Екі дос болыпты. Екеуі егіншілікпен айналысады. Олардың біреуінің бала- шағасы бар еді. Ал екіншісі үйленбеген еді. Олар күнде жинаған өнімді бірдей етіп екіге бөледі. Осылай күндер өтіп жатты. Бір күні үйленбеген досы: -Өнімді бірдей бөлеміз.Бұл дұрыс емес. Мен жалғызбын.Ал досымның бала-шағасы бар, сондықтан оған өнімнің бір бөлігін беруім керек,- депойлайды. Күн сайын түнде өзінің бидайын досының қоймасына апарады. Ал бала-шағасы бар досы былай ойлайды: -Менің істегенім дұрыс емес.Өнімнің көп бөлігін досыма беруім керек. Менің балаларым бар солар асырайды.Ал досымның ешкімі жоқ. Осылайша ол да өзінің бидайын досының қоймасына апарады. Күнде осылай істейді. Күндер өтеді,айлар өтті. Екеуі бір нәрсеге таң қалып жүреді, өйткені екеуінің де қоймасындағы бидай мүлдем азаймайды. Бір күні түнде екеуі жолда кездеседі. Фол кезде болған жағдайды түсінеді.Екеуі бидайды жерге қойды да, бір-бірін құшақтады. Мәтіннің негізгі ойын табыңыз: * OБала-шағадан артылғанын біреуге бере білу. Көмекке мұқтаж жандарға әрдайым қол ұшын беру, ОЕгіншілікпен айналысудың берекеті. өзіңді ғана емес, өзгені де ойлау. һ
Етістік - заттың іс-қимылын білдіреді. Етістік - "не істеді?" , "не қылды?" , "қайтті?" сұрақтарына жауап береді. Етістік мысал: істедім-істеді-істедік, жаттым-жатты-жаттық, жасадым-жасады-жасадық, тықтым-тықты-тықтық, итердім-итерді-итердік, сүйдім-сүйді-сүйдік т.с.с. Сын есім - заттың түрін, түсін сапасын, сипатын, көлемін білдіретін сөздер. Сын есім қандай? қай? деген сұрақтарға жауап береді. Мағынасына қарай Сапалық және қатыстық деп бөлінеді. Тұлгасына карай:Негізгі жане Туынды деп бөлінеді. Зат есім - дегеніміз заттың,құбылыстың,ұғымның атын білдіріп,кім? не? кімдер? нелер? деген сұрактарга жауап береді.
1)Менде мен қанатты және Легктiң доңғалақтары жоқ. Қаттырақ барлық күзетшi Мен сыздауықпын ысқырықсызбын. Кiдiрiссiз, кiдiрiссiз, кiдiрiссiз - қасында, Барлық Мәскеудi қар басамын. Жауап : Боран
(Нет колес у меня - Я крылата и легка. Громче всех постовых Я свищу без свистка. На лету, на лету, на лету-у, Всю Москву замету. ответ: Вьюга )
2)Өрiске еркiнше сайрандайды, Иә ат емес. Ерiкте ұшады, Иә құс емес. Жауап : Боран
(Гуляет в поле, Да не конь. Летает на воле, Да не птица. ответ: Вьюга)
3)Жұмыртқалардағы аққудың Белайы отырады (Қыс ).
(Белая лебедь на яйцах сидит. (Зима) . )
4)Ақ аралар Жерде қоныстандыр, От келдi Олар болмады (қар ).
(Белые пчелы На землю сели, Пришел огонь Их не стало. (Снег). )
Сын есім - заттың түрін, түсін сапасын, сипатын, көлемін білдіретін сөздер. Сын есім қандай? қай? деген сұрақтарға жауап береді. Мағынасына қарай Сапалық және қатыстық деп бөлінеді. Тұлгасына карай:Негізгі жане Туынды деп бөлінеді.
Зат есім - дегеніміз заттың,құбылыстың,ұғымның атын білдіріп,кім? не? кімдер? нелер? деген сұрактарга жауап береді.
(Нет колес у меня -
Я крылата и легка.
Громче всех постовых
Я свищу без свистка.
На лету, на лету, на лету-у,
Всю Москву замету.
ответ: Вьюга )
2)Өрiске еркiнше сайрандайды, Иә ат емес. Ерiкте ұшады, Иә құс емес. Жауап : Боран
(Гуляет в поле,
Да не конь.
Летает на воле,
Да не птица.
ответ: Вьюга)
3)Жұмыртқалардағы аққудың Белайы отырады (Қыс ).
(Белая лебедь на яйцах сидит.
(Зима) . )
4)Ақ аралар Жерде қоныстандыр, От келдi Олар болмады (қар ).
(Белые пчелы
На землю сели,
Пришел огонь
Их не стало.
(Снег). )
5)жүредi, аяқтар жоқ; жатады, төсе жоқ; Жеңiл, төбелер сырқырайды (қар ).
(Идет, а ног нет;
Лежит, а постели нет;
Легкий, а крыши ломит.
(Снег). )
6)Дды ұшады үндемейдi, Д жатады үндемейдi, Қашан өледi, Сонда бақырады (қар ).
(Летит — молчит,
Лежит — молчит,
Когда умрет,
Тогда заревет. (Снег). )