Қазақстан тарих Жанқожа Нұрмұхамедұлы – төменгі Сыр бойында ұлт-азаттық көтерілісті ұйымдастырған басшы, батыр
Шекті руының билеушісі Жанқожа батыр Сыр бойындағы қазақтарды Қоқан, Хиуа хандықтарының экспансиясына қарсы жұмылдырды. XIX ғасырдың ортасына дейін хиуалықтар Сырдарияның төменгі ағысына дейінгі жерлерді, қоқандықтар Ақмешітке дейінгі жерлерді бақылауда ұстады. Жанқожа батыр Орталық Азияға қарай жылжып келе жатқан Ресейдің көмегіне сүйеніп, өз қарамағындағы қазақтарды оңтүстіктегі көршілердің озбырлығынан қорғауды ойлады. Ресей билігі батырға жасауыл деген атақ берді. Бірақ Жанқожа атақтан, бағалы сыйлықтан бас тартты.
Хиуа ханы 1847 жылдың тамыз айы мен 1848 жылдың наурыз айында 6 мың әскермен Сырдың екі жағындағы елге жойқын жорықтар ұйымдастырды. Жанқожа Нұрмұхамедұлы Хиуа ханының ұлы Мұхаммед Рақым Аллақұлдың Жаңадария мен Қуаңдария аудандарында көптеген қамал тұрғызуына орай 1843 жылдың өзінде-ақ Қуаңдариядағы Хиуа бекінісін қиратып, 1845 жылдың көктемінде қиратылған бекіністі қалпына келтіруге жіберілген 2000 адамға жуық хиуалық отрядты талқандаған еді. Жанқожа әскері Жаңақала бекінісін алды. 1847–1848 жылдары ол Райым бекінісі маңында хиуалықтарға тойтарыс берді.
Есет батыр бастаған көтеріліс
Арал теңізінің солтүстік жағалауына жақын қазақтардың ұлт-азаттық қозғалысын Есет Көтібарұлы басқарды. Есет батыр бастаған көтеріліс 1838 жылы оның Жоламан батырмен бірге орыстардың Елек бекінісіне шабуылынан басталды.
Ал 1847–1848 жылдары Жанқожа Нұрмұхамедұлымен бірігіп Хиуа және Қоқан басқыншыларына қарсы күрес жүргізді. Бұл көтерілістер Орта Азия хандықтары мен Ресей империясының отаршылдық езгісіне қарсы бағытталды. 1847 жылы шілдеде Ембі өзені аймағында Есет Көтібарұлы өзінің жасағымен 200 казактан тұратын Орынбор мен Омбының жазалаушы отрядына шабуыл жасады.
Алайда нашар қаруланған көтерілісшілер жеңіске жете алмады. Қайткен күнде де Есетті қолға түсіріп, оған Патша үкіметінің билігін мойындатуды мақсат еткен Орынбор билеушілері үсті-үстіне жазалаушы жасақ жіберді. 1855 жылы Есет батыр билеуші әкімшіліктің қолшоқпары сұлтан Арыстан Жантөреұлын өлтірді. 1858 жылы амалсыз Орынборда Патша үкіметінің билігін мойындауға мәжбүр болды
Мәтінді талдау сұрақтар:
-Тұлғалардың ұқсастығы мен айырмашылығы қандай?
-Әр тұлғаға қандай ерекшелік тән?
-Сіз тұлғалардың қандай қасиетін жақтап, қандай қасиетін даттар едіңіз?
-Сіз қандай қорытындыға келдіңіз?
Объяснение:
2. Азастанды аспапты этно-рок стилiндегi музыкалы жым
3. Жетi Жарыны кiм жетiлдiрiп бекiттi
6. Кне орыс жылнамаларда ыпшатарды алай атады
7. Р-сындаы маталл тауып жне ндiретiн орталы
8. Кiшi Жздi Шер Гази-ханнын ксiнiн аты кiм
10. Азатын бесiншi ханы кiм болан
12. Укаш атанын мазары ай аланын касында орналасан
13. Отырар аласынын баса аталымы
14. Рманазы Саырбайлы ай алада немесе ауылда дуниеге келдi
15. Ай мемлекеттiк табии орыы 2004 жылда рылан
16. 1854 жылда азастандаы ай ала рылды
1. Араанды облысындаы кмiр алабын алаш ашушы кiм болып саналады
4. Шырырабт аласы азастаннын ай облысында орналасан
5. Р-сынын ай зенiне грек тарихшылар «таниас» деген ат ойды
8. Андай филосов, математик, шыыс алым 872 ж. Дниеге келген
9. Азастаннын е биiк тау
11. Оыздардын астана болан кне ала
14. Аза ылым-тiлшi, филолог, педагог, оам жне мемлекеттiк айраткер 1899-1938 жылдарында мiр срген кiм
«Әркімнің өз әлемі бар» немесе «Сен оның жеке әлеміне үңіле алдың ба?» дегенді жиі естиміз. Ал енді менің де өз әлемім туралы ой қозғағым келеді.
Расымен, менің өз әлемім бар. Қуанғанда немесе ренжігенде оңаша қаламын. Себебі жүрегімде әдемі әлем бар. Ол жерден мені түсінетін, бәрін түсіндіретін адал дос табылады. Әрине, құр қиялмен өмір сүре алмайсың. Сондықтан мен өз әлемімді нығайтуды, оның берік қамалға, менің күш алар ғажайып әлемге айналдыруды мақсат тұтамын.
Менің әлемім – болашақта шындыққа айналатын арман әлемі. Біріншіден, арман – идея. Бұл бір жерге тастаған дән сияқты жапырағын жайып, гүлдейді. Екіншіден, тірлігімнің қозғаушы көзі. Мәселен, біз жас өскіннің жемісті немесе құр бұтақты өсімдік екенін білмейміз. Ал адам өзіне керек нәтижені алуға тырысады: ізденеді, тәжірибе жасайды, нәтижеге қол жеткізеді. Осындай ізденістеріме негіз болатын әр арманым – мен үшін бағалы жеміс дәндері. Сонымен қатар менің «Мен» екенімді танытатын ішкі қуат күшім.
Менің әлемімнің қуат көзі – білім. Мен мұны жақсы түсіндім, бірақ өз білімімнің нәтижесін көрсете алмаған кездерім де болады. Сол себепті М. Әуезовтің іс өнімді болуы үшін «...ең әуелі ниет керек, одан соң күш керек, одан соң тәртіп керек» деген сөздерін ұстаным ретінде қабылдадым. Кемшілікті түзету үшін жазба болса, жазып жаттығамын, сөзден кетсе, оны дұрыс қолдану жолдарын іздеймін. Ниет түзу болса, алынбайтын қамал жоқ. Еңбектенген жанның достары – күш, қайрат және тәртіп. Менің әлемімде достарға құрмет ерекше. Күресетін дұшпандарым – жалқаулық, немқұрайдық.
Қорыта айтсам, менің әлемім – мақсат, намыс әлемі. Солай қабылдадым, сол бағыттан таймаймын. Сырт көз – сыншы, кейде атыма сын да айтылады. Ондайда сынды қабылдап, ой қорытамын.
Өмір сынағы сан алуан. Сол сындарда нық сенім сыйлайтын берік қамалым – ғажайып әлемім.