«БУККРОССИНГ» ТУРАЛЫ НЕ БІЛЕМІЗ?! Кітап – біздің асып-таспайтын асыл досымыз.
Француз философы Дени Дедро: «Кітап
оқуды қойған адам – ойлауды да қояды»
деген екен. Технология атаулы қанша дамып
жатыр десек те, қай заманда болмасын,
кітаптың орыны биік тұрары сөзсіз. Алайда,
қазіргі кезде кітапхана мен кітап дүкендеріне
барудан қалып бара жатқанымыз өтірік емес.
Біріне уақыт сылтау болса, екіншісіне
қалтамыздың көтере бермейтіндігі сылтау.
Ал, бұл екі сылтауға да кедергі бола алатын
«кітап сыйлау» немесе «кітап алмастыру»
акциясы туралы естуіңіз бар ма? Толығырақ
айтқанда, акцияның негізгі атауы
«Буккроссинг» деп аталады. «Буккроссинг»
қазақшаға аударылғанда «кітап сыйлау»
немесе «кітаптың айналыста жүруі» деген
мағынаны білдіреді. Буккроссингті алғаш рет
ойлап тапқан ғалым – Рон Хорнбекер. Ол
2001 жылы көпшілік жүретін жерде мынадай
жазуы бар кітапты қалдырып кеткен екен:
«Бұл жоғалып кеткен кітап емес, оның
бұрынғы иесін мына сайтқа кіріп біле
аласыз. Кітапты оқып біткесін, оны әрі қарай
саяхаттауға жіберуіңізге болады». Жазылған
хат пен кітап адамдарға қызықты болған соң,
сайтқа кірушілер саны артып, қазір
«Bооkcrossing» сөзі Оксфорд сөздігіне ресми
түрде енгізіліпті.
1.Мәтіннен негізгі және қосымша
ақпаратты және көтерілген мәселені
сәйкестендіру арқылы анықтаңыз.
Дәйек сөз, цитата (лат. cіto– келтіремін, шақырамын) – түпнұсқадан сөзбе-сөз алынған үзінді. Автордың ойын беделді пікірлермен тиянақтау үшін, біреудің пікіріне сын айту үшін, құнды дерек ретінде пайдалану үшін қолданылады.[1]
Дәйек сөз, негізінен, ба з материалдарында, ғылым еңбектерде, кітаптар мен әр түрлі қолжазбаларда, баяндамалар мен сөйлеген сөздерде келтіріледі. Дәйек сөздер ғылым еңбектерде пайдаланғанда, сол еңбекте айтылатын оймен логикалық тұрғыдан қабысып, жарасым табуы тиіс. Айтылмақ ойды одан әрі дамытып, жаңа деректермен толықтырып тұру керек. Сонда ғана ол өз міндетін атқарады. Әдетте, зерттеу еңбектерінде, көбінесе әдебиет, мәдениет, өнер, ғылым қайраткерлері пікірлерінен дәйек сөздер алынып отырады. Мұның өзі үлкен талғаммен, орынды алынса, еңбектің сапасын арттыруға есебін тигізеді.
Дәйек сөз көбінесе ықшам түрде алынады. Сөйлем ұзақ болған жағдайда керекті жерін алып, қысқартылған сөздер орнына көп нүкте қою шарты бар. Дәйек сөз, әдетте, тырнақшаға алынып жазылады. Міндетті түрде дәйек сөз алынған еңбек, оның авторының аты-жөні сілтемелерде анық, нақтылы көрсетілуі тиіс. Эпиграф та дәйек сөздің бір түріне жатады
Қырғыз халқының мәңгілік мәдени ескерткіші, бүкіл тарихнама шежіресі, эпостық жүздеген дастандардың-поэзияның асыл маржанынан соғылған мұнарасы МАНАС ғасырлар бойы өзімен бірге ғажайып манасшылар әулетін, өзге де сирек жыраулар тобын, шеруін туғызып келеді. Манасшылар сонау көне ғасырлар бойына бір өздері бүкіл театр міндетін атқарған. Онда бір адам әрі баяндаушы, әрі шығарушы, әрі орындаушы, еркек-әйел рольдерін атқарушы, ойнаушы, қимыл-әрекет суретшісі, қомызшы, сазгер-бәрін кереметтей басын қосқан өлшеусіз талант иелері болған. Ең ғажабы- әлденеше айлар бойына айтылатын бұл ұзақ хикаяларды еш шатастырмай миында, зердесінде ұстау қасиеті.