Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар.
Қазақ тіліндегі қосымшалар негізінен буын үндестігіне бағынып жалғанғанымен, біраз қосымшалар бұл заңдылыққа бағынбайды.
Ондай қосымшалар көп емес.
Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар мыналар:
1. Көмектес септік жалғауы.
Мысалы: доппен, доспен, даламен, санамен, айламен, ықыласпен, қонақпен.
Есік алдындағы балалар таңертеңнен бері доппен ойнап, уақыттың қалай өтіп кеткенін байқамай қалған секілді.
2. -нікі (-дікі, -тікі), -тай, -тал, -дар, -еке, -тар.
Мысалы: апамдікі, қойшынікі, қаланікі, әкетай, өсімтал, діндар, ағаеке, кіріптар.
Бұл кітап апамдікі болу керек.
Әкетай, бүгінгі мерейтойыңыз құтты босын!
3. -бей, -би, -кер, -гер, -қор, -паз, -қой, -кеш, -хана, -кес.
Мысалы: бейшара, бисаят, жұмыскер, балгер, жемқор,
әсемпаз, сәнқой, арбакеш , емхана , зиянкес.
Менің әпкем емханада медбике болып жұмыс істейді.
Жемқорларды қазір қатаң жазалап жатыр.
4. -ов, -ова, -ев, ева, -ин, -ина.
Мысалы: Хасенов, Есепова, Қанаев, Есімғазина.
Бүгінгі таңда атақты журналист Айман Есімғазина - менің сыныптасым.
Бұл хабарламаны Хасенов мырзаға шұғыл түрде жеткізу керек.
Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар.
Қазақ тіліндегі қосымшалар негізінен буын үндестігіне бағынып жалғанғанымен, біраз қосымшалар бұл заңдылыққа бағынбайды.
Ондай қосымшалар көп емес.
Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар мыналар:
1. Көмектес септік жалғауы.
Мысалы: доппен, доспен, даламен, санамен, айламен, ықыласпен, қонақпен.
Есік алдындағы балалар таңертеңнен бері доппен ойнап, уақыттың қалай өтіп кеткенін байқамай қалған секілді.
2. -нікі (-дікі, -тікі), -тай, -тал, -дар, -еке, -тар.
Мысалы: апамдікі, қойшынікі, қаланікі, әкетай, өсімтал, діндар, ағаеке, кіріптар.
Бұл кітап апамдікі болу керек.
Әкетай, бүгінгі мерейтойыңыз құтты босын!
3. -бей, -би, -кер, -гер, -қор, -паз, -қой, -кеш, -хана, -кес.
Мысалы: бейшара, бисаят, жұмыскер, балгер, жемқор,
әсемпаз, сәнқой, арбакеш , емхана , зиянкес.
Менің әпкем емханада медбике болып жұмыс істейді.
Жемқорларды қазір қатаң жазалап жатыр.
4. -ов, -ова, -ев, ева, -ин, -ина.
Мысалы: Хасенов, Есепова, Қанаев, Есімғазина.
Бүгінгі таңда атақты журналист Айман Есімғазина - менің сыныптасым.
Бұл хабарламаны Хасенов мырзаға шұғыл түрде жеткізу керек.