Қатысына қарай лып бөлінеді. Еріннің қатысы
Ұ, Ү), езулік (а, ә, е, ы, і) болып бөлінеді.
Ауызша сөйлеу тілінде сөз ішінде және сөз тіркесі ара-
сында екі дауысты дыбыс қатар айтылмайды, біреуі түсіп
қалып айтылады. Жазғанда сақталады. Мысалы: Сары-
арқа
Сарарқа, бола алады
болалады, айта отыр
айтoтыр т.б.
Дауыссыз дыбыстар салдыр мен үннің қатысына қарай:
қатаң, ұяң, үнді болып үш топқа бөлінеді.
Қатаң дауыссыздар: қ, к, т, с, ш, п.
Ұяң дауыссыздар: б, г, ғ, д, ж, з.
Үнді дауыссыздар: м, н, ң, л, й, р, у (тау).
ЖАЗЫЛЫМ
6-тапсырма. Сөз ішіндегі немесе сөз тіркесіндегі дауыс
дыбыстардың айтылуы мен жазылуында айырмашылық бола ма? Қанд
жағдайларда орын алатынын кестеде мысалдар арқылы бер.
Екі дауысты дыбыстың біреуі
түсіп қалады
Қатар келген екі дауысты
дыбыс сақталады
«…Жеті жылдықтың кейінгі екі жылында біз химия өнеркәсібінің дамуына баса назар аударуымыз қажет, және тек қана минералды тыңайтқыштар өндірісі саласы ғана емес, сонымен қатар синтетикалық материалдар, талшықтар, синтети-калық тері, техника үшін және тұрмыс қажеттіліктері үшін пластмасса өндіру жолға қойылуы тиіс. Химия өнеркәсібі адамдардың қажеттілігін қанағаттандыру үшін үлкен мүмкіндіктер ашады …»,- деп атап көрсетеді Н. С. Хрущев.Химия өнеркәсібін дамыту жөніндегі бағдарламаның жүзеге асырылуы –мемлекеттік маңызды іс болды, ал Қазақстан – химия өндірісін, соның ішінде фосфорит кен орындарын дамытуға үлкен мүмкіншіліктер ашқан республика болып табылды. Соның ішінде, Маңғышлақ өлкесі пайдалы қазбалардың байлығы мен кешенділігі жөнінен таулы Алтай, Орталық Қазақстан тәрізді геологиялық аудандармен иық тірестіретін бірегей аудан еді.
Кезекшілік туралы диалог құрастыру.
Алтынай: Бүгін сыныпта Әлібек, Ханшайым және сен кезекшілік етесіңдер. Ұмытып кетпеңдер.
Алдияр: Есіме салғанын дұрыс болды, мен сабақтан соң үйге қайтып бір шаруаларымды істеймін деп жоспар құрып отырсам ...
Алтынай: Орындықтардың барлығын көтеріп қойыңдар. Ханшайым шаң сүртіп, гүлдерге су құяр.
Алдияр: Жақсы, әрине бәрін реттеп жинастырып кетеміз.
Алтынай: Тақтаны да сүртіп қоюды ұмытпаңдар. Келесі ауысымға таза болып дайын тұрсын.
Алдияр: Жақсы, терезені ашып кетейік пе?
Алтынай: Жоқ, дала жел болып тұр. Ашып кетпеңдер, сынып қалып жүрер. Абай болыңдар.
Алдияр: Уайымдама. Бәрін жинап, дұрыстап кетеміз.