Ахмет Байтұрсынұлы Түркітанушы, публицист, педагог, аудармашы, қоғам қайраткері Ахмет Байтұрсынұлы 1872 жылы 5 қыркүйектe қазіргі Қостанай облысы, Жангелді ауданы Сарытүбек ауылында дүниеге келген. Атасы Шошақ немересі Ахмет өмірге келгенде ауыл ақсақалдарынан бата алып, азан шақырып атын қойған. Ал әкесінің інісі – Ерғазы кішкентай Ахметті Торғайдағы екі сыныптық орыс-қазақ мектебіне оқуға берген. Тоғыз жасында орыс-қазақ мектебін бітіргеннен кейін Орынбордағы төрт жылдық мұғалімдер мектебіне оқуға түседі. 1895 жылы педагогикалық кеңестің шешімімен "бастауыш училищенің оқытушысы" деген атақты алып шығады. 1895 жылы жас Ахметтің оқытушылық қызметі басталады. 1909 жылға дейін ол Ақтөбе, Қостанай мен Қарқаралы уездеріндегі орыс-қазақ мектептерінде сабақ беріп, Қарқаралы қалалық училищесінде меңгеруші мен оқытушы қызметін қоса атқарып жүрді. Омбыда екі жыл бойы Торғай облысы Халықтық училище директорының іс жүргізуші лауазымында жұмыс істеді. Ахмет Байтұрсыновтың замандасы әрі қаламдасы Мұхтар Әуезов 1923 жылы Ахметке арнаған мақаласында, оның тегі жөнінде былай жазған: "... Сүйегі-Арғын, оның ішінде Үмбетей болады. Бергі аталары Үмбетейден шыққан Шошақ, Түбек. Ақаң Шошақтың немересі. Өз әкесінің аты —Байтұрсын".
1-тапсырма. Мәтінді мұқият оқып, төмендегі тест сұрақтарына жауап беріңіз. (найдите правильные ответы) Ахмет Байтұрсынұлы орыс-қазақ мектебін қанша жасында бітіреді? А) сегіз В) тоғыз С) он Д) он бір 2. Ахмет Байтұрсынұлы меңгерушілік және оқытушылық міндетті қай қалада атқарады? А) Қарағанды В) Қостанай С) Қарқаралы Д) Қызылорда 3. Ахмет Байтұрсынұлы қашан дүниеге келген? А) 5 қыркүйек 1871 В) 6 қыркүйек 1871 С) 5 қыркүйек 1872 Д) 6 қыркүйек 1872 4. Ахмет Байтұрсынұлының атасының есімі? А) Шошақ В) Шашақ С) Шақпақ Д) Шашпақ 5. Ахмет Байтұрсынұлының әкесінің інісінің есімін көрсетіңіз? А) Серғазы В) Ерғазы С) Ғазымбек Д) Орынғазы 6. Ахмет Байтұрсынұлы «бастауыш училищенің оқытушысы» деген атақты қашан алады? А) 1893 В) 1894 С) 1895 Д) 1896
2-тапсырма. Мәтіндегі қою қаріппен берілген сөздерге сөйлемдер құрастырыңыз.
(С выделенными словами составьте предложение)
Жазылым (По одному рисунку составляете не большой текст) Ұсынылған суреттердің бірін таңдап, мәтін құрап жазыңыз . Мәтінде сөз аралығындағы, сөз ішіндегі үндестік заңын ескеріп жазыңыз.
Біздің өміріміздегі ең қымбат нәрсе - ол уақыт. Адам белгілі бір уақытта жаратылды, уақытша жаратылды. Уақыт бізге емес, біз уақытқа тәуелдіміз. Уақытты қалаған кезімізде ұзартып, қалаған кезімізде қысқарта алмаймыз. Уақыттың адамға бағынбайтын өз заңдылығы бар. Қазақта уақытқа қатысты "қас қағым сәт", "көзді ашып-жұмғанша", "қамшының сабындай қысқа ғұмыр" тәрізді сөз тіркестері бағзы заманнан қалыптасқан. Уақыт - емші, уақыт - төреші деген де бар. Осылайша, ата-бабамыз уақыттың бағасын жете түсініп, оның қадір-қасиетін ұрпақтарына жеткізуді қалаған.
Уақытты зая кетіру - ең ауыр өкініш. Уақытын қадірлемеген жан көптеген мүмкіндіктен айырылып қалады. А уақытын ұтымды пайдалана білгенде ғана көздеген мақсатына жете алмақ. Бес нәрседен бұрын бес нәрсенің қадірін біл: Қартаймай тұрып жастық шақтың қадірін біл, ауырмай тұрып денсаулықтың қадірін біл, кедейліктен бұрын байлықтың қадірін біл, қысылтаяңнан бұрын бос уақытты қадірле және өлмей тұрып, тірілігіңді ғанибет біл деген сөз содан қалса керек.
1) таза судың жетіспеушілігі адамдарды қауіпті суды ауыз су үшін пайдалануға мәжбүр етеді
2) Су ресурстарының 82 пайызы көрші мемлекеттерден келеді
3) Қазақстанда 8 өзен бассейні бар. Олар: Арал-Сырдария бассейні, Балқаш-Алакөл, Ертіс, Орал-Каспий, Есіл, Нұра-Сарысу, Шу-Таласс және Тобыл-Торғай.
4) Бассейндердің жетеуі— трансшегаралық өзен
5, Ауылшаруашылық 80-90% су пайдаланылады
6, Қазақстан жерінде су ресурсы біркелі емес
7, Әсіресе орталық аймақтарда су тапшы
8, Қазақстанда шамамен 7000 өзен бар
9, ең ұзын өзен - Ертіс
Объяснение:
Біздің өміріміздегі ең қымбат нәрсе - ол уақыт. Адам белгілі бір уақытта жаратылды, уақытша жаратылды. Уақыт бізге емес, біз уақытқа тәуелдіміз. Уақытты қалаған кезімізде ұзартып, қалаған кезімізде қысқарта алмаймыз. Уақыттың адамға бағынбайтын өз заңдылығы бар. Қазақта уақытқа қатысты "қас қағым сәт", "көзді ашып-жұмғанша", "қамшының сабындай қысқа ғұмыр" тәрізді сөз тіркестері бағзы заманнан қалыптасқан. Уақыт - емші, уақыт - төреші деген де бар. Осылайша, ата-бабамыз уақыттың бағасын жете түсініп, оның қадір-қасиетін ұрпақтарына жеткізуді қалаған.
Уақытты зая кетіру - ең ауыр өкініш. Уақытын қадірлемеген жан көптеген мүмкіндіктен айырылып қалады. А уақытын ұтымды пайдалана білгенде ғана көздеген мақсатына жете алмақ. Бес нәрседен бұрын бес нәрсенің қадірін біл: Қартаймай тұрып жастық шақтың қадірін біл, ауырмай тұрып денсаулықтың қадірін біл, кедейліктен бұрын байлықтың қадірін біл, қысылтаяңнан бұрын бос уақытты қадірле және өлмей тұрып, тірілігіңді ғанибет біл деген сөз содан қалса керек.
Объяснение: