Қазақстанда 16-дан астам ірі қала бар. Солтүстікте – Көкшетау, Қостанай, Петропавл, Павлодар. Шығыста – Өскемен, Семей қалалары орналасқан. Оңтүстікте – Қызылорда, Талдықорған, Түркістан, Тараз, Шымкент, Алматы. Батыста – Орал, Ақтөбе, Атырау, Ақтау қалалары. Солтүстік және Шығыстағы қалаларды орман-тоғай қоршаған. Ең әдемі жері – Бурабай көлі. Қазақстанның орталығындағы Қарағанды, Жезқазған, Астана қалалары Сарыарқа даласында орналасқан. Батыстағы қалалар Нарынқұмда, Каспий теңізінің жағасы мен Жайық өзенінің бойында тұр. Оңтүстіктегі қалалар Арал теңізі мен Сырдария, Шу, Іле өзендері мен Алакөл, Балқаш көлдері жанында орналасқан. Шығыстағы қалалар Ертіс өзенінің бойында орналасқан. Қазақстанның батысында Мұғалжар, шығысында Тарбағатай, оңтүстікте Қаратау, Алатау таулары бар. Қазақстанның қай қаласына барсаң да қонақжайлы, берекелі қазақ халқы сені құшақ жайып қарсы алады.
Мен - Арал теңізімін. Қазіргі таңда менің көзден ғайып болып, апатты аймаққа айналып бара жатқаным ешкімді де бейжай қалдырмайтыны анық. Бір кездері ұзыннан-ұзақ созылып жатқан арнам мақта өсіруге қажетті химикаттарға толы тұзды алқапқа айналдым.
Бұл өңірде туындап отырған казіргі экологиялык апаттар салдарынан жыл өткен сайын менің суым азаюда. Менің фаунам мен флорам жойылып бітуге жақын. Осы өңірде тұратын тұрғындардың да әлеуметтік жағдайы бұрынғыдай емес, теңіз суы буға айналып, көптеген алқаптар суалып қалды.
Менің мүлдем жойылып кету мәселем соңғы 10 шақты жылда ғаламдық мәселеге айналып отыр. Осы уақыт ішінде менің жағдайым географ және эколог ғалымдар арасында жиі-жиі пікірталастар туғызуда. Арал мәселесі туралы халықаралық конференциялар ұйымдастырылды. Сол ғылыми жұмыстар бойынша Арал теңізінің мәселесін қолға алып, үкімет біршама шаралар ұйымдастырып, мәселені тұрақтандыру керек деп ойлаймын. Себебі менің біржола жойылып кетуі Орта Азия мен Қазакстанды ғана емес көптеген Шығыс елдеріннің тыныс-тіршілігіне өзгерістер әкелмек. Мен сол баяғы толқындары бір – бірмен тебісіп ойнаған, балығы менсуы мол Арал теңізіне айналғым келеді...
Солтүстік және Шығыстағы қалаларды орман-тоғай қоршаған. Ең әдемі жері – Бурабай көлі. Қазақстанның орталығындағы Қарағанды, Жезқазған, Астана қалалары Сарыарқа даласында орналасқан. Батыстағы қалалар Нарынқұмда, Каспий теңізінің жағасы мен Жайық өзенінің бойында тұр.
Оңтүстіктегі қалалар Арал теңізі мен Сырдария, Шу, Іле өзендері мен Алакөл, Балқаш көлдері жанында орналасқан. Шығыстағы қалалар Ертіс өзенінің бойында орналасқан.
Қазақстанның батысында Мұғалжар, шығысында Тарбағатай, оңтүстікте Қаратау, Алатау таулары бар.
Қазақстанның қай қаласына барсаң да қонақжайлы, берекелі қазақ халқы сені құшақ жайып қарсы алады.
Арал теңізі туралы монолог.
Мен - Арал теңізімін. Қазіргі таңда менің көзден ғайып болып, апатты аймаққа айналып бара жатқаным ешкімді де бейжай қалдырмайтыны анық. Бір кездері ұзыннан-ұзақ созылып жатқан арнам мақта өсіруге қажетті химикаттарға толы тұзды алқапқа айналдым.
Бұл өңірде туындап отырған казіргі экологиялык апаттар салдарынан жыл өткен сайын менің суым азаюда. Менің фаунам мен флорам жойылып бітуге жақын. Осы өңірде тұратын тұрғындардың да әлеуметтік жағдайы бұрынғыдай емес, теңіз суы буға айналып, көптеген алқаптар суалып қалды.
Менің мүлдем жойылып кету мәселем соңғы 10 шақты жылда ғаламдық мәселеге айналып отыр. Осы уақыт ішінде менің жағдайым географ және эколог ғалымдар арасында жиі-жиі пікірталастар туғызуда. Арал мәселесі туралы халықаралық конференциялар ұйымдастырылды. Сол ғылыми жұмыстар бойынша Арал теңізінің мәселесін қолға алып, үкімет біршама шаралар ұйымдастырып, мәселені тұрақтандыру керек деп ойлаймын. Себебі менің біржола жойылып кетуі Орта Азия мен Қазакстанды ғана емес көптеген Шығыс елдеріннің тыныс-тіршілігіне өзгерістер әкелмек. Мен сол баяғы толқындары бір – бірмен тебісіп ойнаған, балығы менсуы мол Арал теңізіне айналғым келеді...