beaka988

02.02.2021 12:16 •  Қазақ тiлi

Қазақтың күйші қызы Мәтінді оқы. Динаның ең алғашқы күйін көрсет.

Дина Нұрпейіскеліні (1861-1955) – қазақтың әйгілі күйші композиторы. Туып өскен жері Батыс Қазақстан облысының Жаңақала ауданына қарасты Бекетай құмы деген жер. Алматы қаласында қайтыс болған. Қазақстанның халық әртісі. (1944)

Халык өнерпаздарының 1937 жылы өткен республикалық байқауына қатысып 75 жасында халық аспаптарын тартатын өнерпаздардың Мәскеуде өткен Бүкілодақтық бірінші байқауында, одан кейін 1944 жылы 83 жасында Орта Азияның бес республикасынан өнерпаздар қатысқан Ташкенттегі он күндікте Дина тағы да жүлделі орындарды жеңіп алады. Әкесі белгілі домбырашы адам екен, қызы Динаға 8 жасынан бастап-ақ сол өнердің қыр-сырын үйрете бастаған. Оның ұлы күйші Құрманғазымен алғаш кездесуі де осы кез. 8-9 жасар Дина ұстазының күйлерін үйреніп қана қоймай, оның күйшілік-орындаушылық өнердегі ерекшеліктерін, дәстүрін жалғастырады. Динанын тырнақ алды <<Бұлбұл», «Байжұма», «Көгентүп» атты күйлерінде халықтың күйшілік дәстүрі айқын сезiледi. 1916 жылғы оқиғаға шығарған «1916 жыл» күйінде Құрманғазының Исатай мен Махамбетке арнаған «Кішкентай» күйінің

әсері байқалады. Дина ата-ана шаңырағында бұландап өскен жас кезiнiң өзінде ақ Дәулеткерей, Мүсірәлі, Әлікей,Туркеш, Ұзақ, Есжан, Байжұма, Баламайсан СИЯҚТЫ Күйшілердің күйін шебер орындағандықтан оны төңірегі «домбырашы қыз» деп атаған. Қаршадай қыздың даңқын естіп, әйгілі Құрманғазы арнайы іздеп келген. Ол Динаның домбыра тартысына сүйсініп, болашағынан улкен үміт күтіп, батасын берген. Осыдан кейін Динадан көз жазбай, унемі айналып соғып, додалы күй айтыстарына ертіп барып, домбыра тартудың терең сырларын үйретеді. Дина тоғыз жасынан бастап он тоғыз жасына дейін, қашан ұзатылғанша Құрманғазының баулуында болады. Құрманғазыдай шебер күйшінің ұстаз болуы Динаның ғана бақыты болып қойған жок, исі қазақтың күй өнерінің бақыты болды.

«Домбырашы қыз»
«Кішкентай»
«Көгентүп»