Бөкей ордасында тек екі билеуші - алдымен Бөкейдің өзі, содан кейін оның баласы Жәңгір билік құрды. Жәңгір хан көптеген жетістікке жетеді. Сонымен, оның талабымен көшпелі қазақтар отырықшы өмір салтына көшті. Жәңгір а қоралар, сарайлар салу қажеттілігі мен пайдасын ұғындырды. Мысалы, 1828 жылы ол өзінің резиденциясын тұрғызды. Бастапқыда оған үй, қонақ бөлмелері, қару-жарақ, баспахана, тұрақты және тұрғын үй кірді. Өкінішке орай, осы уақытқа дейін осы үлкен ғимараттар кешенінен тек қару-жарақ палатасы ғана қалды. Қалған бөліктері іргетастан бастап қалпына келтірілді.
Оның резиденциясының айналасынан кішігірім қала пайда болды. ХХ ғасырдың басында түсірілген фотосуретте Жәңгір хан резиденциясының қасында қанша үй тұрғызылғандығы көрсетілген. Ал бүгінде XIX ғасырдан сақталған үйлер бар.

Жәңгір хан ағартушылық қызмет те атқарған. Сонымен, Бөкей ордасында ол өз мектебін ашты. Ол үшін ол императорға арнайы хат жазып, Ресейдің жоғары мектептерінде қазақ балаларын оқытуға рұқсат алды. Император рұқсат берді, бірақ бір шарт бойынша: балалар бастауыш мектепте орыс тілінде оқу қажет. Сондықтан олар Жәңгір хан мектебінде бірден екі тілде - қазақ және орыс тілдерінде сабақ берді. Біздің гид Айнаштың айтуынша, көп адамдар "бізді орысқа айналдырмақшы" деп сеніп, бұл мүмкіндіктен бас тартты.
Бірақ Жәңгір бәріне үлгі көрсетіп, өз балаларын және өзіне жақын а мектепке берді. Содан кейін ғана мектепке деген сенім артты. Өкінішке орай, бүгінгі күнге дейін бұл мектеп сақталмады. Тек бір мұғалімнің үйі ғана сақталған (суреттің ортасында).

Бөкей ордасында "Қазақстан" газеті де шығып тұрды. Гидтер оның қазақ атымен бірінші шыққанына сенімді. Бұған дейін мұнда қазақтарды қырғыз деп атаған. Ханның бас кеңсесінде газетті басып шығаратын үлкен баспахана болды. Өкінішке орай, ол газеттің тек 18 нөмірін ғана шығарып үлгерді. Содан кейін жабылып қалды.



Бөкей ордасының жетістіктерінің бірі - қазынашылық, яғни ақша мекемесі болып табылады. Жетекшіміз Айнаштың айтуынша, Жәңгір хан штаб-пәтерде халықаралық көрме ұйымдастыруға шешім қабылдайды. Бүкіл әлемнің саудагерлері Ордаға ағылады. Жергілікті халықтың ақшасы болмағандықтан, олар шетелдік тауарларды қойға айырбастап отырды. Айырбастау көбінесе жергілікті тұрғындар үшін қолайсыз болды. Содан кейін хан қаржылық келісімдер мен баламалы айырбас үшін жауап беретін жеке бөлім құруға шешім қабылдады. Сол кездегі монеталар мен банкноттар, сондай-ақ сейф Бөкей ордасының мұражайында сақталған.
Отан өз батырларымен бай. Отанның қорғаушыларсыз, мемлекет жоқ. Бытылдық, Отан сүйгіштік, достық - нағыз батырдың сапалары. Батырлар болып дүниеге келмейді, олар болып қалыптасады. Балалық шақтан кішкентай балаға отаншылдыққа, құрметке тәрбиелеу керек. Атамекен үшін ата-аналарға нағыз жігітті тәрбиелеу керек ғой! Халықта дана мақал-мәтелдер бар: "Ер жігіт ел үшін туады, ел үшін өледі", "Ер барда - ел қор болмас" және тағы басқалар. Менің пікірінше, ең басты, ең негізгі батырдың сапасы - бұл отаншылдық. Отаншылдық - бұл туған жерге, өз халыққа, ұлтқа деген сүйіспеншілік.
Мен бір билеуші туралы аңызды естідім. Бұл аңызда, кейіпкерге ауыр таңдауын қабылдау керек еді. Оның Отанына жау бас салды. Дұшпан жылымшы болды және оның әкесін тұтқынға алды. Ол талапты ұсынды: немесе ол жауға билікті береді, немесе ол әкесінен айырылады. Кейіпкер ұзақ ойлады... Ол білді, егер ол білікті алып берсе, жау оның халқын құлдарғын айналдырды. Ол шешті... өз халықты сақтап қалу. Ол ұзақ азаптарады, бірақ оның әкесінің рухы өз баласымен мақтанады. Ол (Біздің кейіпкеріміз) жауларды жеңді, ал оның елі өркендеді...
Иә, бұл - аңыз. Бірақ ол бізді біртұтас халықпен болу оқытты, және ештеңе, ешкімді жасқану жоқ. Біздің уақытымыздың батырлары - дәрігерлер, мұғалімдер, құтқарушылар. Дәрігерлер және құтқарушылар күнбе-күн көп өмірлерді сақтап қалады. Мұғалімдер балаларды оқытады, тәрбиеледі. Міне, біздің батырларымыз! Біздің әжелеріміз, аталарымыз - қаһармандар! Біз оларға ашық аспанмен міндетті. Олар соғыстты, еңбектенді, олар тапсырмады! Біздің ұрпаққа бұл адамдардың ұқсауы керек... Және, әрине, әр адамның ең басты, ең сүйікті батыры - бұл анам. Ол өмірді сыйланды.
Ең бастысы - өзі үшін өмір сүру емес, ал Туған Жер үшін өмір сүру тиіс.
Бөкей ордасында тек екі билеуші - алдымен Бөкейдің өзі, содан кейін оның баласы Жәңгір билік құрды. Жәңгір хан көптеген жетістікке жетеді. Сонымен, оның талабымен көшпелі қазақтар отырықшы өмір салтына көшті. Жәңгір а қоралар, сарайлар салу қажеттілігі мен пайдасын ұғындырды. Мысалы, 1828 жылы ол өзінің резиденциясын тұрғызды. Бастапқыда оған үй, қонақ бөлмелері, қару-жарақ, баспахана, тұрақты және тұрғын үй кірді. Өкінішке орай, осы уақытқа дейін осы үлкен ғимараттар кешенінен тек қару-жарақ палатасы ғана қалды. Қалған бөліктері іргетастан бастап қалпына келтірілді.
Оның резиденциясының айналасынан кішігірім қала пайда болды. ХХ ғасырдың басында түсірілген фотосуретте Жәңгір хан резиденциясының қасында қанша үй тұрғызылғандығы көрсетілген. Ал бүгінде XIX ғасырдан сақталған үйлер бар.

Жәңгір хан ағартушылық қызмет те атқарған. Сонымен, Бөкей ордасында ол өз мектебін ашты. Ол үшін ол императорға арнайы хат жазып, Ресейдің жоғары мектептерінде қазақ балаларын оқытуға рұқсат алды. Император рұқсат берді, бірақ бір шарт бойынша: балалар бастауыш мектепте орыс тілінде оқу қажет. Сондықтан олар Жәңгір хан мектебінде бірден екі тілде - қазақ және орыс тілдерінде сабақ берді. Біздің гид Айнаштың айтуынша, көп адамдар "бізді орысқа айналдырмақшы" деп сеніп, бұл мүмкіндіктен бас тартты.
Бірақ Жәңгір бәріне үлгі көрсетіп, өз балаларын және өзіне жақын а мектепке берді. Содан кейін ғана мектепке деген сенім артты. Өкінішке орай, бүгінгі күнге дейін бұл мектеп сақталмады. Тек бір мұғалімнің үйі ғана сақталған (суреттің ортасында).

Бөкей ордасында "Қазақстан" газеті де шығып тұрды. Гидтер оның қазақ атымен бірінші шыққанына сенімді. Бұған дейін мұнда қазақтарды қырғыз деп атаған. Ханның бас кеңсесінде газетті басып шығаратын үлкен баспахана болды. Өкінішке орай, ол газеттің тек 18 нөмірін ғана шығарып үлгерді. Содан кейін жабылып қалды.



Бөкей ордасының жетістіктерінің бірі - қазынашылық, яғни ақша мекемесі болып табылады. Жетекшіміз Айнаштың айтуынша, Жәңгір хан штаб-пәтерде халықаралық көрме ұйымдастыруға шешім қабылдайды. Бүкіл әлемнің саудагерлері Ордаға ағылады. Жергілікті халықтың ақшасы болмағандықтан, олар шетелдік тауарларды қойға айырбастап отырды. Айырбастау көбінесе жергілікті тұрғындар үшін қолайсыз болды. Содан кейін хан қаржылық келісімдер мен баламалы айырбас үшін жауап беретін жеке бөлім құруға шешім қабылдады. Сол кездегі монеталар мен банкноттар, сондай-ақ сейф Бөкей ордасының мұражайында сақталған.
Отан өз батырларымен бай. Отанның қорғаушыларсыз, мемлекет жоқ. Бытылдық, Отан сүйгіштік, достық - нағыз батырдың сапалары. Батырлар болып дүниеге келмейді, олар болып қалыптасады. Балалық шақтан кішкентай балаға отаншылдыққа, құрметке тәрбиелеу керек. Атамекен үшін ата-аналарға нағыз жігітті тәрбиелеу керек ғой! Халықта дана мақал-мәтелдер бар: "Ер жігіт ел үшін туады, ел үшін өледі", "Ер барда - ел қор болмас" және тағы басқалар. Менің пікірінше, ең басты, ең негізгі батырдың сапасы - бұл отаншылдық. Отаншылдық - бұл туған жерге, өз халыққа, ұлтқа деген сүйіспеншілік.
Мен бір билеуші туралы аңызды естідім. Бұл аңызда, кейіпкерге ауыр таңдауын қабылдау керек еді. Оның Отанына жау бас салды. Дұшпан жылымшы болды және оның әкесін тұтқынға алды. Ол талапты ұсынды: немесе ол жауға билікті береді, немесе ол әкесінен айырылады. Кейіпкер ұзақ ойлады... Ол білді, егер ол білікті алып берсе, жау оның халқын құлдарғын айналдырды. Ол шешті... өз халықты сақтап қалу. Ол ұзақ азаптарады, бірақ оның әкесінің рухы өз баласымен мақтанады. Ол (Біздің кейіпкеріміз) жауларды жеңді, ал оның елі өркендеді...
Иә, бұл - аңыз. Бірақ ол бізді біртұтас халықпен болу оқытты, және ештеңе, ешкімді жасқану жоқ. Біздің уақытымыздың батырлары - дәрігерлер, мұғалімдер, құтқарушылар. Дәрігерлер және құтқарушылар күнбе-күн көп өмірлерді сақтап қалады. Мұғалімдер балаларды оқытады, тәрбиеледі. Міне, біздің батырларымыз! Біздің әжелеріміз, аталарымыз - қаһармандар! Біз оларға ашық аспанмен міндетті. Олар соғыстты, еңбектенді, олар тапсырмады! Біздің ұрпаққа бұл адамдардың ұқсауы керек... Және, әрине, әр адамның ең басты, ең сүйікті батыры - бұл анам. Ол өмірді сыйланды.
Ең бастысы - өзі үшін өмір сүру емес, ал Туған Жер үшін өмір сүру тиіс.