Бір қалада әйгілі ғалым өмір сүріпті. Оның шәкірттері өте көп болған
екен. Бір күні сол шәкірттердің біріне осы біздің ұстазымыздың жауап бере
алмайтын сұрағы бар ма екен?,- деген ой келеді. Ұстазын сынамақ болған
оймен гүлдеп тұрған шалғынды жерге келіп, гүлге қонып тұрған ең әдемі бір
көбелекті ұстап алады. Ол көбелекті екі қолының алақанына жасырып,
ұстазымнан менің қолымда қандай көбелек бар?- деп сұраймын. Егер
ұстазым сенің қолыңдағы көбелек өлі дейтін болса, мен сол мезетте көбелекті
жібере саламын. Сол кезде ұстазым қателескеніне көзі жетеді. Ал егер сенің
қолыңдағы көбелек тірі дейтін болса, екі алақанымды қысып, ол көбелекті
өлтіремін де, сіз қателестіңіз деп айтамын дейді шәкірт. Сонымен шәкірт
ұстазының алдына келіп, менің қолымда қандай көбелек бар деп сұрайды,
сол кезде ұстазы
Шәкірт не себепті
ұстазын сынамақ
болды деп ойлайсыз?
Как вы думаете,
почему ученик хотел
проверить своего
учителя?

Шолпан-Шолпан аңызда емші қыз болып айтылады әрі мейлінше сұлу.Ол бар ғұмырын ауру-сырқауларды емдеп, жазуға арнамақшы болады.Бірақ оның бұл ойы жүзеге аспай қалады:өзі сұлу,өзі ақылды емші қызға жігіттер бірінен соң бірі сөз айтып,ақыры оның соңы үлкен дау-жанжалға айналады.Ел арасында іріткі туа бастайды.Мұның бәрі өзінің сұлулығы мен ақылдылығына байланысты болғанын сезген қыз елден алысқа кетіп,халыққа нұрын биіктен шашқысы келеді.Сөйтіп,таң қылаң бере ол аспанға ұшып шығып,таң жұлдызына айналады.Халық оны <<Шолпан жұлдызы>> деп атап кетеді.

Қандай да болмасын коғам тәртіпті қажет етеді, оған мүдделі болады. Сондықтан да тәртіп орнауға тиіс. Ал тәртіптің бастауы — әдеп. Өйткені әдебі жоқ қоғамда тәртіптің орнауы екі талай. Ал, тәртібі жоқ қоғамның ыдырамауы да мүмкін емес. Сол себепті де "Адам әдепті болуға тиіс" деген сөз тәртіпті болуы керек дегенді де ұқгырады. Өйткені тәртіп — әдептің бір түрі. Қоғамдағы ең бағалы адам — әдепті адам. Әдепті адамдар - коғамның баға жетпес байлығы, әрі мәртебесі. Қай қоғамда әдеп жоғары қойылса, сол қоғамның абыройы жоғары, түрмысы да бақуатты болады. Бір адамның қандай да бір әдепсіздік ісі міндетті түрде айналасына күйедей жүғып, қоғамға зор зиянын келтіреді. Халыктың: "Бір қарын майды бір күмалақ шірітеді",- дейтіні сондықтан болса керек. Әдеп белгілі бір коғамның рухани кажеттігі негізінде пайда болып, өзіндік белгілері, сипаттары арқылы сол қоғамды құрайтын адамдарды біріктірудің куатты құралы қызметін атқарады. Демек, әдеп - қоғамдағы келісімді іс-қимылды ажарландыратын тетік, адамдар арасын адамгершілік негізде байланыстыратын қоғамдық. құрал. Сондыктан да адамның әдептілігі оның адамдар арасындағы жүріс-тұрысынан, басқалармен қарым-қатынасынан көрінеді. Халық: "Жақсы-жақсы дерсің, ісің түссе білерсің",— деп бекерге айтпаған ғой. Әдептілік заңы салтанат құрған қоғамның абыройы жоғары, тұрмысы сәнді, тіршілігі шуақты болмақ.