АЙТЫЛЫМ 4-тапсырма. Картаға қарап, Ұлы даланың күншығысын, батысын, оңтүстігі мен солтүстігін мекендеген байырғы тайпаларды анықта. Аримаспылар Жайык Apruinentes Сарматтар ейлер гсседондар meccarezno име, Тиграхаудтар и в двиг. и интим у Асекхек. хаумаварга
Судың барлығы өсімдіктер мен жануарлардың тірі:
балық - 75% -ға; медузы - 99%; картоп - 76% -ға; алма - 85% -ға; қызанақ - 90% -ға; қияр - 95% -ға; қарбыз - 96% -ға.
Жалпы алғанда, адам ағзасының салмағы 50-86% су (86% жаңа туған нәресте және 50% дейін егде жастағы). Дененің әртүрлі бөліктеріндегі су мөлшері:
сүйек - 20-30%; бауыр - 69% дейін; бұлшықеттер - 70% дейін; ми - 75% -ға дейін; бүйрек - 82% дейін; қан 85% дейін.
Бұл жағдай ғалым-фантастика жазушысы В.Савченконы «адамның өзін каустикалық натрийдің қырық пайыздық ерітіндісінен гөрі сұйықтық деп санауға негізі бар» деп айтуға мүмкіндік берді.
Адам табиғаттың төл перзенті, жара¬тылысында ұқсастықтары көп. Оларды бір-бірінен бөліп жаруға болмайды. Осы бір қарапайым қағидатты бойына сіңірген орманның туған жерге, атамекенге деген перзенттік махаббаты қалыптасады, сүйіспен¬шілігі артады. Аудан аумағында Семиозер және Басаман орман шаруашылығы бар.
Біздің бағытымыз Бағаналы ауылы. Жол бойы жан-жағымызға қарап, орманның сұлу табиғатына көз тастап келеміз. Сүмбіл ақ қайыңдар, қарағай, мәңгі жасыл шырша жарыса аспанмен таласа өсіп, жасыл желекке оранған алқапқа өзгеше көрік беріп тұр. Табиғаты сұлу жер кімді болсын өзіне ынтықтырып, еліктіретіні анық. Осылайша тамашалап келе жатып ауылға жеткенімізді де білмей қалдық.
Мемлекеттік мекеме орманды қамқорлыққа алып, ұқыпты қарап, қорғау және дайындаумен, қарағай бүрлерін өңдеумен айналысады. Негізгі өндіріс көзіне Бағаналыдан төрт шақырым жерде орналасқан питомник кіреді. Сондықтан бұл байлықты сақтау мен одан әрі жайқалту үшін кешенді жұмыстар ұдайы жүргізіледі. Орманның ең қауіпті қасіреті – өрт, сондықтан оның алдын алу және оған тойтарыс беру, заңсыз ағаш кесу мен ұрлыққа жол бермеу жұмыстары ұйымдастырылады.
“Басаман орман шаруашылығы мекемесі” коммуналдық мемлекеттік мекемесі 1954 жылы құрылды. Жалпы көлемі 44246 га жер, оның ішінде орманды алқап - 13146 гектар. Үш елді мекені, екі кордоны бар.
Ауылға кіре бергенде алдымен екіқабатты мектеп ғимараты көзге түседі. Орман шаруашылығы мекемесінің кеңсесі, 150 орындық клуб, медпункт, пошта торабы бәрі бір жерде шоғырланған. Ұялы және радио байланысы бар. Елді мекенде 425 тұрғын - он бір ұлттың өкілі тұрады, соның 128-і еңбекпен қамтылған.
Мекеменің бірінші директоры В.П.Мац, ол кісі орман шаруашылығының қалыптасуына елеулі үлес қосты. Ал А.С.Жирицкийді ауылдың негізін қалаушы деп атайды. Әр жылдары орман шаруашылығына біраз адамдар басшылық жасады. Шаруашылық жарты ғасырдан астам түрлі кезеңді бастан өткерсе де өз ісін жалғастырып келеді.