காக И тапсырма
тапсырма. М. Мақатаевтың, екі өлеңі қалай туғанын айтып бер. Тіреи
сөздерді пайдалан. Реттік сан есімдерді қолдай,
Тірек сөздер: сиын, композитор, жолыелды, сәннің тууы, жлезиден,
Үла, М. Мақатаестың бірінші өлеңі «Саржайлау» өлеңінің туу
,

Өмірбаяны отпен жазылған Рахымжан

29 сәуір 2015, 08:28

0 1





Бұлай деп тақырыпқа ат қоюымның себебі, 1958 жылдың қаңтар айының соңғы күндері Кәкеңді Бәукең (Бауыржан Момышұлы) үйіне шақырған. Түсінікті болу үшін Кәкімжан Қазыбаевтың «Найзағайдай жарқылдап» деген кітабынан үзінді ( т.ж. 1 том, 209 бет)

̶ Мен сені неге шақырдым? ̶ деді

̶ Білмедім, Бәуке!

̶ Білмесең, жаңа осында маған сәлем бере бір жігіт келді. Аты ̶ Рахымжан. Фамилиясы қошқар ма, ісек пе, азбан ба, әйтеуір қойдың бір түрі, оны өзің анықтап алғайсың. Міне сол жігіт...

̶ Міне сол жігіт Рейхстагқа ту тіккен. Понимаешь?! Сен ұғып тұрсың ба, өзің? ̶ 

деді.

̶ Ұғып тұрмын, Бәуке!

̶ Өтірік айтасың! Ұқсаңдар, неге жазбайсыңдар? Соғыс біткелі он үш жыл. Ана Рахымжанды көрмей жүрген неғылған журналиссіңдер?! Журналистке диплом емес, сезгіш жүрек, көргіш көз керек. Жоқ, сол сендерде жоқ!

̶ Знаешь, ты кто такой Рахымжан? Мен де оны бүгін бірінші рет көрдім. Білесің бе, кімнің сәлем бере келгенін? Это исторический человек!

̶ Мен де соғысқа қатыстым. Дивизияны басқардым. Москва түбіндегі шайқасты көрдім. Төрт жыл бойғы сұрапыл соғыстың небір сұмдық қияметтері көз алдымда. Бірақ Берлинді алардағы, Рейхстагқа ту тігердегі қырғын ̶ ол нағыз жойқын қырғын! Как воин, как командир я представляю что это такое, это было невероятно! Рахымжан сол тозақтың ішінде болған, сол тозақтан аман шыққан! Жеңіс жалауын тіккен. Кім үшін?! Мына сені мен мен үшін! Бүгінгі шолжаң қағып тірі жүргендердің бақыты үшін! Сол бір тозақта оның өзінің тірі қалуы ̶ это чудо! Жеңіс деген бақыт ̶ сол анау Рахымжан, Рахымжандар!

– Адам ерлік жасауды ешқашан жоспарламайды. Ерлікті туғызатын сәт болады. Адамның асыл қасиеті де, жасық қасиеті де соғыста, тап сондай сәтте көрінеді. Рахымжан сондай сәтте асыл қырынан көрінген азамат. Ол қыры ̶ жасаған ерлігі. Тағдыр оның нағыз өмірбаянын сол сәтте жазды. Оның өмірбаяны ̶ отпен жазылған өмірбаян. 

̶ Сен оны тап!

Кәкең Рахаңды іздегенде ол кісі іс-сапарда жүрді. Уақытын бос өткізбеу үшін кітапханадан журнал, газеттерді ақтарды. Бірде «жазушы Борис Горбатовтың «Литературная газетаның» 1948 жылғы 18 декабрінде жарияланған сөздерін таптым» деп оқып берді.

̶ Біздің жауынгерлерді қыранмен, бүркітпен теңеуді қоятын мезгіл жетті. Қазақ жігіті Қошқарбаев көз алдымда Рейхстагқа ту тікті. Осындай ердің образын беру үшін бөлекше теңеу, бөлекше поэзия, социалистік реализм керек, ̶ деп жазыпты. Ал 150 дивизияның «Воин родины» газетінде де, орталық ба зде де біраз мақала жарияланыпты. Бірақ 1946 жылдың майынан кейін ләм-мим ешкім аузын ашқан жоқ. Содан бері көріп тұрған тілшім, тіпті қазақ ба зінен көріп тұрған бірінші адамым өзіңсің, ̶ депті.

Салемктсіз бе апай. 8- тапсырма

1.Басты кейіпкерлердің өмірінде қандай оқиға болып өтті? Архат қайда не үшін кетіп барады?

Ол Желтоқсан оқиғасына қатысады. Желтоқсан оқиғасына қатысқан адамдарды тексеретін еді. Архатты тексеріске алған кезінде босатып жіберді.

2. Автобуста отырған адамдар кімдер? Оларды автор қалай суреттейді?

Автобуста отырған адамдар желтоқсан оқиғасына қатысқан жастар. Ең артында Архат отырды. Жолаушылар арасында нәресте кұшақтаған жас келіншек қынқылдаған сәбидің үнімен әлек болып отыр. Архат олардың іс- әрекетіне көз жіберіп отыр.

6. Ангимені басқаша қалай айтуға болады?

Ангимені басқаша "Архаттың бастан өткен оқиғасы ", яғни " Архаттың оқиғасы" , " Пропискаға отыра алмаған Архат",- деп атайды.

Қ.Альмира