Наурыз мейрамы — ежелгі заманнан қалыптасқан жыл бастау мейрамы. Қазіргі күнтізбе бойынша (наурыздың 22) күн мен түннің теңесуі кезіне келеді. Көне парсы тілінде нава=жаңа + рәзаңһ=күн, «жаңа күн» мағынасында, қазіргі парсы тілінде де сол мағынамен қалған (но=жаңа + роуз=күн; мағынасы «жаңа күн»), яғни «жаңа жылды» (күн өсуін белгілеуі) білдіреді.
Наурыз мейрамы
Наурыз мейрамы
Көктем мен Жаңа жылды қарсы алу мейрамы
Басқаша аталуы
Ұлыстың Ұлы күні
Қайда өткізіледі
Қазақстан, Албания, Ауғанстан, Әзірбайжан, Босния және Герцеговина, Иран, Пәкістан, Тәжікстан, Түркия, т.б.
Түрі
Халықаралық деңгейдегі мейрам
Мағынасы
Жаңа жыл мейрамы
Күн-айы
наурыздың 22-і (Қазақстанда; басқа елдерде наурыздың 20-сында, наурыздың 21-інде болуы мүмкін)
Мейрамдауы
Наурыз көже, Хафтсин - Иранда, т.б.
2010 жылдың 10 мамырынан бастап Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас ассамблеясының 64-қарарына сәйкес 21 наурыз "Халықаралық Наурыз күні" болып аталып келеді.[1] Бас ассамблея өзінің берген түсініктемесінде "Наурызды көктем мерекесі ретінде 3000 жылдан бері Балқан түбегінде, Қара теңіз аймағында, Кавказда, Орта Азияда және Таяу Шығыста 300 миллион адам тойлап келе жатқандығын" мәлімдеді. Ал ҰНЕСЦО болса, 2009 жылдың 30 қыркүйегінде Наурыз мейрамын адамзаттың материалдық емес мәдени мұра тізіміне кіргізді.[2]
Қазақстанда Наурыз мейрамы үш күн: 21-23 наурыз аралығында аталып өтіледі (2010 жылдан бастап). Жалпы, Наурыз парсы, кавказ және түрік халықтарының арасында көктем мейрамы және жаңа жылдың басталуы ретінде тойланады. Ол Иранда 21 наурызда, Орталық Азия елдерінде және Әзірбайжанда, мемлекеттік мереке ретінде Тәжікстанда және Қазақстанда - 22 наурызда, Өзбекстан мен Түркияда 21 наурыз күні аталып өтіледі Тарихы
Наурыз мейрамы
Наурыз – көне мейрам. Наурыз мерекесін тойлау дәстүрі дүние жүзі халықтарының көпшілігінің тұрмыс-салтында бағзы замандардан орын алған. Бұл мейрамды ежелгі гректер “патрих”, бирмалықтар “су мейрамы”, тәжіктер “гүл гардон”, “бәйшешек”, “гүлнаурыз”, хорезмдіктер “наусарджи”, татарлар “нардуган”, буряттар “сагаан сара”, соғдылықтар “наусарыз”, армяндар “навасарди”, чуваштар “норис ояхе” деп түрліше атаған. Әбу Райхан Бируни, Омар һайям, т.б. еңбектерінде шығыс халықтарының Наурызды қалай тойлағандығы туралы мәліметтер мол. Мысалы, парсы тілдес халықтар Наурызды бірнеше күн тойлаған. Олар бұл күндерде әр жерге үлкен от жағып, отқа май құяды; жаңа өнген жеті дәнге қарап болашақты болжайды; жеті ақ кесемен дәстүрлі ұлттық көже “сумалак” ұсынады; ескі киімдерін тастайды; ескірген шыны аяқты сындырады; бір-біріне гүл сыйлап, үйлерінің қабырғасына дөңгелек ою – “күн символын” салады; үйдегі тіреу ағашқа гүл іледі; түрлі жарыстар (жамбы ату, т.б.) ұйымдастырады.
Нұр-Сұлтанда инвестициялар мәселелері жөніндегі өңірлік үйлестіру кеңесінде зауыттар мен фабрикалар салу жөніндегі бірқатар жоба қолдау тапты, деп хабарлайды елорда әкімдігінің ресми сайты.
«Елорда қарқынды дамып келеді. Қалада құрылыс материалдарына сұраныс жоғары. Инвестициялар мәселелері жөніндегі кезекті өңірлік үйлестіру кеңесінде алты зауыт пен фабрика құрылысы мақұлданды. Мысалы, кірпіш зауытын салу, темір-бетон бұйымдарын, кеспе тастар мен жиек тастарды, санфаянс пен керамиканы өндіру жобалары қаралып, қолдау тапты.
Бүгін кірпіш зауытының құрылыс орнына бардық. Зауыттың өндірістік қуаты жылына 120 млн дана қыш кірпішті құрайды. Жобаны іске асыру шаршы метрдің өзіндік құнын төмендетуге және өндіріс көлемін ұлғайтуға мүмкіндік береді. Зауыт толығымен автоматтандырылған болады. Газбен біркелкі күйдіру есебінен қатардағы және қапталған керамикалық кірпіш шығару көзделген.
Тағы бір жоба - жұмсақ және корпустық жиһаз, сондай-ақ есіктер шығару жобасы. Жаңа жиһаз фабрикасы жылына 24 мыңға жуық жұмсақ және шкаф жиһаздарын шығарады, ал есік шығаратын зауыт айына 2000-ға дейін ішкі есіктер жиынтығын шығарады. Инвесторлардың осы салада айтарлықтай тәжірибесі бар.
Қолдау тапқан жобаларды жүзеге асыру 1 мыңға жуық жұмыс орнын ашуға және ел экономикасына 50 млрд теңге тартуға мүмкіндік береді.
Өткен жылы қалада 3 млн шаршы метр тұрғын үй салынып, пайдалануға берілді. Мысалы, 2020 жылы 7 мыңнан астам әлеуметтік пәтер салынды, биыл бұл көрсеткішті 10 мыңға дейін көтереміз. Тиісінше, ілеспе өндірістерді – «қарапайым заттар экономикасын» дамыту қажет. Отандық өндірушілерді, қала мен тұрғындар үшін қажетті жобаларды қолдау маңызды. Құрылыс индустриясының өндірісін кеңейту қажет. Әрбір жеке жоба - бұл жеке инвестицияларды тарту ғана емес, жаңа жұмыс орындарын құру.
Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша инвесторларға қолайлы жағдай жасаймыз. Қолдау көрсетілген жобаларды іске асыру барысын әрбір инвестормен жеке пысықтаймыз», деп жазды елорда әкімі.
Наурыз мейрамы — ежелгі заманнан қалыптасқан жыл бастау мейрамы. Қазіргі күнтізбе бойынша (наурыздың 22) күн мен түннің теңесуі кезіне келеді. Көне парсы тілінде нава=жаңа + рәзаңһ=күн, «жаңа күн» мағынасында, қазіргі парсы тілінде де сол мағынамен қалған (но=жаңа + роуз=күн; мағынасы «жаңа күн»), яғни «жаңа жылды» (күн өсуін белгілеуі) білдіреді.
Наурыз мейрамы
Наурыз мейрамы
Көктем мен Жаңа жылды қарсы алу мейрамы
Басқаша аталуы
Ұлыстың Ұлы күні
Қайда өткізіледі
Қазақстан, Албания, Ауғанстан, Әзірбайжан, Босния және Герцеговина, Иран, Пәкістан, Тәжікстан, Түркия, т.б.
Түрі
Халықаралық деңгейдегі мейрам
Мағынасы
Жаңа жыл мейрамы
Күн-айы
наурыздың 22-і (Қазақстанда; басқа елдерде наурыздың 20-сында, наурыздың 21-інде болуы мүмкін)
Мейрамдауы
Наурыз көже, Хафтсин - Иранда, т.б.
2010 жылдың 10 мамырынан бастап Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас ассамблеясының 64-қарарына сәйкес 21 наурыз "Халықаралық Наурыз күні" болып аталып келеді.[1] Бас ассамблея өзінің берген түсініктемесінде "Наурызды көктем мерекесі ретінде 3000 жылдан бері Балқан түбегінде, Қара теңіз аймағында, Кавказда, Орта Азияда және Таяу Шығыста 300 миллион адам тойлап келе жатқандығын" мәлімдеді. Ал ҰНЕСЦО болса, 2009 жылдың 30 қыркүйегінде Наурыз мейрамын адамзаттың материалдық емес мәдени мұра тізіміне кіргізді.[2]
Қазақстанда Наурыз мейрамы үш күн: 21-23 наурыз аралығында аталып өтіледі (2010 жылдан бастап). Жалпы, Наурыз парсы, кавказ және түрік халықтарының арасында көктем мейрамы және жаңа жылдың басталуы ретінде тойланады. Ол Иранда 21 наурызда, Орталық Азия елдерінде және Әзірбайжанда, мемлекеттік мереке ретінде Тәжікстанда және Қазақстанда - 22 наурызда, Өзбекстан мен Түркияда 21 наурыз күні аталып өтіледі Тарихы
Наурыз мейрамы
Наурыз – көне мейрам. Наурыз мерекесін тойлау дәстүрі дүние жүзі халықтарының көпшілігінің тұрмыс-салтында бағзы замандардан орын алған. Бұл мейрамды ежелгі гректер “патрих”, бирмалықтар “су мейрамы”, тәжіктер “гүл гардон”, “бәйшешек”, “гүлнаурыз”, хорезмдіктер “наусарджи”, татарлар “нардуган”, буряттар “сагаан сара”, соғдылықтар “наусарыз”, армяндар “навасарди”, чуваштар “норис ояхе” деп түрліше атаған. Әбу Райхан Бируни, Омар һайям, т.б. еңбектерінде шығыс халықтарының Наурызды қалай тойлағандығы туралы мәліметтер мол. Мысалы, парсы тілдес халықтар Наурызды бірнеше күн тойлаған. Олар бұл күндерде әр жерге үлкен от жағып, отқа май құяды; жаңа өнген жеті дәнге қарап болашақты болжайды; жеті ақ кесемен дәстүрлі ұлттық көже “сумалак” ұсынады; ескі киімдерін тастайды; ескірген шыны аяқты сындырады; бір-біріне гүл сыйлап, үйлерінің қабырғасына дөңгелек ою – “күн символын” салады; үйдегі тіреу ағашқа гүл іледі; түрлі жарыстар (жамбы ату, т.б.) ұйымдастырады.
«Елорда қарқынды дамып келеді. Қалада құрылыс материалдарына сұраныс жоғары. Инвестициялар мәселелері жөніндегі кезекті өңірлік үйлестіру кеңесінде алты зауыт пен фабрика құрылысы мақұлданды. Мысалы, кірпіш зауытын салу, темір-бетон бұйымдарын, кеспе тастар мен жиек тастарды, санфаянс пен керамиканы өндіру жобалары қаралып, қолдау тапты.
Бүгін кірпіш зауытының құрылыс орнына бардық. Зауыттың өндірістік қуаты жылына 120 млн дана қыш кірпішті құрайды. Жобаны іске асыру шаршы метрдің өзіндік құнын төмендетуге және өндіріс көлемін ұлғайтуға мүмкіндік береді. Зауыт толығымен автоматтандырылған болады. Газбен біркелкі күйдіру есебінен қатардағы және қапталған керамикалық кірпіш шығару көзделген.
Тағы бір жоба - жұмсақ және корпустық жиһаз, сондай-ақ есіктер шығару жобасы. Жаңа жиһаз фабрикасы жылына 24 мыңға жуық жұмсақ және шкаф жиһаздарын шығарады, ал есік шығаратын зауыт айына 2000-ға дейін ішкі есіктер жиынтығын шығарады. Инвесторлардың осы салада айтарлықтай тәжірибесі бар.
Қолдау тапқан жобаларды жүзеге асыру 1 мыңға жуық жұмыс орнын ашуға және ел экономикасына 50 млрд теңге тартуға мүмкіндік береді.
Өткен жылы қалада 3 млн шаршы метр тұрғын үй салынып, пайдалануға берілді. Мысалы, 2020 жылы 7 мыңнан астам әлеуметтік пәтер салынды, биыл бұл көрсеткішті 10 мыңға дейін көтереміз. Тиісінше, ілеспе өндірістерді – «қарапайым заттар экономикасын» дамыту қажет. Отандық өндірушілерді, қала мен тұрғындар үшін қажетті жобаларды қолдау маңызды. Құрылыс индустриясының өндірісін кеңейту қажет. Әрбір жеке жоба - бұл жеке инвестицияларды тарту ғана емес, жаңа жұмыс орындарын құру.
Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша инвесторларға қолайлы жағдай жасаймыз. Қолдау көрсетілген жобаларды іске асыру барысын әрбір инвестормен жеке пысықтаймыз», деп жазды елорда әкімі.