Қазақ әдебиеті 6-сынып
Сабақтың нөмірі: 4
Мұғалімнің аты-жөні: Абуталипова Б.Б.
Оқулық: 6-сыныпқа арналған қазақ әдебиеті оқулығы
5-бөлім: Тәуелсіздік- қасиет тұнған ұлы ұғым
Сабақтың тақырыбы: Асқар Алтай «Прописка» әңгімесі
Оқу мақсаты:
- 6.1.1.1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау
Мұғалімнің түсіндірмесі:
Асқар Алтай - (12.02.1963 Шығыс Қазақстан облысы Зайсан қаласы) - қазақ жазушысы, Қазақстан жазушылар одағының мүшесі. Абай атындағы Алматы мемлекеттік университетінің филология факульте-ін бітірген (1984).
Алматы облысы Күрті аудандық «Шұғыла» газетінде тілші, С. Мұқанов мұражай-үйінде кіші ғылыми қызметкер, Қазақ теледидары «Алатау» бағдарламасында жауапты редактор, « Жұлдыз » журналының әдеби сын бөлімінде редактор, бөлім меңгерушісі, «Ер-Дәулет» ақпараттық агенттігінде Бас редактордың орынбасары, Қаржы министрлігінің «Қаржы-қаражат» журналында Бас редактордың орынбасары, Бас редактор, «Білім» ба жетекші редактор, «Атамұра» ба редактор қызметін атқарған. 2004 жылдан бастап «Арда» ба директоры.
Шығармалары:
«Қыр мен қала хикаялары» атты повестер мен әңгімелер жинағы (1998),«Алтай новелласы» атты прозалық жинағы (2001),«Нарық нақыштары» (2003) және «Қызыл бөлтірік» (2006) атты ұжымдық жинақтарда прозалық шығармалары,«Казино» әңгімелер жинағы (2008) жарық көрген.«Қызыл бөлтірік» кітабы (повестер мен әңгімелер, 1997) Халықаралық Сорос қорының бас жүлдесі — грантын жеңіп алған.
Марапаттары:
Қазақстан жазушылар одағының Жастар арасындағы прозашылар форумының (1989, 1990), Т.Айбергенов атындағы сыйлықтың, Халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты.
Оқушылар, біз жазушы А.Алтайдың «Прописка» әңгімесінің үзіндісін оқып танысамыз. Бүгін 132-134 беттердегі бірінші үзіндіні оқып, тапсырмаларды орындайтын боламыз.
Оқушыларға арналған тапсырмалар:
1-тапсырма. Берілген сұрақтарға толық жауап жазыңыздар.
1. Әңгіме кейіпкері кім?
2. Ол не үшін жолға шыққан еді?
3. Оқиға қай мезгілде, қай жерде өтеді?
1) Асқар Алтай
2)
3) желтоқсан Урбанизация қаласы
2-тапсырма. Осы үзіндіге ат қойып, шығарма сюжетін 5-6 сөйлеммен түйіндеп жазыңыздар.
берем
Дәйек сөз, цитата (лат. cіto– келтіремін, шақырамын) – түпнұсқадан сөзбе-сөз алынған үзінді. Автордың ойын беделді пікірлермен тиянақтау үшін, біреудің пікіріне сын айту үшін, құнды дерек ретінде пайдалану үшін қолданылады.[1]
Дәйек сөз, негізінен, ба з материалдарында, ғылым еңбектерде, кітаптар мен әр түрлі қолжазбаларда, баяндамалар мен сөйлеген сөздерде келтіріледі. Дәйек сөздер ғылым еңбектерде пайдаланғанда, сол еңбекте айтылатын оймен логикалық тұрғыдан қабысып, жарасым табуы тиіс. Айтылмақ ойды одан әрі дамытып, жаңа деректермен толықтырып тұру керек. Сонда ғана ол өз міндетін атқарады. Әдетте, зерттеу еңбектерінде, көбінесе әдебиет, мәдениет, өнер, ғылым қайраткерлері пікірлерінен дәйек сөздер алынып отырады. Мұның өзі үлкен талғаммен, орынды алынса, еңбектің сапасын арттыруға есебін тигізеді.
Дәйек сөз көбінесе ықшам түрде алынады. Сөйлем ұзақ болған жағдайда керекті жерін алып, қысқартылған сөздер орнына көп нүкте қою шарты бар. Дәйек сөз, әдетте, тырнақшаға алынып жазылады. Міндетті түрде дәйек сөз алынған еңбек, оның авторының аты-жөні сілтемелерде анық, нақтылы көрсетілуі тиіс. Эпиграф та дәйек сөздің бір түріне жатады
Қырғыз халқының мәңгілік мәдени ескерткіші, бүкіл тарихнама шежіресі, эпостық жүздеген дастандардың-поэзияның асыл маржанынан соғылған мұнарасы МАНАС ғасырлар бойы өзімен бірге ғажайып манасшылар әулетін, өзге де сирек жыраулар тобын, шеруін туғызып келеді. Манасшылар сонау көне ғасырлар бойына бір өздері бүкіл театр міндетін атқарған. Онда бір адам әрі баяндаушы, әрі шығарушы, әрі орындаушы, еркек-әйел рольдерін атқарушы, ойнаушы, қимыл-әрекет суретшісі, қомызшы, сазгер-бәрін кереметтей басын қосқан өлшеусіз талант иелері болған. Ең ғажабы- әлденеше айлар бойына айтылатын бұл ұзақ хикаяларды еш шатастырмай миында, зердесінде ұстау қасиеті.