Әдеби тіл нормалары 2.
Төмендегі мәтінді оқып, фразеологизмдерді табыңдар.
Бұл жолы қазақтың актангер ақыны, ұлы композитор, өз заманында
алдына жан салмаған әнші Үкілі Ыбырайдың «Гөкку» атты әмі жайлы ой өріс
тетпекпін. «Гәкку» 1934 жылы Е.Брусиловскийдің «Қыз Жібек» озерасын
дағы Жібектің aриясы болып жарқ етті. 1936 жылы Мәскеуде өткен магазин
рінің онкүндігінде жібектің рөлінде ойнаған бұлбұл үндіз күлкен базаалайбековая
«Гәккуді» бірінші рет орындап, КСРО халық әртісі атанды. «Геоигр» деген эм
жұлдызы мен Күләш деген әншіліктің жұлдызы қатар жаяды. (К.Салықов )
ответ:Cүйіспеншілік пен достық бар адамға тән деп есептеймін.
Себебі, сүйіспеншілік – тіршіліктің негізгі тірегі, сүйіспеншілік дегеніміз – жақындарымызға, қоршаған ортамызға, бір сөзбен айтқанда, барша әлемге махаббатпен қарау. Ал «Досы жоқ адам, тұзы жоқ тағаммен тең» дегендей, достықсыз өмірімізді елестету қиын.
Бар жан дүниесі, жүрегі сүйіспеншілікке толы жан ешқашан жамандық ойламайды, себебі ол бақытты жан, оның рухы кемелдік көгінде қырандай қалықтап, мәңгіліктің жасыл жайлауына қанат қағады. Ал достық дегеніміз - адамды ерекше қанаттандыра білетін, қуанышты үдетіп, кайғыны азайтатын қарым-қатынас түрі.Өмірде адал дос табу, достық қарым-қатынастарды сақтай білу өте маңызды. Ендеше, сүйіспеншілікті пен адал достықты өмірлік ұстанымызға айналдырып, барлығымыз бақытты, ал достығымыз мәңгілік болсын!
Объяснение:
1.Берілген тұрақты тіркестерінің мағыналарын түсіндір
Қас пен көздің арасында жоқ болды. Бетінен оты шықты. Ағаштан түйін түю. Қырға қабақ болу. Жүрегі зу ету.
2.Төмендегі тұрақты тіркестерін қатыстырып сөйлемдер құрап жаз.
Көзін жеткізу. Қолды болу. Мысы құру. Қыр көрсету. Сабасынан түсу. Көңіліне келу.
ІІ деңгей
1.Берілген тұрақты тіркестердің мағынасын жаз.
Санын соғып қалу –
Ит өлген жер –
Аузына құм құйылды –
Көзді ашып-жұмғанша –
Екі аяғын бір етікке тықты –
Жегенін желкесінен шығарды –
Ескі жараның аузын ашу –
Қой аузына шөп алмас –
Зәресі кету –
Сөзіне құлақ аспау –
Он саусағынан өнер тамған –
Ит терісін басына қаптау –
Үріп ауызға салғандай –
Төбеге жай түскендей –
Су жүрек –
Ала көзімен атты –
Арқасы мұздап қоя берді –
Дәм-тұзы жараспады –
Ереуіл атқа ер салу –
Иненің көзінен өткендей –
ІІІ деңгей
1. Тест сұрақтарына жауап бер.
1. Тұрақты тіркесті көрсетіңіз.
A) Қала мен ауыл арасы.
B) Алты қанат ақ үй.
C) Ит терісін басына қаптады.
D) Көпке тараған күй.
E) Тез келді.
2. “Әсем” сөзінің синонимдік тұрақты тіркесін көрсетіңіз.
A) Азар да безер болды.
B) Тайға таңба басқандай.
C) Бетінен оты шықты.
D) Ай оңынан туды.
E) Қыздың жиған жүгіндей.
3. Тұрақты тіркесін көрсетіңіз.
A) Ырыс – алды ынтымақ.
B) бойшаң қыз.
C) ат ізін салмау.
D) туған жер.
E) түйме тағу.
4. “Төбесі көкке жету” тұрақты тіркесінің мағынасын көрсетіңіз.
A) өкіну.
B) қуану.
C) ұйықтау.
D) ұшу.
E) ойнау.
5.Тұрақты тіркесін көрсетіңіз.
A) қоян жүрек.
B) адамның жүрегі.
C) жүрегі соқты.
D) жүрегі лүпілдеді.
E) жүрек ауруы.
2. Тұрақты тіркестерді қатыстырып шағын мәтін құрастыр.
№ 2
І деңгей
1.1.Берілген сөздерді жақша ішіндегі сөздермен тіркестір. Қандай мағынада қолданылып тұрғанын ажыратып жаз.
Терең (өзен, білім, ой); қатты (сөз, құрт); қара (көйлек, жұмыс, су, өлең, ниет); жұмсақ (адам, мінез, орындық).
Тура мағыналы сөз
Ауыспалы мағыналы сөз
Терең өзен
Терең білім
1.2.Сөйлемдерді көшіріп, тура және ауыспалы мағыналы сөздердің астын сыз.
Қанат – құстар мен шыбын-шіркейлердің ұшып-қонатын дене мүшесі, алдымен қанат ақ орданы тігуге кірісті. Біз футбол алаңының оң қанатына отырдық. Қазір иненің көзіне жіпті өткізе де алмаймын. Көзім ауырып, дәрігерге қаралып жүрмін. Жұмыстың көзін тапсақ, тез бітірер едік.
1.3.Ыстық, ауыр сөздері қандай мағынада қолданған.
1
Маржан ауыр жүк көтерді.
2
Ол – сыныбымыздағы мінезі ауыр баланың бірі.
3
Дастарқанға ыстық тамақ келді.
4
Қуаныштан оның бойын ыстық сезім биледі.
ІІ деңгей