берем Мейірімді аяз
(ертегі)
«Қытымыр аяздың бұл өлкеге ат ізін салмағалы біраз жылдар болған. Соңғы рет
қашан келгені есінде жоқ. Әйтеуір бір келіп, малшылардың берекесін алып, балалардың
беті-басын шымшылап, бүкіл жерді мұзға орап әлек салып кеткені есінде. Ее, содан бері
талай уақыт өтіпті-ау. Биылғы келісін де адамдар жақтырмайтын шығар деп ойлаған. Жоқ,
қателесіпті. Оны елейтін тірі жан жоқ сияқты. Бұл тұрмақ, бір-бірін де көрмейтін сияқты.
Япыр-ай, мына адамдарға не болған?! Әне бір қария жолдан өте алмай тұр еді, оған
көмектескен пенде болмады. Мына бала неге жылап отыр? Киімі де жұқа сияқты.
Адамдардың бәрі шұқшиып қолдарындағы заттан көз алмайды. Жүрсе де, тұрса да, отырса
да, тіпті ұйқыға жатса да сол пәлеге жабысып қалған. Ең сұмдығы, көздеріндегі от қайда
кеткен Құдай-ау?! Бұрын аязды елемей қара балтасын алып отын жаратын жігіттің
бойындағы жалын сөніп қалғандай. Сыртта асыр салып ойнайтын балада көрінбейді. Әне,
сары шана мен қызыл шаңғы қаңтарулы тұр. Бұрыыын балалармен ойнаған қызық еді.
Олардың бетін қанша шымшыласа да, балақайлар одан әрі асыр салып, қар лақтырысып,
шанамен зуылдап ойнаушы еді. Адамдарға не болғанын түсіне алмаған аяз енді терезеге
өрнек салып, балаларды қуантпақ болды. Ары үрледі, бері үрледі. Мына терезелерге де не
болған? Тіпті, әдемі өрнек те салынбайды. Бұрын қандай керемет өрнектер салушы еді.
Адамдар тіпті оны «Аяз-шебер» деп атайтын сол үшін. Осылайша көп жүріп, көп көрген
Аяз енді ашуына мінді. Адамдардың бойындағы мейірімнің суып бара жатқанын аңғарды.
Ол қатты ұйытқып, кәріне мінді.
Негізгі ақпарат
Қатыстық сын есімдер: сабырлы, ашулы, ақылды, күшті, қалалық, ізетті.
Сапалық сын есім: Момын, ашық, қатты, жақсы, жаман, әдемі.
Объяснение:
Заттың сын-сипатын басқа сөз табыныың (зат есім, есімдік, етістік, үстеулерге жұрнақ жалғанып жасалған туынды сын есім) қатысы арқылы білдіретін сын есім - қатыстық сын есім.
Мысалы: Темірдей (тәртіп), сусыз (жер)
Негізі түбір сын есімнің өзінен болып, заттың сынын, түр-түсін тікелей анықтайтын сын есім - сапалық сын есім.
Мысалы: жасыл (ағаш), ыстық (нан)
Ең бастысы, сөз түбіріне назар аудару қажет
ответ: Жамбыл Жабаевтың “Зілді бұйрық” өлеңінен алынған бұл үзіндіден: Орыс патшалығының жарлығына,бұйрығына қара халықтың наразы екенін көреміз. Әйтсе де, бір жағынан әскерге алып кетсе, бір жағынан өздеріне қарсы шыққандарды абақтыға қамап немесе дарға асып жатқан орыс үкіметі зар қақсаған ата-ананың уайым-қайғысын тыңдауға құлқы жоқ еді. Бұл көріністің бәрі жүз жасаған Жамбыл ақынның жанын жаралап, боздақ күйін базыната берді. Боздақтарынан айырылған халықтың, төбесіне бұлт үйірілген адамдардың көңілін сейілту мақсатында “Зілді бұйрық” өлеңін шығарады.
Объяснение: