Ауаны ластанудан қорғау Қазiргi уақытта атмосфераны завод құбырларынан, жылу электростанцияларынан,
жарылғыш құбырлардан, автомобильдерден шығатын түтiннен, қаракүйеден, газ тəрiздi
заттардан жəне шаңнан қорғау туралы мəселесi тұр. Бұл заттың барлығы ауаны бұзады, тiрi
организмдердi жою қаупiн тудырады. Күйе, шаң өсiмдiктiң жапырағына жабысып, олардың
фотосинтез, тыныс алу, булану процесiн бұзады. Мысалы, шегiршiн ағашы орманда өссе, 300
жыл жасайды, ал қалада орташа 45 жыл тiршiлiк етедi. Орманда жасы 400 жыл болған жөке
ағашы кездеседi, ал қала көшелерiнде ол 50-80 жыл ғана өседi.
Күйе - бұл бу тəрiздi судың жəне түтiннiң қо Күйе ауаны тыныс алуға қажетсiз
етiп, қан құрамының бұзылуына, тұншығуға əкеп соқтырады, организмнiң аураларға қарсы тұру
қабiлетiн төмендетедi.
Өсiмдiктер атмосфераны көмiрқышқыл газынан тазартады, оттегiн бөледi. Ауа ластанған
жерлерде, яғни қалаларда, түтiндi жақсы көтеретiн өсiмдiктердi отырғызады. Мұндай
өсiмдiктерге терек, үйеңкi, жөке, бузина, емен, сары акация, түймедақ, жауқазын жатады.
Жер атмосферасына көмек қажет.
4. Мəтіннен сын есімдерді тауып,жаз
Берілген сөздердің синонимдері:
Ауқатты - бай, бақуатты, дәулетті;
дауласып - жанжалдасып, керілдесіп, керісіп, қарсыласып;
бәстеседі - бәсекелеседі, серттеседі;
Бастан өткереді - бастан кешеді, көнеді, төзеді;
Ізкесуші - тыңшы, ізші;
Кедергі - тосқауыл, бөгет, тосқын, қиындық;
Мойымайды - қайтпайды;
Жесір үнді - жетім үнді.
Берілген сөздердің антонимдері:
Ауқатты - жарлы, кедей;
Дауласып - жанжалдаспай, татуласып, керіспей, қарсыласпай;
Бәстеседі - бәсекелеспейді;
бастан өткереді - көнбейді, шыдамайды, түсінбейді, төзбейді;
Ізкесуші ---
кедергі - жеңілдік, оңайлық;
мойымайды - уайымға салынады;
жесір үнді ---
Қатыстық сын есімдер: сабырлы, ашулы, ақылды, күшті, қалалық, ізетті.
Сапалық сын есім: Момын, ашық, қатты, жақсы, жаман, әдемі.
Объяснение:
Заттың сын-сипатын басқа сөз табыныың (зат есім, есімдік, етістік, үстеулерге жұрнақ жалғанып жасалған туынды сын есім) қатысы арқылы білдіретін сын есім - қатыстық сын есім.
Мысалы: Темірдей (тәртіп), сусыз (жер)
Негізі түбір сын есімнің өзінен болып, заттың сынын, түр-түсін тікелей анықтайтын сын есім - сапалық сын есім.
Мысалы: жасыл (ағаш), ыстық (нан)
Ең бастысы, сөз түбіріне назар аудару қажет