыбырайдың өмірлік кредосына айналды. Өзінің мінез-құлқы жағынан қарапайым әрі еңбексүйгіш еді, көп оқыды, өзге халықтардың қол жеткен табыстарын неғұрлым көбірек біле түссем деп армандады. Алған білімін өз халқының пайдысына асыруға талпынды.
1.Ақындар, жыршы (жирши), жырау (жирау), оленші – халық әншілері, әңгімешілер, қазақ ауызша халық шығармашылығы туындыларының орындаушылары (әдетте домбыраның немесе лютни түріндегі шертпелі. аспаптың сүйемелдеуімен).
Жирау, ақындар мен оленшилер импровизацияланған поэтикалық шығармалар жасады, өздері оларға музыка таңдап, оларды өздері орындады, ал жиршилер халық әндері мен поэмаларын орындаушылар болды.
XIV-XV ғғ. қазақ поэзиясында Тарихи басым және рөлді оның көне өкілдері - жирау (қаз. "май" - эпикалық аңыз). Бұл халық үшін олардың поэзиясының маңызды жанрымен ғана емес, сонымен бірге олардың шығармашылығының жоғары бағаланған сыйлығымен де түсіндіріледі, өйткені шешендік сол алыс жылдары барлық өнерден жоғары саналды, өйткені бұл ақпараттың жақсырақ берілуіне ықпал етті және адамдарға қатты әсер етті. Бұл шығармашылықтың маңыздылығы жыраудың ақындарға қарағанда сирек сөйлейтіндігімен де атап өтілді, бірақ бұл одан да көп болды
2.Итеру-импульстің қысқа мерзімді күшті, бірақ жұмсақ (соққысыз) берілуі. Итеру - біркелкі емес аударма қозғалысымен күрт үдеу (мысалы, есу кезінде Қайықтың итеруі).
3.Жырау-қазақ поэзиясындағы халық ақыны әрі әнші. Бұл термин XV ғасырдан бастап дереккөздерде айтылған. Жыршыдан айырмашылығы, жырау тек орындаушы ғана емес, сонымен қатар шығармалардың авторы болып табылады. Жыршы-жыршылар қазақ әдебиетінің негізін қалаушылар.
Объяснение:
Учебник