Қазақстан -ТАПСЫРМА. ПОПКен сын-қимыл үстеулерін тауып, сұрақ қой.
- ежелгі ел. Қазақстан Еуразия құрлығының тура ортасында
орналасқан. Қазақстанның шегарасын тез аралап шығу мүмкін емес. Ба-
тысы мен солтүстігі Ресеймен шектеседі. Оңтүстігі Түрікменстан, Өзбекстан
және Қырғызстанмен шектеседі. Шығысы Қытаймен шектеседі. Осылайша,
біздің еліміз бес мемлекетпен шектеседі.
, кен, кені
ан, жез, е
с. мыры
МӘТІНМЕН ЖҰМЫС
Оқылым
-тапсырма. Мәтінді түсініп оқы. Қою қаріппен берілген сөздердің ма-
ғынасын сөздіктен қара. Негізгі және қосымша ақпаратты анықта.
Қазақ жері неткен көркем, неткен бай! Елі алып, жері ұлан-ғайыр.
Қазақстанның картасын қараңдаршы: оның алып, ұлан-ғайыр екені-
не көз жеткізесің. Қазақстан аумағы 2724,9 мың шаршы километрге тең.
Қазақстан шекарасының ұзындығы 15000 километр. Тіпті Қазақ жерінің
шығысынан батысына қарай күн үш сағат'өтеді екен. Осындай алып жер-
ге шикізат пен қазба байлықтарды қос! Қазақстан шикізат, қазба байлығы
жағынан дүниежүзіндегі 186 елдің ішіндегі ең бай он елдің қатарына кіреді.
қазба байлықтар қорынан мынадай орын алады: қорғасын, вольфрам қоры
бойынша 1-орын, күміс пен мырыш қоры бойынша 2-орын, марганец қоры
бойынша 3-орын, мыс қоры бойынша 4-орын, уран қоры бойынша 5-орын,
алтын қоры бойынша 6-орын, темір кені бойынша 7-орын, жанғыш көмір,
газ қоры бойынша 9-орын, мұнай қоры бойынша 13-орын. Бұл - ғаламат
байлық
Орталық Қазақстанда көмір, жез, қорғасын, мырыш, құмтас өндіріледі.
Мұнда көмір қоры 200 миллиард тоннадан асады екен. Солтүстікте алтын,
темір: шығыста қорғасын, мырыш, оңтүстікте қорғасын; оңтүстік, шығыс,
солтүстікте мәрмәр кенорындары бар.
Батыста, Каспий жағасындағы құрлықта 2,2 миллиард тонна, су астын-
да 4,5 миллиард тонна мұнай жатыр. Аралдың айналасында 350 миллион
тонна мұнай бар. Мұнай құбыры 10715 шақырымға созылған. Міне, Қазақ
даласы - осындай!
А
5-mance Pша.
3am eciu
найдите существительные и прилагательные
Құстар – табиғаттың көркі! (шығарма)
Құстар өзгеше болып жаратылған құбылыс иесі. Бейне біздің аспан Әлеміндегі қорғаушымыз сияқты. Сияқты емес солай да. Себебі көк аспан олардың туған мекені. Көкті құссыз, құсты көксіз елестету қиын. Біздің көгімізде құстар сайрап жүрсе, жердегі адамдар да тыныш, бейбіт өмір сүре алады. Біз көкке қарағанда көзіміз ең әуелі ұшқан құсқа түседі. Көп жағдайда күйкі тірлікпен олардың тыныс - тіршілігіне мән беріп, тіпті көкке көз тастап, бір де қарамаймыз. Ал, олардың көкте ұшқанын, жерге қонғанын зер салып, бақылап қарайтын болсаң, олар бейне бір жұмбақ құбылыс сияқты. Ешнәрсені ашып айта алмайды. Қуанышы да, реніші де ішінде сияқты. Бір құдіретті күшің болып, құстардың тілін меңгеріп алсаң, яғни құстардың тілін түсінер болсаң, тіпті басқаша әлемде өмір сүрген болар ма едік. Өзім солай ойлаймын, себебі, құс киелі жануар.
Егер мен депутат болсам...
Депутат болу – аса үлкен жауапкершілікті талап ететін жұмыс. Себебі халық оларды таңдағаннан кейін сол халықтың мүддесін ойлап, ойларынан шығып, өз жұмысына адал болу керек.
Болашақта мен депутат болып жатсам, менің туған қалам Қарағандыда үлкен өзгерістер болар еді. Ең алдымен үлкен кісілердің жағдайын жасаушы едім – көбінесе қарт кісілердің зейнетақылары дәрі – дәрмектен артылмай, тіпті кей кездері толыққанды азық – түлік алуға жетпей жатады. Сондықтан мен зейнетке шығып, жасы алпыс бестен асқан кісілер үшін барлық қоғамдық көлікті тегін етер едім. Одан кейін ай сайынғы пәтерақы төлемін елу пайызға азайтар едім. Мектептерде арнайы үйірмелер ұйымдастырып, балаларға өнегелі тәрбие мен ғибратты әңгіме айту мақсатында ай сайын қарттарды мектепке шақыртушы едім. Атамыз қазақ «Қарт кісі - қазына» деп бекер айтпаған ғой, үлкеннің өнегесін көріп, батасын алып өскен жас ұрпақ болашақта жаман болмайды.
Келесі ретте жасөспірімдер үшін, яғни олардың бос уақыттарын тиімді пайдалану үшін әрбір ықшам ауданда тегін спорт залдары мен спорт алаңын салтырту мәселесін қолға алар едім. Себебі бос уақытта көрінген нәрсемен айналыспай, одан да спортпен шұғылданса, жаман әдеттерден аулақ болар еді.
Кішкене балаларды да ұмытпай, оларға арналған арнайы, қауірсіз ойын алаңдарын салдыртамын. Қазіргі кейбір ойын алаңдары ескіріп, балалардың өміріне қауіп төндіреді.
Әзірге осы. Жалпы мен депутат болып жатсам, ең алдымен әлеуметтік мәселелрді қолға алуша едім.