Қалқаман Әбдіқадыров «Қажымұқан». 4-сабақ Шығармада әлеуметтік мәдениетке қатысты тұжырымды анықта.

Қажымұқан біртуар палуан ғана емес, елін, жерін шексіз сүйген азамат. Алланың берген табиғи күшімен, ғажап өнерімен тапқан қаражатын жетім-жесірге үлестіріп жіберіп, өзі ас-судан тарылып, жоқшылықтың тауқыметін тартқан мәрттігін ұмытпауымыз керек.

Палуанның тек білек күш иесі ғана емес екенін, оның парасатты, ойшыл, намысшыл адам болғанын айтып, дәріптеу – ел намысын әлем жұртшылығы алдында қара нардай көтерген баба рухы алдындағы азаматтық, перзенттік парызымыз емес пе?!

Алып тұлға, алапат күш иесі қазақ атын бүкіл ғаламшарға мәшһүр еткен дарын иесі Қажымұқан Мұңайтпасұлының өмір жолы күреске толы болды.

Артқа

Тексеру

​

Достық – адамдардың бір-біріне адал, қалтқысыз сеніп, бір мүдделі, ортақ көзқараста болатын қасиеті. Достық өзара жауапкершілік пен қамқорлықтың, рухани жақындықтың белгісі. Нағыз достық кісіге шабыт беріп, өмірде кездесетін түрлі сәтсіздіктерге мойымауға, басқа түскен қайғы мен қиыншылықты бірге көтеруге жәрдемдеседі. Дос-жарандардың мінездері әр түрлі болып келуі мүмкін. Мысалы, біреуінде қызбалық не шабандық, екіншісінде тұйықтық не жігерсіздік байқалса да, бұлар достыққа кедергі бола алмайды, қайта нағыз достық осындай кемшіліктерден арылуға көмектеседі. Сатқындық, екі жүзділік, өтірікшілік, өзімшілдік достықпен сыйыспайды. Қазақтың дәстүрлі әдеп жүйесінде достыққа үлкен көңіл бөлінеді. Халық арасында достық туралы мақал-мәтелдер жеткілікті: “Дос жылатып, дұшпан күлдіріп айтады”, “Досы жақсының, өзі де жақсы”, “Дүниеде адамның жалғыз қалғаны — өлгені, қайғының бәрі соның басында”. Достыққа қарама-қарсы ұғым — қастық пен күншілдік. Мұндай сезімге ерік алдырғандар басқаның қуаныш-қызығын, ырыс-бағын көтере алмайды, дос дегеннің не екендігін білмейді. Дұрыс дос таңдай білу — өмірлік мақсаттардың бірі; Саясаттанудағы Достық ұғымы мемлекеттер арасындағы саяси, экономикалық, мәдени мүдде тұрғысынан ынтымақтастық орнату шараларын бейнелеу үшін қолданылып жүр. Қазір бізге достық бұрынғыдан бетер қажет. Достық – бұл өмірдегі ешнәрсемен бағаланбайтын құндылық. Дос табу оңай, ал оны сақтау одан да қиын. Достық қатынасқа нәзіктікпен қарап, берік сақтау керек. Өйткені ол да баптауды қажет ететін нәзік өсімдік сияқты. Біздер достықты сақтау үшін жан-тәнімізбен еңбектенбеуіміз керек. Қайтарымын қажет етпей, берудің жолдарын үйрену керек. Сенім мен жарқын көңіл – достықты берік ететін тірек саналады. Өзі шынайы дос бола білген адамның достары да көп болады және жер бетінде өзін жалғыз сезінбейді

Менің отбасым үлкен емес, әкем, анам, ағам және мен. Біздің отбасымыздың өз дәстүрлері бар. Ең бастылары - қонақжайлық пен адамдарды сыйлау. Біздің үйде қонақтарды әрқашана қуана қарсы алады. Қонақтарға дастарқанымыз әркез ашық. Ата-анамыз бізді үлкендерді сыйлауға бала кезімізден үйретіп келеді. Тағы да Жаңа жылды отбасымен бірге қарсы алу дәстүрге айналды. Бұл күндері біз өте көңілді боламыз. Жазда ауылға әжемізге барып тұрамыз. Ауылда біз әжемізбен бірге жақсы демаламыз. Пасха мейрамы кезінде пісірген нанымызды әжемізге беру үшін таңертең оған барамыз, ал әжеміз бізді өзінің пісірген нанын береді. Қыстыгүні отбасымызбен сырғанауға мұз айдынға барамыз. Отбасы мүшесінің біреуінің туған күні болғанда, сыйлықтар береміз. Бұл дәстүрлер басқа отбасылардікінен еш айырмашылығы болмаса да, бұлар бізге жылу мен қуаныш сыйлайды.