ен ні 1. Мәтінді түсініп оқы Еліміз арзан электр энергиясын іздеуді мақсат етеді. Желдің күшімен өндірілген электр қуаты халық шаруашылығына жұмсалады. Желдің күшімен алынатын электр энергиясы үйлерді Жылыту, жап-жарық ету үшін пайдаланылады. Жел энергиясының басқа энергия көздерінен экологиялық және экономикалық артықшылығы көп. Жел энергетикасы қондырғыларының технологиясын жетілдірсе, оның тиімділігі артады. Республиканың кейбір су электр стансаларын біріктіріп, электр энергиясын өндірген тиімді. Қыс айларында желдің күші көбейсе, жаз айларында азаяды. Ал, су керісінше, қыс айларында азайса, жаз айларында көбейеді. Сөйтіп, энергия өндіруді біршама тұрақтандыруға болады. Бұл-өте зор энергия көзі. Біздің мемлекетіміз осы шараларды жетілдіру үшін жұмыс жасауда. Өзіміздің елімізде мұндай жұмыстардың жасалуы- өте қуанышты жағдай. а 16 1. Мәтінге ат қой:

Жау тылындағы бала

Ұлы Ардагер, Тәуелсіз Қазақстанымыздың ең алғашқы Халық Қаһарманы- Ұлттық батыры, партизан Қасым Қайсенов атамыздың "Жау тылындағы бала" повесі 1961 жылы жазылған болатын. Бұл - ерлікке,адамгершілікке толы шығарма деп білемін. Бұл повесте сұрапыл Ұлы Отан соғысы кезінде Украина жерінде он жасар қазақ баласының партизандар қатарында болған қилы өмір соқпағы суреттеледі. Осы шығарманы оқи отырып өзім соғыста болғандай сезімде болдым. Шығарманың бас кейіпкері - Серік ата-анасынан жетім қалады. Осы бір жері көңіліме қатты батып, көзіме жас ұялатып, жүрегім мұңды күй кешті. Бірақ адамгершілігі мол Анна Ивановна оны өз алақанына алып, ұлы Бориспен біргі өсіреді. Боря өте ақылды,қайсар,адамгершілігі мол, ол Серікпен жақсы дос еді, екеуі жақсыны да, жаманды да бірге көріп өскен  балалар. Серік кішкентай болғанымен, шаруаға мығым, ересек адамдардың шаруасына бірден кірісе кететін бала. Жанкештілікпен Отан үшін алысқан партизандар сәулетті қала мен күл болған селоны, немістер тірідей көмген әке-шеше,іні-қарындасты көрді.Бостандық үшін, болашақ бақыт үшін аянбай алысты. Жандармдардан ерлікпен қорғанған ауыл тұрғындарына Қызыл Армия көмекке келеді. Повесть соңында Майор Жомарт Мергенбаев ұлы Серікпен аман-есен кездеседі.

1..Жасы үлкеннің сөзін бөлме – в разговоре не перебивай старших.

2. Жасы үлкеннің жолын кеспе – не пересекай дорогу старшему.

3.Ата-анаңа қайда барасыз деп сұрама – не спрашивай родителей, куда они идут.

4.Үлкенге сыртыңды беріп отырма – не садись спиной к старшему.
.5Кісі жолын кеспе – не переходи дорогу перед старшим.

6.Қонаққа берер затты сол қолмен берме – то, что даешь гостю, не протягивай левой рукой.

7.Кісіге қару кезенбе – не направляй оружие на человека.

8.Жалғыз ағашты кеспе – не руби одинокое дерево.
9.Жыңғылмен атты қамшылама – не погоняй лошадь гребенщиком.
10.Көгалды таптама – не топчи поляну.