«Қанқұмар Кир! Сен менің ұлымды ашық айқаста қару құдіретімен жеңген жоқсың. Шарап ішкізіп,
алдап, тұтқын еттің. Енді менің ақылымды тыңда:
өзіме қайтарып бер де есен-сауыңда жөніңді
тап! Өйтпесең, Тәңірі атымен ант етейін, адам қанын
сусының қанғанша ішкіземін!»
Кир өзінің шайқасатынын айтып, Тұмардың жау-
шысын кері қайтарады.
Осы кезде тұтқынға түскен Тұмардың ұлы намысқа
шыдай алмай, өзін-өзі өлтіреді. Бұл хабар Тұмарға
Келесі күні екі жақтың арасында бұрын-соңды
Көз көріп, құлақ естімеген сұрапыл қырғын соғыс
әскерін түгел дерлік жояды. Кирдің өзі де
басталады. Ақырында массагеттер парсылардың
жауынгерлерімен бірге айқас алаңында қаза
Аңыз бойынша шайқас аяқталған соң, Тұмар сар-
баздарына Кир патшаның денесін таптырып, алып,
басын кестіріп, қан толтырылған меске салады да:
«Қанға құмар едің, сусының қанғанша іш!» — деп,
месті парсы еліне беріп жібереді.
АБАҚ
ұлымды
ЗДЕР
шы, шегіну,
у, шайқас
?
жетеді.
табады.
«Томирис патшайым». Mattia Preti
(1613—1699). 1672 жылы салынған
сурет
(Б. Адамбаев)
ЖАЗЫЛЫМ
АЙТЫЛЫМ
ЖҰМЫС
5
-тапсырма.
4
Мәтіндегі қою қаріппен жазылған
сөздердің аудармасын сөздіктен қарап,
дәптеріңе жаз.
-тапсырма.
Мәтіннің әр ой бөлігіндегі оқиғаны
баяндаңдар. Мәтіннің мазмұнына сай ат
қойыңдар.
3-
-тапсырма. Мәтінді түсініп оқы. Қою қаріппен берілген сөздердің
мағынасын анықта. Мәтінде қандай мәселе көтерілгенін айтып, стихи
анықта.
Қазақстан — мұнайлы мемлекет. Мұнай қоры еліміздің батыс бөлігіне
орналасқан. Жыл сайын 32 миллион тонна мұнай өндіріледі. Жаһанда ме
най өндіруден 18-орында. Қазақстанда мұнай құбырын 10 000 шақырым
дейін жүргізген. Мұнай өндіретін 32 стансы жұмыс істейді.
Батыста мұнай кені бар екенін қазақтар ертеде білген. Олар мұнай
адамның, малдың жарасын емдеген. Алғаш бұрғылау жұмыстары Батыс
тағы Қарашұңғыл жерінде жүргізілген. 1899 жылы 40 метр тереңдікте
алғаш мұнай бұрқағы атқылаған. Осы кезден бастап Ұлы дала елінде мұнай
өндірісі басталды. Ал Доссорда 1911 жылы 226 метр тереңдіктен мұнай бр.
Қағы атқылаған. Осы жерде Қазақстандағы алғаш мұнай өндіру өнеркәсіб
басталды.
1985 жылды Атырау облысы Құлсары қаласында тосын оқиға бол
ды. №37-ұңғымада қатты қысымнан мұнай өндіретін құралдың бір бөліп
жұлынады. Ауаға мұнаймен бірге улы газ атқылаған. Өрт болып, от
бұрқақ 40-50 метрге көтерілген. Жердегі өртті орбитадан ғарышкерлер 2
көрген. Қыс мезгілінде өрттен бірнеше километр жер жылынып, жерге ш
шыққан. Бұл өртті бір жылдан кейін әрең сөндірген. Қазір мамандар мұнд
Экологиялық апаттың алдын алады.
Туыстық – қанның жақындығы. Жақын және алыс туыстық түрлері бар. Отбасылық қарым-қатынастарды реттеуде жақын Туыстықтың маңызы жоғары. Заңда бекітілген жағдайларда туыстықтың құқықтық салдары болады. Жасөспірім және еңбекке жарамсыз балаларды асырауға қатысты құқықтар мен міндеттерге келгенде Туыстық деңгейі ескеріледі. Жалпы ережеден бір ауытқушылық бар, ол – бала асырап алу. Биологиялық тұрғыда туыстық болмаса да асырап алған балаға да заң туыстық мәртебесін береді. Бұдан өзге жағдайларда қан жақындығы жоқ жекжаттар арасындағы қарым-қатынас отбасылық құқық нормаларымен реттелмейді.