Ерте замандардың бірінде қазақ даласына шабуыл жасаған дұшпанның қалың қолы бір қаланы қоршап алыпты. Қорғаннан өте алмаған жау қалаға келетін ауыз суды тоқтатып тастапты. Қамаудағы халықтың берілуін күтіпті. Бірнеше күн өтсе де, халық берілмепті. Сонда дұшпанның әскербасы жарлық шығарыпты:

– Қаладан көтергенінше зат алып, әйелдердің кетуіне рұқсат!

Қаланың байлығын бөліскен жау енді еркек атаулыны құртпақ болады. Бірақ қалада бірде-бір жан болмай шығады.

Әйелдер бір-бір ер азаматты қапқа салып алып кеткен екен. Мәтін қандай жанрға жатады?

Сөздердің баламасын табу.

1. Аузы жеңіл – аузында сөз тұрмайды.

2. Баласын құтты орнына қондыру – қыз баланы ұзату, тұрмысқа беру; үйлендіру.

3. Құлағы тосаң – құлағы нашар естиді.

4. Қолының жымысқысы бар – ұрлыққа жақын адам.

5. Қосып айтады – өтірік айтады.

6. Ауыз бастыру - айтпауға уәде беру үшін ақы беру.

7. Сөзге келу – ұрысып қалу, ренжісіп қалу.

8. Бет жыртыспау – ұрыспау, ренжіспеу.

9. Жасы ұлғаю – қартаю.

10. Қалтасы тесік – кедей адам.

11. Сымсыз телефон – өсек, қауесет.

12. Аузының желі бар – өсекші.

13. Ұзын құлақ – ауыл арасындағы жаңалықтарды ауызша жеткізу 14.Ішінде бүкпесі бар – сыры, құпиясы бар.

15. Қолды болды – ұрланды.

Берілген сұрақтарға жауап:

III деңгей

1)Мамандық таңдау;

2)Қанатсыз құспен тең;

3)Арманшыл адам;

4) Өрт сөндіруші, тігінші, биші, журналист, кеден қызметкері, полиция қызметкері, спортшы, ұшқыш, ғалым, ғарышкер, аудармашы, инженер, бағдарламашы т.б.

5) Болашақта өмірден өз орнын табу үшін қажет.

6) Ата-ананың,ұстаздың берген сапалы білімі мен өнегелі мен өнегелі тәрбиесін дұрыс ұғынып,түсініп оқу.

2 тапсырма.

Болашақта мен аудармашы мамандығын таңдамақпын.

Ұлттық консерваторияда білім алып жатқан әпкем жақында концертте ән айтпақ.

Мектебіміздің мерейтойына жиналған қауым мектебіміздің тарихымен таныспақ.

Болашаққа апарар жол мектеп қабырғасынан басталмақ.

Жақсы оқып, ата-анасы мен ұстаздарының ізгі өсиетін бойына сіңірген жас ұрпақ болашақта үлгілі азамат болмақ.

II деңгей

Мамандық таңдау- әрбір мектеп бітіруші түлектің мақсаты. « Армансыз адам , қанатсыз құспен тең” дейді халық. Барлық а ң арманы болады. Арманшыл адам болашақта дегеніне жете алады. Мамандық пен өнерді адам өз қабілетіне қарай таңдап алады. Адам жас кезінен бастап өзінің жүрегі қалаған мамандығына бейімделе бастайды. Сондықтан да балалық шақ пен болашақ әрқашан үндесіп жатады. Болашаққа апаратын тура жол балалық шақтан басталады. Осы жолда отбасының, ұстаздың, мектептің , қоршаған ортаның алар орны ерекше. Сондықтан да ата – ананың , ұстаздың берген сапалы білімі мен өнегелі тәрбиесін дұрыс ұғынып , түсініп оқу жастардың басты міндеті болмақ.

Берілген нақыл сөздердің мәтінмен тікелей байланысы бар, себебі барлығы да мамандық таңдау мен болашақ жайлы айтылған.

I деңгей

Адам өміріндегі отбасы, ұстаз бен мектептің рөлі ерекше екені барлығымызға белгілі. Отбасы шағын Отанымыз, тәлім-тәрбиенің, мейірімділік пен сүйіспеншіліктің рдасы болса, ұстаздарымыз бізге екінші анамыздай жақын адамдар. Олар бізді білім нәрімен сусындатып, бойымызға ізгілік нұрын дарытады. Ал мектеп болса, отбасы, ұстаз бен оқушының арасындағы алтын көпір, алтын ұямыз.