Қазақ тілі мен әдебиет пәнінен тоқсандық жиынтық бағалау. (4 тоқсан)
СОЧ
ОҚЫЛЫМ
Мәтінді мұқият оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
Сұлу Көкше өңірінде биік тау бар. Жерден атқан садақтың оғы оның
шыңына жетпейді. Содан да бұл тау Оқжетпес атанып кеткен.
Бұл шыңға сүйсінбейтін жан жоқ. Жақыннан қарағанда сандықша
тастарды қолмен əдейілеп қалағандай көрінеді. Қарағайлар мен шыршалар
Оқжетпестің тастарына қадалып өскен.
Шың туралы мынадай аңыз бар. Ертеде Бурабай, Көкше жерін
мекендеген елде бір бала дүниеге келіпті. Ол елден ерекше ер тұлғалы, зор
денелі, батыр болып өседі. Ірі болғаны сонша, өзін көтеруге мал шыдамаған
соң пілге мініп жүріпті. Осы кезде қазақ жеріне қызыққан жау аз емес еді.
Бала келген жаумен шайқасып, еліне жолатпапты.
Бір күні сол бала шайқастан кейін сəл тынығып алмақшы болады.
Күміскөлдің мөлдір суына рақаттанып шомылады да, Көкшенің
баурайындағы қалың қарағайдың арасына келіп жатады. Орман ішінде
жасырынып жүрген жау осы сəтті дереу пайдаланады. Ұйқыдағы батырды
қолға түсірмек болады. Қапыда қарусыз қалған батыр жаулармен айқаса
кетеді. Батырдың күші азайып, əл-дəрмені таусылады. Сонда батыр
жаулардан қорлық көргенше өлгенін артық санап, Құдайдан өзін тасқа
айналдыруын тілейді. Жау қолына тастамас үшін пілін де төбесіне көтеріп
алады. Сондағы батыр осы Оқжетпес болса керек.
1. Мәтін не туралы? [1]

2. Берілген сөйлемге сұрақ құрастырыңыз.
Еліміздегі барлық байлықтың көзі – табиғат. [1]

3. Мәтінде жауабы жоқ сұрақты табыңыз
А) Алматы қайда орналасқан?
В) Оқжетпес Көкше өңірінде орналасқан.
С) Пілді не үшін төбесіне көтерді?
Д) Ол қандай батыр болып өсті? [1]
4. Берілген сөздің антонимін мәтіннен тауып жазыңыз.
дос [1]
5. Сөйлемді аяқтаңыз.
Ұйқыдағы батырды қолға [1]

ЖАЗЫЛЫМ
1-тапсырма.Көп нүктенің орнына қажетті сөздерді жазыңыздар
1. Қазақстанда 130- дан астам ұлт ... ... .

2. ... ай арықтап, солған ай пайда болады.
3. Ұлы Отан соғысы... басталды.
4. «Қазақ солдаты» романының басты кейіпкері-... .
5. ... атам Ұлы Отан соғысынына қатысты.
[5]
2-тапсырма. Қалауларың бойынша берілген тақырыптың біреуіне мақала,
эссе немесе досына хат жазу.(По выбору). (Выбираете одну из этих тем)
1.Ұлы Отан соғысының Батырлары туралы мақала жазу.
2. «Менің арғы атам –Ұлы Отан соғысының Батыры» тақырыбына шағын
эссе немесе досына хат жазу( «Мой прадед-Герой Великой Отечественной
войны». На эту тему написать эссе или письмо другу
3. «Қазақстандық Ұлы Отан соғысының Батырлары» тақырыбына мақала
Дескриптор: [5]
Нақты ақпараттарды фактімен дәлелдеп жазу.
Көлемі: 50-60 сөз.
Грамматикалық, стильдік нормаға сай жазу шарт.

Барлығы: 15 ұпай

Қазақстан өзінің табиғаты мен бай республика.

Енді біз Қазақстан экологиясы туралы айтып өтейік.

Адамның шаруашылық әрекеті табиғаттың өзгеруіне әсер ететін ерекше фактор. Адам еңбек пен ақыл ойдың арқасында қоршаған ортаға бейімделумен қатар, оны өзгертеді. Сондықтан табиғатты өзгерту барысында адамзат оның кейінгі зардаптарын да ескеруі қажет. Табиғат кешендеріне кері әсер ететін озық ғылыми-техниканың тікелей қатысы жоқ. Ол өзгерістерге кінәлы прогресс емес, техникалық жобаларда адамның шаруашылық әрекетінің әсері есепке алынбаған. Жауын-шашын мөлшерін, топырақ ылғалдығын ескерместен топыраққа минералды тыңайткыштар енгізу, ол заттардың шайылып, өзендер мен бөгендердің ластануын туғызды. Мұның бәрі қаншама еңбек пен шикізатты зая кетірумен бірге, қоршаған ортаның жағдайын нашарлатады. Ірі бөгендер салуда аумақтың табиғат ерекшеліктерін ескермеу мезгілсіз батпақтануға, топырак, өсімдік жамылғысы мен сол жердің микроклиматының өзгеруіне әкеп соғады. Қазіргі кезде антропогендік ландшафтар басым. Ландшафтарды жақсарту үшін оларды өзгертетін шаралар жүргізеді. Соның бірі – мелиорация. Мелиорация жердің жағдайын жақсарту мен оны пайдалану тиімділігін арттыруға бағытталған шаралардың жиынтығы болып табылады. Табиғатты тиімді пайдалану, көркейту және қорғау кешенді түрде қарастырылуы қажет. Рио-де-Жанейро декларациясының қағидаларын есепке ала отырып Қазақстанның экологиялық қауіпсіздігі проблемалары және қоршаған ортасының жағдайына ғаламдық, ұлттық және жергілікті деңгейде қаралуын қарастырады.

Ғаламдық экологиялық проблемаларға климаттың өзгеруі, озон қабатының бұзылуы, биоәртүрліліктің азаюы, шөлейттену және жердің құлдырауы (деградация) жатады. Ұлттық экологиялық проблемалареа экологиялық апатты аймақтар; Каспий теңізі қайраңы ресурстарын белсенді игерумен байланысты проблемалар; тарихи ластану; трансшекаралық мәселелер; әскери ғарыштық және тәжірибелік кешендер полигондарының әсерін жатқызуға болады. Жергілікті экологиялық проблемаларға ауа бассейнінің ластануын, радиоактивті, тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтары, табиғи және техногендік төтенше жағдайларды жаткызуға болады. Адам әрекетінен Қазақстан жерінде тез шешуді қажет ететін проблемалар бар.

АҚЫЛДЫ БОЛСАҢ, АРЫҢДЫ САҚТА!

Арлылық – адам бойындағы ең асыл қасиеттің бірі. Арлы кісі – ұят, иба, намыс, қанағат, әдеп, шүкіршілік секілді бірқатар игі қасиеттерді бойына жинақтай білген мол парасат егесі. Қазақ халқы – талайлы тағдырында сан түрлі қиындықтарды бастан кешсе де, арына дақ түсірмеген текті халық. Артық күлкі, артық ұйқы, артық тамақтың өзін арсыздыққа балаған ата-бабаларымыз ар тазалығына өткір сынмен қараған. Ел ішіне кең тараған «Мал сақтама, ар сақта», «Ердің құны бір ділдә, абыройы мың ділдә», «Ар – иманның жолдасы», «Ақылың болса, арыңды сақта, ар-ұят керек әр уақытта», «Малым – жанымның садағасы, жаным – арымның садағасы» деген нақыл сөздер соның белгісі.

Объяснение:

лучшии ответ берши