Арыстан бап кесенесі мен "Жібек жолы" жобасы 1. Бас зергер қандай кітап жазып жүр? *
байлық туралы
Жібек жолы туралы
кітапхана туралы
Қыпшақ өлшемдері туралы
2. Ескерткіштің (Арыстан бап кесенесі) қандай ерекшелігі бар? *
тұғыр не тіреу қойылмаған
қабырғалары оюланған
қабырғалары күміспен әрленген
алтынмен апталған
3. Сөйлемді оқып, толықтырДүкенбай Досжан "Жібек жолы" романында оқырманды қыпшақтардың ... , ... өнерімен таныстырды. *
тарихы, тұрмыс-тіршілігі
өнері, мәдениеті
тарихы, мәдениеті
сауда-саттық, мәдениеті
4. Дүкенбай Досжанның "Жібек жолы" романы қай қалада екінші рет жарық көрді? *
Берлин
Будапешт
Мәскеу
Алматы.
5. Мәтінге сәйкес келетін ақпаратты табыңыз.Дүкенбай Досжан "Жібек жолы" романында Арыстан бап кесенесін суреттеген. Арыстан бап Қожа Ахмет Ясауидің ұстазы болған.Ол бірнеше тілді жақсы білген. Арыстан бап кесенесіне адамдар көп барады.Ол-тарихи ескерткіш. *
"Жібек жолы" романында Арыстан бап кесенесі сөз болған.
Арыстан бап көп тіл білмеген.
Қожа Ахмет Ясауи туралы айтылған.
Ескерткішке адам аз барады.
6. Мәтінге сәйкес келмейтін ақпаратты табыңыз. "Жібек жолы" біздің дәуірімізге дейінгі II ғасырдан бастап, XVI ғасырға дейін қолданылған сауда жолы. Қытайдың жібегі осы жолмен тасымалданған. Сондықтан ол "Жібек жолы" деп аталған. Бұл жол Қытайдың орталығынан басталған. Ол қазақтың кең даласын басып өтіп,Самарқан, Бағдат қалалары арқылы Жерорта теңізіне дейін созылып жатқан. Оның жалпы ұзындығы 7 мың шақырымға жеткен. "Ұлы жібек жолы" арқылы кілемдер мен маталар,асыл тастар, әртүрлі жемістер әкелінген. Алайда,басты тауар-жібек мата болған. *
Жібек жолы арқылы ыдыстар мен ділдалар сатылған.
Қытайдың жібегі осы жолмен тасымалданған.
Оның жалпы ұзындығы 7 мың шақырымға жеткен.
Жібек жолы арқылы тасымалданған басты тауар-жібек мата болған.
7. Мәтінде жауабы бар сұрақты табыңыз. "Жібек жолы" біздің дәуірімізге дейінгі II ғасырдан бастап, XVI ғасырға дейін қолданылған сауда жолы. Қытайдың жібегі осы жолмен тасымалданған. Сондықтан ол "Жібек жолы" деп аталған. Бұл жол Қытайдың орталығынан басталған. Ол қазақтың кең даласын басып өтіп,Самарқан, Бағдат қалалары арқылы Жерорта теңізіне дейін созылып жатқан. Оның жалпы ұзындығы 7 мың шақырымға жеткен. "Ұлы жібек жолы" арқылы кілемдер мен маталар,асыл тастар, әртүрлі жемістер әкелінген. Алайда,басты тауар-жібек мата болған. *
"Ұлы Жібек жолы" арқылы Еуропаға не тарады?
Бұл жолдың қандай маңызы болды?
"Ұлы Жібек жолы" қай ғасырда болған?
Қазіргі кезде "Ұлы Жібек жолы" бар ма?
8. Мәтінде жауабы бар сұрақты табыңыз.Әуелі кітаптар қапталып, буылды,сыртынан ылғал өтпейтіндей етіп терімен оралды,орамдарды қыш құмыраға тоғытты; қыш құмыраның аузы сазбен сыланды. Ең сенімді деген жігіттер әзір болған құмыраларды түйеге артып, Көкмардан мешітіне тасыды. Мешітке жеткен қыруар құмыраны жерасты келлиясына түсірді. Иланшы Қадырхан қазынаны өз қолымен жайғастырды. Таң ата Фараби кітапханасы жерасты мекеніне түгел тығылып біткен. *
Отырар қаласын бұрын қалай атаған?
Әмірші Отырардағы кітапхананы қайда жасырды?
Отырардың күйреуі туралы не білесің?
Иланшы Қадырхан кіммен жекпе-жекке шықты?
Вариант 5
9. Сәйкес жауапты табыңыз.Әуелі кітаптар қапталып, буылды,сыртынан ылғал өтпейтіндей етіп терімен оралды,орамдарды қыш құмыраға тоғытты; қыш құмыраның аузы сазбен сыланды. Ең сенімді деген жігіттер әзір болған құмыраларды түйеге артып, Көкмардан мешітіне тасыды. Мешітке жеткен қыруар құмыраны жерасты келлиясына түсірді. Иланшы Қадырхан қазынаны өз қолымен жайғастырды. Таң ата Фараби кітапханасы жерасты мекеніне түгел тығылып біткен. *
кітапхана
қыш құмыра
мешіт
жер асты
10. Сәйкес жауапты табыңыз. "Жібек жолы" біздің дәуірімізге дейінгі II ғасырдан бастап, XVI ғасырға дейін қолданылған сауда жолы. Қытайдың жібегі осы жолмен тасымалданған. Сондықтан ол "Жібек жолы" деп аталған. Бұл жол Қытайдың орталығынан басталған. Ол қазақтың кең даласын басып өтіп,Самарқан, Бағдат қалалары арқылы Жерорта теңізіне дейін созылып жатқан. Оның жалпы ұзындығы 7 мың шақырымға жеткен. "Ұлы жібек жолы" арқылы кілемдер мен маталар,асыл тастар, әртүрлі жемістер әкелінген. Алайда,басты тауар-жібек мата болған. *
жібек мата
асыл тастар
ыдыстар
жемістер
Вариант 5
Белгілі бір ортада сол жерге тән емес, жаңа физикалық, химиялық және биологиялық заттардың болуын немесе бұл заттардың табиғи орташа к деңгейден жоғары болуын ластану деп атаймыз. Атмосфераның ластануы табиғи (жанартаулар атқылауы, орман өрттері, шаңды құйындар, үгілу) және антропогенді (өнеркәсіптер, жылу энергетикасы, ауыл шаруашылығы) жағдайда жүруі мүмкін.
Атмосфераның табиғи жолмен ластануы жанартаудың атқылауына (Жер шарында бірнеше мың жанартау бар, олардың 500-ден астамы белсенді), тау жыныстарының үгітілуіне, шаңды дауылдардын тұруына, орман өрттеріне (найзағай түскенде) теңіз тұздарының желмен аспанға көтерілуі мен ауадағы сулы ерігінді тамшыларының құрғауына, өлген организмдердің іріп-шіруі процестеріне байланысты. Атмосфераны табиғи жолмен ластайтындарға аэропланктондар, яғни, әртүрлі ауру қоздыратын бактериялар, саңырауқұлақ споралары, кейбір өсімдіктердің тозаңдары, сонымен қатар космос шаң-тозаңдары жатады. Космос шаңы атмосферада жанған метеориттер қалдықтарынан пайда болады. Секундыша атмосфера арқылы үлкен жылдамдықпен (11-ден 64 км/сек дейін) 200 млн-ға жуық метеориттер ауа қабатынан өтіп отырады да, 60-70 км биіктікте көбісі жанып үлгереді. Ғалымдардын айтуы бойынша тәулігіне жер бетіне 1018 кішігірім метеориттер түседі.
Қазіргі қазақ ауылы мен қаланың тыныс-тіршілігі
Кез-келген мемлекеттің даму барысында шешуші рөлді қалалар атқарады. Әсіресе ірі қалалар. Қалаларда адамдар көп шоғырланып, өте мықты экономикалық және интеллектуалды әлуетті қалыптастырады. Бұл процесс қалалардың өсуіне және ауыл шаруашылығының дамуына себебін тигізеді. Өнеркөсіп, ғылым, білімнің өркендеуі ірі қалалардың экономикалық есуінің діңгегіне айналды. Қалалар және оларды қосатын жолдар аумақтың сүйенетін қаңқасы тәрізді. Жалпы қалалар мен ауылдардың дамуы бір-бірімен тығыз байланысты.