Бразилия. Бұлардың саусақпен санарлық аймақтарында ғана ұлттық киімдер сақталған. Әйелдер астына крахмалданған белдемшелер, үстіне ашық-шашық келетін саиа киеді. Вата деген бос тұратын кофта да бар. Ерлердікіне ұқсайтын аяқ киімдері таманко болса, чинелас деген сүйретпелері тағы бар. Әдемі шаш үлгілерін жасап, тюрбан киеді, мойындары мен білектеріне тастардан, құс қанаттарынан жасалған әшекей бұйымдар тағады.
Египет. Ежелгі Египетте бүрмеленген, жапсырмаланған киімдер киілген. Олар мүлде жыртылмайтын. Онан бері қаншама ғасыр өтті, киімдер де өзгерді. Бірақ киімдерінің материалы мен тігісі әлі күнге дейін сапалылығымен ерекшеленеді.
Сауд Арабиясы. Араб түбегінің кейбір аймақтарында әйелдер абая киеді. Абая – үстіге киетін ұлттық киім. Оның құрамында жұқа әрі жұмсақ матадан жасалатын жамылғы-плащ (кейде біз білетін той көйлектеріне ұқсайды) бар. Олар көзге түспес үшін көбіне қара түсті абая киеді.
Ресей. Орыс әйелдерінің киімдері жейдеден (кейде бірнеше), сарафаннан, понядан (жүннен тоқылған белдемше), аяқ киімнен, белдіктен, басқа тағатын бұйымнан және әшекейлерден тұрады. Бойдақ және тұрмыс құрған қыздардың бас киімдерінің айырмашылығы бар. Бұлар ХІІІ ғасырда фин-угор халықтарынан енген екен. Тұрғындар XVII ғасырға дейін былғары етіктер мен кебістерді кисе, кейіннен қонышы қысқа туфлилерге ауысты.
Үндістан. Бұл елдің ұлттық киімі адамның қай аймақта тұратындығына байланысты. Олардың сари аталатын дәстүрлі киімдерінің мыңдаған жылдық тарихы бар. Тіпті, қазіргі күнге дейін өзектілігін жоғалтпай келеді. Жібектен жасалған киімді киген үнді қыздары әлем жігіттерінің көз құртына айналуда.
Қытай. Қытай ұлттық киімі дегенде ең алдымен ханьфумен танысқан жөн. Себебі, қытайлықтар ұзақ уақыт бойы Хань әулетінің киімдерін киіп жүрген, осыдан ханьфу деген атау шықты. Бұдан басқа, ұлттық киімнің астынан ципао аталатын ұзын көйлек киіледі. Қытай монархиясының дәурені аяқталғанда ципао әйелдердің күнделікті тұрмысқа киетін киіміне айналып кетті.
Жапония. ХІХ ғасырдан бері бұл елдің ұлттық киімі кимоно болып келеді. Сонымен қатар, гейшалардың да жұмыс киімі болып кеткен. Құрылымы жағынан, кимоно иық пен белді ғана бөліп көрсетіп тұрады да, дененің басқа тұстарын байқатпайды. Осындай киімдегі қыздың қасында әрбір жапондық жігіт өзін самурай сезіне алады.
Индонезия. Бали аралдарын мекен ететін индонезиялықтардың ерекше биін әйтеуір бір жерден көзіңіз шалған болар. Олардың көбі әлі күнге дейін ұлттық көйлектерін киеді және оны өз елінің негізгі нышаны санайды. Ұлттық киімдері ұзын етекті саронг аталатын матадан, кебайя деген жеңі ұзын келетін блузкадан, жіңішке белдік стагеннен тұрады.
АҚШ. Солтүстік Америка құрлығының ең алғашқы тұрғындарының ұрпағы өздерінің салт-дәстүрлерін қадір тұтады. Ұлттық киімдері бисермен, құс қанатымен безендіріледі
Англия. Англия салт-дәстүр мен әдет-ғұрыпқа бай болғанымен, нақты ұлттық киімдері жоқ. Алайда, үлгі ретінде моррис биін билеушілердің кәстөмдері айтылады.
Германия. Неміс әйелдері мен ерлерінің ұлттық киімі тархтен деп аталады, ал тек әйелдерге тән киім дирндль екен. Трахтен атауы романтизм дәуірінде пайда болған. Германияда дәл осы кезеңде ұлттық дәстүр, яғни, адамдардың өмірі, әні, тағамы, мерекесі, киімі туралы айтыла бастады.
Қазақстан болашағы-қазақ тілінде. Тіл халықтың даналығы, танымы мен талғамын тауып айтатын шыншылдығын көрсететін, ғасырдан-ғасырға, ұрпақтан-ұрпаққа мирас болып келе жатқан баға жетпес қазынасы. Тіл туралы заң-адастырмас Темірқазық. Тіл-қазына, мұра, күнделікті еңбек, тұрмыс, өмір сүру қаруы. XXI ғасыр табалдырығында тұрған осынау дүбірлі дүниеде өзіңді мойындатудың бір жолы бар. Ол тағылымды тарихыңды таныту, өрелі мәдениетіңді өрістету, озық ғылымыңды көрсету. Ұлтты ұлт ретінде ұстап тұратын төрт қазық бар. Олар тілі, діні, саны және салт-дәстүрі. Осы төрт қазықтың ең маңыздысы-тіл. Ұлы Ахмет Байтұрсынов «Сөзі жоғалған халықтың өзі жоғалады» деп көрегендікпен айтып кеткен. Егемендік алып, елдік қасиет, дәстүр салтымызды дәріптеп жатқан қазіргі уақытта «Туған жер- тұғырың, туған тіл қыдырың» деген ұлағатты сөзді қай кездегіден де жиі айтатын болдық. Жерсіз ел болмайды, тілсіз халық болмайды. Тіл бізге ана сүтімізбен бірге сіңеді. Бұрын жас ұрпақ тәрбиесінің түп қазаығы аталар мен әжелер болатын. Жас ұрпаққа иманжүзділіктің ұрығы әженің әлдиі мен атаның өнегесі арқылы сіңеді. Ана тілі*-халықтың өткен ұрпағын, қазіргі және келешек ұрпағын мәңгілік біріктіретін ең сенімді құрал. Осы дүниедегі адамдар тілінен айырылып, сөйлеуден қалса, қандай қиын күйге түсер еді? Сондықтан тіліміз ана тілі атану үшін, күнделікті өмірде ұдайы қолданыста болуы тиіс. Ал екінші бақытым- Тілім менің, Тас жүректі тіліммен тілімдедім. Кей-кейде дүниеден түңілсем де Қасиетті тілімнен түңілмедім, -деп Мұқағали атамыз жырлағандай ана тіліміз ешқашан ұмытылмайды. Тәуелсіздік тірегі-тіл. Демек, тіл мерейі үшін күрес-киелі күрес. Таудың кәусар бұлағы қандай таза болса, қазақтың тілі мен діні де сондай таза. Мен үшін ана тілім-Абайдың сөзі, Ақан серінің әні мен Құрманғазының күйі болып есептеледі. Тіліміздің өркендеуі үшін әр азамат үлес қосуы және ат салысуы тиіс. Қорыта айтқанда, қазақ тілі мемлекеттік тіл ретінде шын мәнінде үстем жағдай иеленіп келе жатыр, оны ұлтына қарамастан біздің еліміздің барлық азаматтары меңгеретін болады деп сенімдеміз. Тек қазақ жастары ғана емес, еліміздегі барлық ұлт өкілдері мемлекеттік тілді меңгеріп, Қазақстан Республикасын дүние жүзіне танытса екен демекпіз. Бұл үшін бізге төзімділік, белсенділік іс-қимыл қажет. Елдің ертеңіне кепілдік болар жас буынның бойына сіңіріп, ойына руханиялықтың дәнін дер кезінде егу біздің парызымыз. Еліңді тану үшін –тіліңді білу керек емес пе ағайын!
Бразилия. Бұлардың саусақпен санарлық аймақтарында ғана ұлттық киімдер сақталған. Әйелдер астына крахмалданған белдемшелер, үстіне ашық-шашық келетін саиа киеді. Вата деген бос тұратын кофта да бар. Ерлердікіне ұқсайтын аяқ киімдері таманко болса, чинелас деген сүйретпелері тағы бар. Әдемі шаш үлгілерін жасап, тюрбан киеді, мойындары мен білектеріне тастардан, құс қанаттарынан жасалған әшекей бұйымдар тағады.
Египет. Ежелгі Египетте бүрмеленген, жапсырмаланған киімдер киілген. Олар мүлде жыртылмайтын. Онан бері қаншама ғасыр өтті, киімдер де өзгерді. Бірақ киімдерінің материалы мен тігісі әлі күнге дейін сапалылығымен ерекшеленеді.
Сауд Арабиясы. Араб түбегінің кейбір аймақтарында әйелдер абая киеді. Абая – үстіге киетін ұлттық киім. Оның құрамында жұқа әрі жұмсақ матадан жасалатын жамылғы-плащ (кейде біз білетін той көйлектеріне ұқсайды) бар. Олар көзге түспес үшін көбіне қара түсті абая киеді.
Ресей. Орыс әйелдерінің киімдері жейдеден (кейде бірнеше), сарафаннан, понядан (жүннен тоқылған белдемше), аяқ киімнен, белдіктен, басқа тағатын бұйымнан және әшекейлерден тұрады. Бойдақ және тұрмыс құрған қыздардың бас киімдерінің айырмашылығы бар. Бұлар ХІІІ ғасырда фин-угор халықтарынан енген екен. Тұрғындар XVII ғасырға дейін былғары етіктер мен кебістерді кисе, кейіннен қонышы қысқа туфлилерге ауысты.
Үндістан. Бұл елдің ұлттық киімі адамның қай аймақта тұратындығына байланысты. Олардың сари аталатын дәстүрлі киімдерінің мыңдаған жылдық тарихы бар. Тіпті, қазіргі күнге дейін өзектілігін жоғалтпай келеді. Жібектен жасалған киімді киген үнді қыздары әлем жігіттерінің көз құртына айналуда.
Қытай. Қытай ұлттық киімі дегенде ең алдымен ханьфумен танысқан жөн. Себебі, қытайлықтар ұзақ уақыт бойы Хань әулетінің киімдерін киіп жүрген, осыдан ханьфу деген атау шықты. Бұдан басқа, ұлттық киімнің астынан ципао аталатын ұзын көйлек киіледі. Қытай монархиясының дәурені аяқталғанда ципао әйелдердің күнделікті тұрмысқа киетін киіміне айналып кетті.
Жапония. ХІХ ғасырдан бері бұл елдің ұлттық киімі кимоно болып келеді. Сонымен қатар, гейшалардың да жұмыс киімі болып кеткен. Құрылымы жағынан, кимоно иық пен белді ғана бөліп көрсетіп тұрады да, дененің басқа тұстарын байқатпайды. Осындай киімдегі қыздың қасында әрбір жапондық жігіт өзін самурай сезіне алады.
Индонезия. Бали аралдарын мекен ететін индонезиялықтардың ерекше биін әйтеуір бір жерден көзіңіз шалған болар. Олардың көбі әлі күнге дейін ұлттық көйлектерін киеді және оны өз елінің негізгі нышаны санайды. Ұлттық киімдері ұзын етекті саронг аталатын матадан, кебайя деген жеңі ұзын келетін блузкадан, жіңішке белдік стагеннен тұрады.
АҚШ. Солтүстік Америка құрлығының ең алғашқы тұрғындарының ұрпағы өздерінің салт-дәстүрлерін қадір тұтады. Ұлттық киімдері бисермен, құс қанатымен безендіріледі
Англия. Англия салт-дәстүр мен әдет-ғұрыпқа бай болғанымен, нақты ұлттық киімдері жоқ. Алайда, үлгі ретінде моррис биін билеушілердің кәстөмдері айтылады.
Германия. Неміс әйелдері мен ерлерінің ұлттық киімі тархтен деп аталады, ал тек әйелдерге тән киім дирндль екен. Трахтен атауы романтизм дәуірінде пайда болған. Германияда дәл осы кезеңде ұлттық дәстүр, яғни, адамдардың өмірі, әні, тағамы, мерекесі, киімі туралы айтыла бастады.
Тіл-қазына, мұра, күнделікті еңбек, тұрмыс, өмір сүру қаруы. XXI ғасыр табалдырығында тұрған осынау дүбірлі дүниеде өзіңді мойындатудың бір жолы бар. Ол тағылымды тарихыңды таныту, өрелі мәдениетіңді өрістету, озық ғылымыңды көрсету. Ұлтты ұлт ретінде ұстап тұратын төрт қазық бар. Олар тілі, діні, саны және салт-дәстүрі. Осы төрт қазықтың ең маңыздысы-тіл. Ұлы Ахмет Байтұрсынов «Сөзі жоғалған халықтың өзі жоғалады» деп көрегендікпен айтып кеткен.
Егемендік алып, елдік қасиет, дәстүр салтымызды дәріптеп жатқан қазіргі уақытта «Туған жер- тұғырың, туған тіл қыдырың» деген ұлағатты сөзді қай кездегіден де жиі айтатын болдық. Жерсіз ел болмайды, тілсіз халық болмайды. Тіл бізге ана сүтімізбен бірге сіңеді. Бұрын жас ұрпақ тәрбиесінің түп қазаығы аталар мен әжелер болатын. Жас ұрпаққа иманжүзділіктің ұрығы әженің әлдиі мен атаның өнегесі арқылы сіңеді. Ана тілі*-халықтың өткен ұрпағын, қазіргі және келешек ұрпағын мәңгілік біріктіретін ең сенімді құрал. Осы дүниедегі адамдар тілінен айырылып, сөйлеуден қалса, қандай қиын күйге түсер еді? Сондықтан тіліміз ана тілі атану үшін, күнделікті өмірде ұдайы қолданыста болуы тиіс.
Ал екінші бақытым- Тілім менің,
Тас жүректі тіліммен тілімдедім.
Кей-кейде дүниеден түңілсем де
Қасиетті тілімнен түңілмедім, -деп Мұқағали атамыз жырлағандай ана тіліміз ешқашан ұмытылмайды. Тәуелсіздік тірегі-тіл. Демек, тіл мерейі үшін күрес-киелі күрес. Таудың кәусар бұлағы қандай таза болса, қазақтың тілі мен діні де сондай таза. Мен үшін ана тілім-Абайдың сөзі, Ақан серінің әні мен Құрманғазының күйі болып есептеледі. Тіліміздің өркендеуі үшін әр азамат үлес қосуы және ат салысуы тиіс.
Қорыта айтқанда, қазақ тілі мемлекеттік тіл ретінде шын мәнінде үстем жағдай иеленіп келе жатыр, оны ұлтына қарамастан біздің еліміздің барлық азаматтары меңгеретін болады деп сенімдеміз. Тек қазақ жастары ғана емес, еліміздегі барлық ұлт өкілдері мемлекеттік тілді меңгеріп, Қазақстан Республикасын дүние жүзіне танытса екен демекпіз. Бұл үшін бізге төзімділік, белсенділік іс-қимыл қажет.
Елдің ертеңіне кепілдік болар жас буынның бойына сіңіріп, ойына руханиялықтың дәнін дер кезінде егу біздің парызымыз. Еліңді тану үшін –тіліңді білу керек емес пе ағайын!