Біржан мен Сара айтысы айтыс өнерінің озық үлгілерінің бірі.
Айтыс 1871 жылы қазіргі Алматы облысының Қапал-Ақсу өңірінде Біржан
Қожағұлұлымен Сара Тастанбекқызы арасында өтеді. Бұл айтысты ең
алғаш 1898 жылы қазанда «Кисса Біржан сал менен Сара ҚЫЗДЫҢ
айтысқаны» деген атпен Жүсіпбек қожа Шайхисламұлы жариялады.
Біржан мен Сара айтысы сол тұстағы қазақ әйелдерінің бас бостандығы
мәселесін, адамгершілік пен әділдікті, шындықты өзекті тақырып етіп
көтереді. Екі ақын өздері тұрған екі өңірдің жақсы-жайсаңдарының сан
алуан адамгершілік қасиеттері мен келеңсіз іс-әрекеттерін жайып салып,
оларға халық талабына сай келетіндей баға беріп отырады. Сарыарқадан
Сараны жеңемін деп Жетісуға келген Біржан сал басынан амандасу рәсімін
өз бойында дос тұрмақ дұшпан кем ер бір міні жоқ сұлу дан, шебер ақын,
шешен қыздың бетін катырып, жігерін жасытып алуға пайдаланбақ
болады. Айтыс али апшанда рулық бағыталса да, кенін дәстүрлі арнадан
ауытқып, жүйелі өнер сайысына, көркем де кестелі сөз жарысына
айналады. Айтыста халқымыздың әдептілік пен әсемдік туралы пікірлері.
эстетикалық талғам-талаптары
кең көршс тапқан. Осының бәрі Біржан
мен Сараның 19 ғасырдағы қазақ халқының болмыс-тіршілігін жан-жақты
суреттейтін көркем туынды екенін айқын аңғартады. Айтыс негізіндегі К.
Жұмалиевтің либреттосы бойынша 1946 жылы М. Төлебаев «Біржан —
Сара» операсын жазды.
•Сұрақтарға жауап беріңіз.
Сұрақтар
Жауаптар
2-тапсырма к этим словам подбирете синоним из текста
Перевод:Была себе деревня.Была она бедная.Никто в ней не хотел жить.Один раз приехал царь в эту деревню.Стал осматривать её, думать.Вдруг говорит: "Кто заставит поселиться 100 человек в это село, того замуж отдам за дочку мою красавицу. Услышали этот приказ все рыцари, и давай всех звать: " В самой бедной деревне состоится ярмарка!Там будет очень много еды со скидкой!" Все люди заселились в дома этой деревни, чтобы не пропустить скидки. Ну и с тех пор живут там люди. А замуж отдали одного рыцаря - самого активного. Жили все долго и счастливо.
1) мекендік немесе пластикалдық, яғни, көркем бейнені кеңістікте түзетін өнер түрлері,
2) мезгілдік, яғни көркем бейнелерді уақыт кеңістігінде құратын өнер түрлері.
3) мекенді-мезгілдік, яғни көркем бейненібелгілі бір уақыт кеңістікте түзетін өнер түрлері.