12356гад

20.02.2020 20:32 •  Қазақ тiлi

Абай қазақ халқының рухани көсемдерінің бірі емес, бірегейі. Баршаның мақтан ететін ойшыл да сыршыл данышпанымыз. Ұлы ақын өзі өмір сүрген қоғам келеңсіздіктерін көріп өскендіктен, солардың бәріне де қарсы болып, ел бірлігін аңсады, мәдениетті елдердің қатарына жетуді, азат ел болуды арман етті. Абай әлемі терең мұхит. Бүгін біз ұлы ақынның жазушылық еңбегінің орта тұсында туған үлкен әрі мол, әрі көркемдік жағынан келісті, зор шығармаларының бірі - «Сегіз аяқ» өлеңімен танысамыз.
«Сегіз аяқ» Абайдың 1889 жылы жазған өлеңі.
1. «Сегіз аяқ» өлеңін мәнерлеп оқып шық.
2. Өлеңде не жайында айтылған? Не түсіндік?
а/ Ақын бұл өлеңде әлеуметтік мәселелерді сөз қылады. Қазақ өмірімен байланысты мәселелердің әрқайсысына ерекше тоқтап, үлгілі сөздер айтады.
б/ Ақын тек өмірдің шындығын ғана ашып қоймай, алға қойған мақсатты орындау үшін не керек екендігін де ашып көрсетеді.
г/ Ұлы ақын жастардың адам болу үшін ең алдымен еңбек ету керек, білімді болуы керек және халқына пайдалы еңбек ету керек деп қорытынды шығарады.
3. «Сегіз аяқ» өлеңінде ақын өз кезіндегі өмір шындығын көрсетуден туған өлеңдерінің бірі, мұнда бір жағы – сын, сықақ болса, екінші жағы - өсиет, ғибрат беру.
«Сегіз аяқ» өлеңі 1 шумақ
«Алыстан сермеп,
Жүректен тербеп,
Шымырлап бойға жайылған.
Қиуадан шауып,
Қисынын тауып,
Тағына жетіп қайырған -
Толғауы тоқсан қызыл тіл,
Сөйлеймін десең, өзің біл
4. Бұл өлең біз бұрын өткен Абай өлеңдерінен өзгеше екенін көріп отырсыңдар. Себебі «Сегіз аяқ» өлеңіне Абай тыңнан қосқан шумақ өрнегін көріп отырмыз. Өлеңнің әр шумағы сегіз жолдан тұрады. Өлеңнің ырғақтық құрылысы өзгеше өрнектелген.
Шумақ 5 - 8 буынды, тармақтары жүйелі түрде үйлесіп, араласып түзілген. Алдыңғы 6 тармақ тезис есебінде болса, соңғы 2 тармақ ақындық ой қорытылады. Бұл өлең қазақ поэзиясында жаңа туынды.

«Сегіз аяқ» өлеңі - өз заманындағы өмір шындығы көрсетілген өлеңдерінің бірі.
Абай өзінен бұрын ешкім таппаған қиын ұйқасты шебер түрлендіріп, әдейі арнап ән де шығарған
Текст

Вопросы
.1. Абайдың мұражайы қай жерде?
2. Абайдың алғашқы өлеңдер жинағы қай жылы, қай жерде басылып шықты?
3. Абайдың қоңыраулы балуан атанған атасы.
4. Абай ең алғаш дәріс алған татар молдасы
5. Абайдың жеті атасын атаңыз.
6. Абайдың үш поэмасы.
7. Абайдың руы.
8. Абайдың неше күйі бар
9. Табиғат лирмкасының ішіндегі ең алғашқы жазылған өлеңі.
10. Құнанбай қайда мешіт салдырды?
11. Абайдың алғашқы өлеңдері кімнің атынан шықты?
12. Абайдың орыс досы.
если сможете​