Қобыз – көнеден қазақ халқының музыкалық аспабы, Ұлттық мәдениетіміздің алтын діңгегі. Скрипка аспабының атасы. Қобыздың арғы тегі садақтан шыққаны ғылыми түрде дәлелденген. Аспап ысқысы бар шекті аспаптардың қатарына жатады. Өнер киесін арқалаған бабаның өнегесін қадірлеп, өткенді ұмытпай, бабалар жолын жалғастыру үшін қажет. Осы мұраны танып меңгеру бүгінгі, келешек ұрпақтар үшін парыз десек, оны жас ұрпаққа үйретіп, олардың бойына сіңіру, білікті ұстаз мамандардың міндеті. Сондықтан, халық арасынан шыққан қобыз өнеріне үлес қосқан әр кезеңдегі дарын иелеріжәне олардың шығармаларымен танысып, бүгінгі мәдениетіміздің алтын қорына айналған қобыз аспабының құдіретін, оның сарынын баяндауды мақсат етіп келемін. Қоңыр үнді қобыз ғасырлар сырын жетелейтін киелі аспап. Қобыз десе біздің санамызға Қорқыт ата түседі. Қорқыт бабамыздан қалған қасиетті қара қобыз ғасырдан - ғасырды жалғап, сазды сарынын үзбей қазақ халқының қуанышы мен қайғысын жеткізіп келеді. Бірде ботасыз нарды идірсе, енді бірде жан азабын тартқан шерменденің дертіне дауа болады. Қандай күй орындалса да қобыз сарыны құлаққа жағымды, жылы естіледі.
Қорқыттың ізін жасғастырушы өнерпаз ұрпақтарымен таныса отырып, олардың мұраларын халыққа жеткізу, насихаттауды мақсат тұтамын. Жұмыстың мақсаты: Қорқыт бабамыздан қалған қасиетті қара қобыз ғасырдан - ғасырды жалғап, сазды сарынын үзбей қазақ халқының қуанышы мен қайғысын жеткізіп келеді. Бірде ботасыз нарды идірсе, бірде жан азабын тартқан шерменденің дертіне дауа болады. Қандай күй орындалса да қобыз сарыны құлаққа жағымды, жылы естіледі... қоршаған ортаның қолайсыз жағдайында өмір сүретін адамдардың денсаулығын қалпына келтірудегі дәрілік өсімдіктердің (бақбақтың) маңызы. Сонымен қатар жас ұрпақтың бойына қоршаған ортаға деген жауапкершілік қатынасын қалыптастыру, өсімдік әлеміне деген қызығушылығын арттыру. Жұмыстың міндеті: Қобызға толық сипаттама беру. Қобызшылардың шығармалары және өмірімен танысу, анықтау. Күйшілердің еңбектерін насихаттау, эстетикалық және этнографиялық талғамдарын байыту, патриоттық сезімге баулу. Жұмыстың өзектілігі: Қарағанды облысында кездесетін ескерткіштерімен танысу, баға беріп, өзіндік тұжырым жасауымыз керек. Қобызда ойнауға үйренуге құрдастарым мен сыныптастарымды шақыру. Негізгі бөлім
Қылқобыздың шығу тарихын сонау атам заманнан белгілі бақсы балгерлерді жебеп жасқаушы түркілердің бабасы тұңғыш қобызшы Қорқыт ата есімімен байланыстырып аңыз етіп айтады. Халық арасына кең тараған аңызда былай дейді: « – Қорқыт 20 жасқа толғанда түс көреді. Түсіне кірген адамдар оған 40 жасқа келіп қыршыныңнан қиыласың – депті - мыс». Бұдан кейін Қорқыт өлмеудің қамын ойлап өзінің Желмаясына мініп жер шарлап ел аралап өлімнен қашып жолға шығады. Бірақ Қорқыт қайда барса да кебін киіп өзіне көр қазып жатқан ақ киімді адамдарға тап болады. Міне, содан кейін ол қайда барсаңда «Қорқыттың көрі» екен - ғой деп жер ортасы Сырдарияға қайтып оралады да желмаясын құрбандыққа шалып шанағының жоғарғы жақ үстін Желмаяның терісімен қаптап қобыз жасап Дарияның үстіне кілем жайып қайық етіп отырып алып қыл қобызын ойнап аңыратып «өмір күйін» тарта береді. Қорқыт қобыз күйін тарта берсем ажал келмейді, өлмеймін, өлімді қобыз күйінің күшімен арбаймын, ажал маған жақындай алмайды деп сенеді. Күндердің күні болғанда әбден шаршап қалжыраған Қорқыт қалғып кетеді де, ажал оған Қайрақ - жылан бейнесіне кіріп келіп шағып өлтіреді. Бұл аңыз - әңгіме бізге «Қорқыт» күйінің мазмұны арқылы жеткен тарихи шежіре. Аңыз - құдіретті музыка күшімен күңіренген қасиетті қобыз үнімен өлімді де жеңе білген дегенді білдіреді. Қобыз – таңқаларлық пішінді және ғажайып сазды, бай тембрлі аспап. Біреулер оны құс даусына ұқсатады: «Оның даусы аспаптың шегін аттың жалынан керілген қылдан тартылған еспе ысқышпен үйкелегенде аққудың үніне ұқсас дауыс шығады» – дейді (П. Паллас). Енді біреулер қобыз үнін адам даусына ұқсатады (Б. Сарыбаев) ащы, зарлы, өксікті үн шығарады деген де пікір айтады (И. Гмелин).
2.жазып отыр , сойлесип жур , ұйықтап кетті , тыңдап отыр ,оқып жатыр, келіп жүр, ішіп отыр, шыққан жок,қарап отыр.
3. а.көрмеу , бару
і.қөрмеудің , барудың
б.көрмеуге , баруға
т.көрмеуді , баруды
ж.көрмеуде ,баруда
ш.кормеуден , барудан
к .көрмеумен , барумен
4))жазасыз , келесиз,журесиз,тындайсыз,жаттайсыз .
5))оралмайды.пайдаланбайды. дуниеге келмейди..хат жазбайды..уйыктамайды...жаттамайды..кыдырмайды ..айтпайды...тындамайды ..
бир тексер
Қорқыттың ізін жасғастырушы өнерпаз ұрпақтарымен таныса отырып, олардың мұраларын халыққа жеткізу, насихаттауды мақсат тұтамын. Жұмыстың мақсаты: Қорқыт бабамыздан қалған қасиетті қара қобыз ғасырдан - ғасырды жалғап, сазды сарынын үзбей қазақ халқының қуанышы мен қайғысын жеткізіп келеді. Бірде ботасыз нарды идірсе, бірде жан азабын тартқан шерменденің дертіне дауа болады. Қандай күй орындалса да қобыз сарыны құлаққа жағымды, жылы естіледі...
қоршаған ортаның қолайсыз жағдайында өмір сүретін адамдардың денсаулығын қалпына келтірудегі дәрілік өсімдіктердің (бақбақтың) маңызы. Сонымен қатар жас ұрпақтың бойына қоршаған ортаға деген жауапкершілік қатынасын қалыптастыру, өсімдік әлеміне деген қызығушылығын арттыру.
Жұмыстың міндеті:
Қобызға толық сипаттама беру.
Қобызшылардың шығармалары және өмірімен танысу, анықтау.
Күйшілердің еңбектерін насихаттау, эстетикалық және этнографиялық талғамдарын байыту, патриоттық сезімге баулу.
Жұмыстың өзектілігі: Қарағанды облысында кездесетін ескерткіштерімен танысу, баға беріп, өзіндік тұжырым жасауымыз керек. Қобызда ойнауға үйренуге құрдастарым мен сыныптастарымды шақыру.
Негізгі бөлім
Қылқобыздың шығу тарихын сонау атам заманнан белгілі бақсы балгерлерді жебеп жасқаушы түркілердің бабасы тұңғыш қобызшы Қорқыт ата есімімен байланыстырып аңыз етіп айтады. Халық арасына кең тараған аңызда былай дейді: « – Қорқыт 20 жасқа толғанда түс көреді. Түсіне кірген адамдар оған 40 жасқа келіп қыршыныңнан қиыласың – депті - мыс». Бұдан кейін Қорқыт өлмеудің қамын ойлап өзінің Желмаясына мініп жер шарлап ел аралап өлімнен қашып жолға шығады. Бірақ Қорқыт қайда барса да кебін киіп өзіне көр қазып жатқан ақ киімді адамдарға тап болады. Міне, содан кейін ол қайда барсаңда «Қорқыттың көрі» екен - ғой деп жер ортасы Сырдарияға қайтып оралады да желмаясын құрбандыққа шалып шанағының жоғарғы жақ үстін Желмаяның терісімен қаптап қобыз жасап Дарияның үстіне кілем жайып қайық етіп отырып алып қыл қобызын ойнап аңыратып «өмір күйін» тарта береді. Қорқыт қобыз күйін тарта берсем ажал келмейді, өлмеймін, өлімді қобыз күйінің күшімен арбаймын, ажал маған жақындай алмайды деп сенеді. Күндердің күні болғанда әбден шаршап қалжыраған Қорқыт қалғып кетеді де, ажал оған Қайрақ - жылан бейнесіне кіріп келіп шағып өлтіреді. Бұл аңыз - әңгіме бізге «Қорқыт» күйінің мазмұны арқылы жеткен тарихи шежіре. Аңыз - құдіретті музыка күшімен күңіренген қасиетті қобыз үнімен өлімді де жеңе білген дегенді білдіреді.
Қобыз – таңқаларлық пішінді және ғажайып сазды, бай тембрлі аспап. Біреулер оны құс даусына ұқсатады: «Оның даусы аспаптың шегін аттың жалынан керілген қылдан тартылған еспе ысқышпен үйкелегенде аққудың үніне ұқсас дауыс шығады» – дейді (П. Паллас). Енді біреулер қобыз үнін адам даусына ұқсатады (Б. Сарыбаев) ащы, зарлы, өксікті үн шығарады деген де пікір айтады (И. Гмелин).