«Алтын адам» — 1970 ж. басында Есік қорғанында — сақтар тайпасының жас көсемінің зираты табылды.
Алтын адам — Алматы облысындағы Есік қаласының солтүстігіндегі Есік өзенінің сол жақ жағалауындағы темір дәуірінен сақталған сақ обасынан табылған алтын киімді сақ жауынгерінің мүрдесі (5 ғасыр). 1969 – 1970 жылы археолог Кемел Ақышев тапқан. [1]Алтын адам киімі 4 мыңға жуық алтын әшекейлермен безендірілген. Әшекейлер барыс, бұлан, таутеке, арқар, ат, түрлі құс бейнелерін беретін «хайуанат нақышында» жасалған.[2] Бас сүйектің сол жағынан жаһұт тастармен әшекейленген алтын сырға табылды. Бас киімі кейінгі қазақ киімі үлгілеріне ұқсас, биік, шошақ төбелі, ұзындығы 70 см шамасында. Мойнында дөңгелек жүзік сияқты алтын алқа, іш көйлегі, көкірегінің тұсы, жеңі алтын тоғалармен өрнектелген, саусағында екі алтын жүзік, камзолы құрастырылмалы ауыр белбеумен буылған. Белбеуге аңға ұқсас бейнелер, 16 тоға жапсырылған, оң жағында қызыл қынапты ұзын семсер, сол жағында алтын пластиналар жапсырылған қынға салынған темір қанжар – ақинақ, шалбар балағы да алтын тоғалармен әшекейленген. Есік обасынан алынған археологиялық мәліметтерге қарап, бұл адамның біздің заманымыздан бұрынғы 5 – 4 ғасырларда өмір сүргені анықталды. Киім үлгісі, жерлеу рәсімі, Алтын адамның Жетісу жерін мекендеген сақтардың көрнекті елбасының ұлы немесе жас көсем, әскербасы екенін айқын көрсетеді.[3] Көне дәуірдегі материалдық мәдениет, өнер, мифология, т.б. салалардан мол дерек беретін Алтын адам сол кездегі сақтарда мемлекеттік өркениет ертеден қалыптасқанын дәлелдейді. Алтын адам – Қазақстанның азаттық символына айналды. Оның тұлғасы Алматының бас алаңына орнатылды, төбе бөркіндегі қанатты тұлпарлар бейнесі елтаңбамызға енді.
Еуразия даласын коныс еткен кошпелi ел казактардын баска халыктарга уксамайтын киiм улiлерi табиги ерекшелiктер мен кошпелi тiршiлiкке сайкес калыптасы. Казакы киiмнiн барша сымбаты мен онегiнде, арбiр ашекейiнде халкымыздын тарихынын, ой-дуниесiнiн кайталанбас корiнiсi бар. Ол - бiздiн улттык мадениетiмiз.
Айыр калпак - аса кымбат матамен тысталып. Сыртына осiмдiк тектес орнек салынып, алтын жiппен зерленедi.
Окалы немесе зерлi шапан - кымбат матадан жагасы мен онiрiне зер салынып, аркасы меня етек-женi окалы жiппен орнектелiп тiлiлетiн сырт киiм.
Казакта тымактын турлерi коп, сонын ен багаласы - тулкi тымак. Тымактын тобесi торт немесе алты сай ушкiп киiзден куралып, шошак болып келедi.
Казакта такиянын турi коп. Сонын iшiнде аса сандiсi, коркемi - булдiршiн кыздар киетiн укiлi такия.
«Алтын адам» — 1970 ж. басында Есік қорғанында — сақтар тайпасының жас көсемінің зираты табылды.
Алтын адам — Алматы облысындағы Есік қаласының солтүстігіндегі Есік өзенінің сол жақ жағалауындағы темір дәуірінен сақталған сақ обасынан табылған алтын киімді сақ жауынгерінің мүрдесі (5 ғасыр). 1969 – 1970 жылы археолог Кемел Ақышев тапқан. [1]Алтын адам киімі 4 мыңға жуық алтын әшекейлермен безендірілген. Әшекейлер барыс, бұлан, таутеке, арқар, ат, түрлі құс бейнелерін беретін «хайуанат нақышында» жасалған.[2] Бас сүйектің сол жағынан жаһұт тастармен әшекейленген алтын сырға табылды. Бас киімі кейінгі қазақ киімі үлгілеріне ұқсас, биік, шошақ төбелі, ұзындығы 70 см шамасында. Мойнында дөңгелек жүзік сияқты алтын алқа, іш көйлегі, көкірегінің тұсы, жеңі алтын тоғалармен өрнектелген, саусағында екі алтын жүзік, камзолы құрастырылмалы ауыр белбеумен буылған. Белбеуге аңға ұқсас бейнелер, 16 тоға жапсырылған, оң жағында қызыл қынапты ұзын семсер, сол жағында алтын пластиналар жапсырылған қынға салынған темір қанжар – ақинақ, шалбар балағы да алтын тоғалармен әшекейленген. Есік обасынан алынған археологиялық мәліметтерге қарап, бұл адамның біздің заманымыздан бұрынғы 5 – 4 ғасырларда өмір сүргені анықталды. Киім үлгісі, жерлеу рәсімі, Алтын адамның Жетісу жерін мекендеген сақтардың көрнекті елбасының ұлы немесе жас көсем, әскербасы екенін айқын көрсетеді.[3] Көне дәуірдегі материалдық мәдениет, өнер, мифология, т.б. салалардан мол дерек беретін Алтын адам сол кездегі сақтарда мемлекеттік өркениет ертеден қалыптасқанын дәлелдейді. Алтын адам – Қазақстанның азаттық символына айналды. Оның тұлғасы Алматының бас алаңына орнатылды, төбе бөркіндегі қанатты тұлпарлар бейнесі елтаңбамызға енді.
Еуразия даласын коныс еткен кошпелi ел казактардын баска халыктарга уксамайтын киiм улiлерi табиги ерекшелiктер мен кошпелi тiршiлiкке сайкес калыптасы. Казакы киiмнiн барша сымбаты мен онегiнде, арбiр ашекейiнде халкымыздын тарихынын, ой-дуниесiнiн кайталанбас корiнiсi бар. Ол - бiздiн улттык мадениетiмiз.
Айыр калпак - аса кымбат матамен тысталып. Сыртына осiмдiк тектес орнек салынып, алтын жiппен зерленедi.
Окалы немесе зерлi шапан - кымбат матадан жагасы мен онiрiне зер салынып, аркасы меня етек-женi окалы жiппен орнектелiп тiлiлетiн сырт киiм.
Казакта тымактын турлерi коп, сонын ен багаласы - тулкi тымак. Тымактын тобесi торт немесе алты сай ушкiп киiзден куралып, шошак болып келедi.
Казакта такиянын турi коп. Сонын iшiнде аса сандiсi, коркемi - булдiршiн кыздар киетiн укiлi такия.