Қазақ халқының қонақ күтуі мен қонақжайлығы туралы.
Баяғы заманнан бері осы күнге дейін жеткен дәстүріміздің бірі мен бірегейі – келген қонаққа дастарқан жаю. Бұл дәстүр тек қонақжай қазақ халқына ғана тән дүние десем, артық айтпаспын, себебі үйге қандай кісі келмесін «ең болмаса нан ауыз тиіп кету керек» деген ұғым санамызда бала кезімізден қалыптасқан. Қазағым қашан да бар асылын, бар тәттісін «қонақ жесін» деп сақтаған. Қазақ халқы үшін дастарқаннан үлкен, дәмнен үлкен нәрсе жоқ. Ақсақалдар да үнемі «Дастарқан тек қуанышты себептермен жайылсын! Дастарқан мол болсын! Осындай үлкен дастарқан басында жинала берейік!» деп бата беріп, тілектерін айтып жатады.
Дастарқан жайғанда міндетті түрде ең алдымен нан қойылады. «Ас атасы – нан» деген мақал осыдан шықса керек. Ұннан жасалынған тағамдар бағзыдан-ақ ақ дастарханымыздың сәні болып келген. Қазақ өзінің шаңырағындағы кез келген жиында дастархан үстінен нанды алыстатпайды.
Сыйлы қонақ келсе, бұрынғы кезде мал сойылып, ет асылса, қазіргі заманда мал сойылмаса да, қазанды отқа қойып, қонақтың кәдесін асып береді. Күн демей, түн демей қазан асуға келгенде қарап қалмайтын қазақ аналары мен келіндері ет тамақты нақышын келтіріп дайындайды. Бүгіндері қырық күн тойын, отыз күн ойын жасамасақ та, кез келген жиында осы ас бірінші мәзірде тұрады.
Жалпы алғанда, қазақтың дастарханы – киелі нәрсе. Бұл тек жайылған шүберек немесе оған қойған ас-ауқат қана емес, бұл – адамның пейілі, ішкі жан-дүниесі, мейірім-шапағаты. Ендеше дастарқанымыз тек қуанышқа жайылсын!
табиғи экожүйелерді оның құрылымы
мен жұмыс істеу бойынша ашық жүйелер
болып табылады, олардың жұмыс істеуі
үшін маңызды шарты түрлі беруге және
алуға мүмкіндігі болып табылады энергия
түрлерін және ресурстар. Бұл мәңгілік циклы
жоқ шектеулі ресурстарын жер ерте ме, кеш
таусылып болады. Сонымен қатар, экожүйе
тыс араласуынсыз өмір сүре алатын ғана
жүйе болып саналады. Бәрі өзі өндіреді
жұмыс істеуі үшін қажетті кез келген
берілген экожүйенің материалдардың
үздіксіз ағынын сақтау үшін организмдердің
әр түрлі функционалдық топтар ұсынуға
тиіс.Экожүйе — тұрақты күйге ұмтылатын,
өзін-өзі реттейтін жүйе. Соның өзінде
адамның шаруашылық іс-әрекеті экожүйені
өзгертетін күшті фактор болып табылады.
Әсіресе соңғы уақытта кәсіпорындардың,
ауылшаруашылығының қарқынды дамуына,
қалалардың өсуіне байланысты адамның
экожүйеге әсері күшейе түсті.
Экожүйенің өзгеруінің — мал
жайылымдарын қарқынды пайдалану.
Жануарлар жайылымдағы шөптердің
белгілі бір түрлерін ғана жейді, бұл жеуге
жарамсыз, көбінесе улы өсімдіктердің
таралуына жағдай жасайды. Тұяқты
жануарлардың таптауы нәтижесінде
түрлердің саны азаяды. Көптеген өсімдіктер
гүлдеп, тұқым беріп үлгермейді. К қ
өсімдіктердің орнын тамыр жүйесі әлсіз
біржылдық өсімдіктер басады. Бұл
топырақтың су ағысымен шайылуына, жел
эрозиясына ұшырауына себеп болады.
Топырақтың бұзылуы ондағы қоректік
заттардың кедейленуіне алып келіп,
өсімдіктердің өнімділігін төмендетеді.
Түрлі өсімдіктерге бай болған шалғындық
кедей тақыр жерге айналады. Өсімдік
жамылғысының өзгеруі жануарлар әлемінің
де өзгеруіне әсер етеді.
Объяснение:
Можно лушчий ответ?Қазақ халқының қонақ күтуі мен қонақжайлығы туралы.
Баяғы заманнан бері осы күнге дейін жеткен дәстүріміздің бірі мен бірегейі – келген қонаққа дастарқан жаю. Бұл дәстүр тек қонақжай қазақ халқына ғана тән дүние десем, артық айтпаспын, себебі үйге қандай кісі келмесін «ең болмаса нан ауыз тиіп кету керек» деген ұғым санамызда бала кезімізден қалыптасқан. Қазағым қашан да бар асылын, бар тәттісін «қонақ жесін» деп сақтаған. Қазақ халқы үшін дастарқаннан үлкен, дәмнен үлкен нәрсе жоқ. Ақсақалдар да үнемі «Дастарқан тек қуанышты себептермен жайылсын! Дастарқан мол болсын! Осындай үлкен дастарқан басында жинала берейік!» деп бата беріп, тілектерін айтып жатады.
Дастарқан жайғанда міндетті түрде ең алдымен нан қойылады. «Ас атасы – нан» деген мақал осыдан шықса керек. Ұннан жасалынған тағамдар бағзыдан-ақ ақ дастарханымыздың сәні болып келген. Қазақ өзінің шаңырағындағы кез келген жиында дастархан үстінен нанды алыстатпайды.
Сыйлы қонақ келсе, бұрынғы кезде мал сойылып, ет асылса, қазіргі заманда мал сойылмаса да, қазанды отқа қойып, қонақтың кәдесін асып береді. Күн демей, түн демей қазан асуға келгенде қарап қалмайтын қазақ аналары мен келіндері ет тамақты нақышын келтіріп дайындайды. Бүгіндері қырық күн тойын, отыз күн ойын жасамасақ та, кез келген жиында осы ас бірінші мәзірде тұрады.
Жалпы алғанда, қазақтың дастарханы – киелі нәрсе. Бұл тек жайылған шүберек немесе оған қойған ас-ауқат қана емес, бұл – адамның пейілі, ішкі жан-дүниесі, мейірім-шапағаты. Ендеше дастарқанымыз тек қуанышқа жайылсын!