Кейде ғұмыр кірпік ұшында тұрады.
Көзіңді ашып-жұмғанша... Мәселені сағаттар емес, минуттар емес, секундтар шешетін
уақыт болады.
Бала Тоқтар Теміртауға келгенде, Қарағандыдағы аэроклубқа жазылып, кеудесіне
ұшқыш болсам деген үкілі үмітті қондырғанда мұндай жағдайлар болады дегенді қаперіне әсте
алмаған да шығар-ау! Алғаш жасы жетпегендіктен парашютшілер секциясына жазғанда,
аэродинамика дегеннің не екенін ең алғаш білгенде, парашюттің қалай қалықтайтынын тұңғыш
сезінгенде адам өмірінің кірпік ұшына байланған нәрсе екенін аңғарып үлгермеген де болар.
Адамның жаны мұрнының ұшына келетін кез. Ойпыр-ай, әлгі МИГ-29 ұшағын шторм
уақытында крейсер палубасына қондырған ерлігі ерен болған екен. Қара теңіз – теңіз біткеннің
ішіндегі қанқұйлысы. Алапат теңіз дауылы тұрғанда корабльдер желге қаңбақтай ұйытқып кетер
еді. Шторм кезінде жал-жал толқын пайда болады. Бұл, әрине, мұхит толқынынан шағындау
болғанымен, зардабы зіл-батпан. Бірінің артынан бірі келіп ұрғанда корабльдің пәрша-пәршасын
шығаруға шамасы жетер-ді.
Тоқтар Әубәкіров сондай сұрапыл теңіз дауылы ышқынып тұрған шақта дыбыстан
жылдам ұшатын ұшақты кеме үстіне қондырып үлгерген ғаламат ерлік жасаған. Әдеттегі сынақ
ұшуы деп есептелгенімен осындай күрделі жағдайда ұшақты кеме үстіне қондыру таза жүрек
жұтқандық қой!
Судың жал-жал толқындарының салмағына ұшақтың салмағы келіп қосылғанда 80
мың тоннаға тең келерлік жойқын жүктен кеме шайқалғаны сондай: қауырсын секілді шырқ
айнала жөнелген ғой. Тоқтардың бойына сонда да үрей ұя салып үлгермеген. Қорқыныш,
үрейлену сезімі ұшақ қонған соң барып келсе керек. Япыр-ау, мен мұнда қалай тап болдым, бұған
қонып нем бар? – деген ой ең соңынан келгенде қыр арқасын қара тер басқан...
Гиннесстің рекордтар кітабына кірген ерлігін де осы ұшақпен жасады.
3. Мәтіннен тұрақты сөз тіркестерін теріп жазыңыз.
Объяснение:
Сағыныш ... Қандай тәтті сезім еді , шіркін ! Біреуді сағынғаның , сені де біреу сағынғаны екенін түсінген сайын , көңілге жеңіл бір сезім ұялап , жаныңды жадырата түсетінін қайтерсің ! Сағына білудің өзі өнер ме екен ! « Мен сені сағындым ! » деген сөздің өзі адамды жігерлендіріп , желпінтіп ... жібереді . Сағыныштың түр - түрі болады ғой : балалық кезге сағыныш , жастық шаққа сағыныш , студенттік өмірге сағыныш , махаббатқа сағыныш , өмірден өткен адамдарға сағыныш ... Ал мен тіпті , кімді сағынып отырғанымды да білмеймін ... Әйтеуір , сол жүйрік » сезімге мініп алып , Сағыныштың самалын жалау етіп , қоңыр күзде менімен жарысып , жүйiткiп келеді !.Сағыныш » деген бір ауыз сөзге қаншама мән - мағына , қаншама көмескі сыр жасырынған десеңізші ? ! . « Сағыныш » — маған етене жақын сезім , өте жуық сырласым болып сезілетіні несі ? ! . Әсіресе , күздің сарғыш шуағына сіңіп алған « тәтті сағынышты » айтсаңызшы ! .. Сап - сары сағыныштың « кемесі не » мініп алып , көкжиекті беттеп , біраз жерге дейін жалғыз жүзіп кетесің ... Уақыт өткен сайын сағыныш сезімі ауырлап , көңіл шіркін , кемсеңдей береді екен . Өзегім сағыныш пен мұңға толып , кеудеме бәрі келіп кептеліп , сезімнің « салын » ауырлата беретінін кімге айтсам ?! Рухани « жүктің » бәрін қағаз бетіне түсіріп , ішкі дүниемді бір тазалап алсам кәдімгідей жаным кіріп , тынысым кеңейіп қалар - ау ! ..
«Құтты білік» дастаны т‰ркі тіліндегі жазба әдебиет әлі бай тәжірибе жинай қоймаған дәуірде жазылды. Әрине, бұл кезде Ж‰сіп Баласағұнға өз шығармасын араб яки парсы тілінде жазу әлде қайда жеңіл болар еді. ¤йткені осы кезде араб-парсы тіліндегі шығыстың классикалық әдебиеті мейлінше дамып, көркем образдар жасаудың ғажайып ‰лгілерін көрсетіп жатты. Оның ‰стіне, «Құтты біліктің» авторы араб және парсы тілдерін ғана емес, бұл тілдерде жазылған поэзиялық, прозалық туындылармен жан-жақты таныс болды. Алайда Ж‰сіп Баласағұн араб-парсы поэзиясының дәст‰рінен бас тартты. Ол өзінің ана тілінде, яғни т‰ркі тілінде к‰рделі, көркем шығарма жазып, өзінше жаңа соқпақ салып, жаңа дәст‰р тудырды [10.65].
Объяснение: