Байбөрі баласы Бамсы-Байрақ туралы жыр» Кейіпкерлер бейнесі Тапсырма
1. Шығармадан тура және жанама мінездеуге мысалдар келтіріңіз.
2-тапсырма
«Төрт сөйлем» тәсілі
1. Пікір. Жырдағы жаныңа жақын кейіпкер туралы, өз пікіріңізді жазыңыз. (1 сөйлем)
2. Дәлел. Өз ойыңызды аргументпен дәлелдеңіз. (1 сөйлем)
3. Мысал. Пікірді өмірмен байланыстырыңыз, мысал келтіріңіз. (1 сөйлем)
4. Қорытынды. Өзіндік қорытынды шығарыңыз. (1 сөйлем)
Жомарт Атымтай — Шығыстың көптеген халықтары фольклорында кездесетін кейіпкер, өзінің қайырымдылығы мен жомарттығына сай аты жайылған, халық жадында құрметпен әспеттелетін адам.
6 ғ-да өмір сүрген деген жорамал бар. Түп-төркіні Тай тайпасының ақыны Хатим ибн Абдаллахқа (Хатим-Тай) саяды. Атымтай Жомарт туралы шығармалар ерте кезден белгілі. Олар сюжеттік, жанрлық сипатына қарай үш топқа бөлінеді:
1-топтағы шығармалар хикаяттық сипатта баяндалады. Онда Атымтай Жомарттың өмірі әңгімеленеді, оның жомарт болу себептері баяндалады.
2-топтағы шығармалар — таза қиял-ғажайып ертегілері. Олардың сюжеті бір-бірімен үндес. Мұнда Атымтай Жомарт — асқан бай, таусылмас қазынаның иесі. Оның жомарт болуы осыдан.
3-топтағы шығармалар — тұрмыс-салт ертегілері. Бұларда Атымтай Жомарт — келген қонаққа берер асы жоқ, тақыр кедей. Сонда да жомарт болып бейнеленеді. Адамға деген қайырымдылық, сүйіспеншілік — оның ең басты қасиеті екені ашыла түседі. Атымтай Жомарт туралы аңыз-ертегілер негізінен “Мың бір түннен” бастау алады. Қазақ тіліне аударылып, бірнеше мәрте басылған “Мың бір түн” оқиғалары қазақ оқырмандары арасына кеңінен тараған.
Ұстаз болу – сезімнің ақындығы,
Ұстаз болу – мінездің күн шуағы,
Азбайтұғын адамның алтындығы
* * * * *
Учитель – отвага сердца
Учитель – лиризм души
Учитель – теплый луч
Учитель – золотой клад людей.
Нұр кұйды ма сәби-гүл – әлди елі,
Жүрегіңде қасиет бар киелі...
Шәкірттерге ұстаздар дәріс берсе,
Сіз ұстазға үйреттің тәрбиені.
Ұзақ жылдар мектептің басшысы боп,
Тәрбиені үйреттің басқышы көп.. .
Өнегелі еліне еңбек еттің,
Сәлем берер соңдықтан дос кісі көп.
Азаматқа жүретін балап елім,
Соңдай жұртқа қадірлі адам едің!
Ұл-қыздарын қондырған ұясына,
Мен де Сізді бір тауға санап едім.
* * * * *
В вашем сердце есть доброта. Если учителя обучают деток, вы в свою очередь воспитываете учителей. Уже столько лет вы являетесь руководителем школы. Вы сделали немало хороших дел, поэтому у вас много доброжелателей и друзей. Вы всеми уважаемый человек. И в семье вы женили своих детей, я считаю вас великим человеком!
Алтын ұя мектептің тұлпарлары, дүлдүлі –
Жұлдыздары жүректің жетілдіндер бұл күні!
Бірің – хакім, ал бірің болыңыздар ғұлама,
Мың дауыспен сайраған о, өмірдің бұлбұлы!
Ата-дәстүр бойынша сатпайды ұлан сүйегін,
Күй төгесің шанақтан – жақсы болды тиегің!
Құтты болсын тойларың шәкірттерім, көгершін,
Барлығынды кеудеме басып, қысып сүйемін.
Сендерсіндер тірліктің желкілдеген құрағы,
Ұстаздарың арманын өздеріңе ұлады!
Тойға ұлассын тойларың – ту қадандар биікке,
Жақсы туған жігітке жат жұрт келіп тұрады.
Оралындар отыздың ортасына толғанда,
Шүкіршілік етеміз жетсеңдер шың-арманға.
Ел-жұртың бар тілектес, жьнылма өмір-егесте,
Ал соңдарың айналсын қарақұрым орманға!
* * * * *
Сегодня вы повзрослели, юные скакуны и звезды золотого гнезда! Кто-то из вас станет акимом, а кто-то ученым! Вы можете достигнуть много и у вас крепкий фундамент! Я поздравляю вас с вашим праздником, голуби мои! Каждого из вас я хочу обнять и прижать к своей груди. На каждого из вас мы возлагаем большие надежды. Пусть в вашей жизни всегда будут праздники, желаем достигнуть высоких вершин. А когда вам исполнится чуть больше тридцати, возвращайтесь к нам, мы все порадуемся за ваши успехи. Мы все желаем вам успехов в вашей новой жизни!