Батыр баба қасиеті дарыған! («Егемен Қазақстан» Айбатыр СЕЙТАҚ)
Мәтіндегі әсерлі сөздер
Мәтіндегі негізгі ой
Мәтінге тақырып қойыңыз
2-тапсырма. Мәтін не туралы? Мәтіндегі оқшау сөздерді анықтап, мағыналық түрлерін
ажыратыңдар.
Менің жастығым а ң қызметіне берілді. Мүмкін, мен жастығымды қайыра алмаспын. Бірақ ол
босқа кетпейді, менен кіші інілерімнің еншісіне тиеді. Кейінгі жастар, жас інілерім, сендер бақыттысыңдар.
Сендер соғыс дегенді білмейтін боласыңдар. Біз жастығымызды сендердің бақыттарыңның жолына құрбан
еттік.
Менің момын да бауырмал, ардақты елім бар. Сол елім мен аттанарда:
— Тас түлегім, қиын бір кезең келіп қалды: жау жағадан, бөрі етектен алғалы
тұр. Аттан, қуып-жойып қайт! Ұлым, сен кәрлі кезең, соғысты заманның жігітісің, жауынгерше қимылдай
біл! – деген болатын.
Мен мұны ұмытпаймын. Мен шығыс адамымын, батысқа кетіп барамын. Менің елім жақтан шығатын алтын
күн мені күні бойы жылытады. Міне, кеш бола бастады. Күн мені қимағандай, ұясына қона қоймай тұр.
Маған көзін тура қадап: «Шығыс ұлы, жолың болсын! Шығысқа жеңіс пен қайт! Мен сені Алатаудың
аясында қарсы алармын!» — деп тұр.
(Баубек Бұлқышев)
Одағайлар
Қыстырма сөздер
Қаратпа сөздер
құрамына қарай:Дара (простое – один корень)Мысалы: ертең.Күрделі (сложное – несколько корней)Мысалы: бүгін, биыл, таңертең.
тұлғасына қарай:Негізгі (непроизводное – нет суффикса)Мысалы: ерте.Туынды(производное – есть суффикс)Мысалы: қыстай, осыншама, жемейінше.
мағынасына қарай:Мекен (место)Қайда?Мезгіл (время)Қашан?Себеп-салдар (причинно-следствие)Неге? Не себепті? Неліктен?Қимыл-сын (действие)Қалай? Қалайша?Мөлшер (размер)Қанша?Күшейткіш (усиление)Қалай? Қандай?Мақсат (цель)Қалай? Қандай мақсатпен? ))шылау делиться Септеуліктер (Послеслоги, являются аналогами предлогов)Жалғаулықтар (Союзы)Демеуліктер (Частицы