Негізінде қазақ халқы көшпелі жағдайда болды да, мал. шаруашылығын кәсіп етті. Халықтың күн көрісі, тұрмыс-тіршілігі төрт түлік малға байланысты еді. Жесе – азық, кисе- киім, мінсе – көлік дегендей, көшпелі жағдайда болған, экономиканың басқа түрі дамыған қазақ халқы үшін төрт түлік мал. тіршілік тірегі болды.
Өзінің тұрмыс – тіршілігенде осындай айырықша орын алған, пайдасы тиіп қызметі сіңген төрт түлік май жайында қазақ халқы ерет заманда – ақ неше түрлі әңгіме, жыр, өлеңдер шығарған. Бұлардың бәрінде мал. шаруашылығымен кәсіп еткен адамның төрт түлік жайындағы көзқарасы, ой – арманы, тілек – мүддесі өрініп отырады.
Ауыз әдебиетінде төрт түлік май жайындағы шығармалардың кейбір үлгілері ең ерте заманда, ертедегі адамдардың жаратылыс сырын түсіне алмаған кезінің өзінде – ақ туа бастаған. Шоқан Уәлиханов “Шамандықтың қазақтардағы қалдығы” дейтін еңбегінде төрт түлік мал. жайында туған шығармалардың алғашқы үлгілері ертедегі адамдардың ой – өрісі төмен сатыда тұрған кезінде шыққандығын айтады. Жаратылыс сырын түсіне алмаған ертедегі адамдар әлем дүниесіндегі әрбәр құбылыстарды өзінше долбарлап жорыған, бұларда жаратушы күш бар деп. сенген, соған табынған.
Төот түлік мал. жайында шығарылған шығармалардың алғашқы үлгілері осындай ескі сенім – нанымдарға байланысты туған. Онда әрбір түлікітің жаратушы құдайы бар деп. білген. Мәселен, қазақта “Қазықұрт тауы” деген әңгіме жыр бар. Осы жырда халық төрт түлік малдың қалай пайда болғанын ескі Діни ұғымдарға байланыстыра былай баяндайды. Баяғы бір заманда дүние жүзін топан су қаптап кетеді. Тек қана Қазықұрт дейтін тауды су баспайды және осы таудың ығында Нұқ дейтін әулиенің кемесі тұрады. Топан қаптаған кезде жан-жануарлар осы кемеге тығылады. Мұның ішінде төрт түліктің де тұқымы болады. Әрбір түліктен бір-бір тұқым аман қалады да, кейіннен ол өрбіп өседі. Бұл түліктерді топаннан сақтап қалған олардың жаратушысы, селері болады. Жылқының иесі – Жылқышы ата (кейде Қамбар ата деп. те аталады), қойдың иесі – Шопан ата, түйенің иесі – Ойсыл қара, сиырдың иесі – Зеңгі-баба, ешкінің иесі – Сексек-ата деп. әрқайсына жекелей ат қояды. Әрбір түліктің осы секілді селері болғандығын, олардың арқасында топан-судан аман қалғандығын “Қазықұрт тауы” дейтін әңгіме-жыр былай суреттейді:
Қазщықұрттың басында кеме қалған.
Ол әулие болмаса неге қалған?
Жетім бота үстінде жатып қалып,
Ойсыл қара жануар содан қалған. –
Бадан әрі қарай жыр басқа түліктер жайын сөз етеді. Әрбір түліктің қалай өрбігенін айтқанда, өлеңнің бастапқы екі жолын қайталап отырады.
Халықтың төрт түлік мал. жайындағы, оның қалай өрбіп – өскендігі жайындағы алғашқы көзқарасы, ұғым – түсінігі осылай болып келеді.
«Денсаулық – зор байлық» , « Менің Тәуелсіз Қазақстаным » бөлімі бойынша қашықтық оқыту жиынтық бағалау
Оқу мақсаты5-сынып 3-тоқсан БЖБ Күні:02.03.21
:
5.3.1.1 Мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау
5.4.5.1.Жазба жұмыстарында жалғаулардың ерекшелігін ескеріп, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу; сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану
Бағалау критерийі
Білім алушы
. Мәтіндегі маңызды ақпараттарды анықтайды
. Орфографиялық норманы сақтайды, тыныс белгілерін орынды қолданады
Ойлау дағдыларының деңгейі Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты Қолдану 25 минут
Оқылым
Мәтінді оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік күні — тарихы тереңде жатқан елдің жаңа заманда өз алдына қайта егеменді ел болған күні. Тәуелсіздік күні мерекесі әр жылдың 16 желтоқсанында аталып өтеді. Бұл күн ұлттық, мемлекеттік деңгейдегі елеулі мереке болғандықтан 16-17-желтоқсан күндері күнтізбеде демалыс болып табылады. 16-желтоқсан күні Қазақстанның барлық жерлерінде мерекелік мәдени ойын-сауық іс-шаралары ұйымдастырылады. Кешке қарай үлкен орталықтардың аспаны отшашумен көмкеріледі. Тәуелсіздік тек Қазақстан тұрғындары үшін емес, сонымен бірге, шетелдердегі қазақ халқының өкілдері үшін де маңызы зор мереке.
1. Мәтіннің негізгі тақырыбын анықтаңыз.(Укажите основную мысль текста.)
Мәтіннің негізгі тақырыбы Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік күні.
2.Сұрақтарға жауап беріңіз.(ответьте на вопросы).
№ Сұрақ Жауап
1 Тәуелсіздік күні мерекесі қашан тойланады? Тәуелсіздік күні мерекесі әр жылдың 16 желтоқсанында тойланады.
2 Бұл күндер күнтізбеде қандай күндер болып келеді? Күнтізбеде демалыс болып табылады.
3 Үлкен орталықтарда кешешке қарай немен көмкеріледі? Отшашумен көмкеріледі.
4 Бұл күні барлық жерлерде не өтеді? Мерекелік мәдени ойын-сауық іс-шаралары ұйымдастырылады.
5 Тәуелсіздік Қазақстан халқының өкілдері үшін қандай мереке?
Маңызы зор мереке.
2 – тапсырма
Жазылым
Берілген тақыраптардың біреуін таңдаңыз. Жалғаулардың ерекшелігін ескеріп, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай дұрыс жазыңыз. Сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолданыңыз. Тақырып бойынша өз ойынды дәлелдеп эссе жазыңыз. (Выберите одну из заданных тем. Напишите эссе, аргументируя свою точку зрения в соответствии с орфографическими нормами, в соответствии с законом сингармонизма (созвучие звуков), учитывая знаки препинания, которые ставятся в конце и в середине предложения.)
Тақырыптар:
1. «Менің тәуелсіз Қазақстаным!»
2. «Денсаулық – зор байлық»
«Менің тәуелсіз Қазақстаным!»
Менің Отаным - тәуелсіз Қазақстан. Бізде тамаша табиғат, даңқты тарих және ұлы мәдениет бар. Біздің ашық жерлеріміз кең, ал солтүстік шектерде әлі қар жауып тұрса, оңтүстікте гүлдер жайқалып тұрады. Менің Қазақстаным маған таңырқайды: бұл даланың алтын қауырсынды шөбі, қайың ормандары және оңтүстіктегі құдіретті таулар - бүкіл Қазақстан! Менің елімнің қойнауында табиғаттың өзі берген көптеген ресурстар бар, бұл - газ, мұнай, көмір және металдар.Көк
Негізінде қазақ халқы көшпелі жағдайда болды да, мал. шаруашылығын кәсіп етті. Халықтың күн көрісі, тұрмыс-тіршілігі төрт түлік малға байланысты еді. Жесе – азық, кисе- киім, мінсе – көлік дегендей, көшпелі жағдайда болған, экономиканың басқа түрі дамыған қазақ халқы үшін төрт түлік мал. тіршілік тірегі болды.
Өзінің тұрмыс – тіршілігенде осындай айырықша орын алған, пайдасы тиіп қызметі сіңген төрт түлік май жайында қазақ халқы ерет заманда – ақ неше түрлі әңгіме, жыр, өлеңдер шығарған. Бұлардың бәрінде мал. шаруашылығымен кәсіп еткен адамның төрт түлік жайындағы көзқарасы, ой – арманы, тілек – мүддесі өрініп отырады.
Ауыз әдебиетінде төрт түлік май жайындағы шығармалардың кейбір үлгілері ең ерте заманда, ертедегі адамдардың жаратылыс сырын түсіне алмаған кезінің өзінде – ақ туа бастаған. Шоқан Уәлиханов “Шамандықтың қазақтардағы қалдығы” дейтін еңбегінде төрт түлік мал. жайында туған шығармалардың алғашқы үлгілері ертедегі адамдардың ой – өрісі төмен сатыда тұрған кезінде шыққандығын айтады. Жаратылыс сырын түсіне алмаған ертедегі адамдар әлем дүниесіндегі әрбәр құбылыстарды өзінше долбарлап жорыған, бұларда жаратушы күш бар деп. сенген, соған табынған.
Төот түлік мал. жайында шығарылған шығармалардың алғашқы үлгілері осындай ескі сенім – нанымдарға байланысты туған. Онда әрбір түлікітің жаратушы құдайы бар деп. білген. Мәселен, қазақта “Қазықұрт тауы” деген әңгіме жыр бар. Осы жырда халық төрт түлік малдың қалай пайда болғанын ескі Діни ұғымдарға байланыстыра былай баяндайды. Баяғы бір заманда дүние жүзін топан су қаптап кетеді. Тек қана Қазықұрт дейтін тауды су баспайды және осы таудың ығында Нұқ дейтін әулиенің кемесі тұрады. Топан қаптаған кезде жан-жануарлар осы кемеге тығылады. Мұның ішінде төрт түліктің де тұқымы болады. Әрбір түліктен бір-бір тұқым аман қалады да, кейіннен ол өрбіп өседі. Бұл түліктерді топаннан сақтап қалған олардың жаратушысы, селері болады. Жылқының иесі – Жылқышы ата (кейде Қамбар ата деп. те аталады), қойдың иесі – Шопан ата, түйенің иесі – Ойсыл қара, сиырдың иесі – Зеңгі-баба, ешкінің иесі – Сексек-ата деп. әрқайсына жекелей ат қояды. Әрбір түліктің осы секілді селері болғандығын, олардың арқасында топан-судан аман қалғандығын “Қазықұрт тауы” дейтін әңгіме-жыр былай суреттейді:
Қазщықұрттың басында кеме қалған.
Ол әулие болмаса неге қалған?
Жетім бота үстінде жатып қалып,
Ойсыл қара жануар содан қалған. –
Бадан әрі қарай жыр басқа түліктер жайын сөз етеді. Әрбір түліктің қалай өрбігенін айтқанда, өлеңнің бастапқы екі жолын қайталап отырады.
Халықтың төрт түлік мал. жайындағы, оның қалай өрбіп – өскендігі жайындағы алғашқы көзқарасы, ұғым – түсінігі осылай болып келеді.
Объяснение:
Тым ұзақ болса арасынан теріп жазсандар болады
«Денсаулық – зор байлық» , « Менің Тәуелсіз Қазақстаным » бөлімі бойынша қашықтық оқыту жиынтық бағалау
Оқу мақсаты5-сынып 3-тоқсан БЖБ Күні:02.03.21
:
5.3.1.1 Мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау
5.4.5.1.Жазба жұмыстарында жалғаулардың ерекшелігін ескеріп, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу; сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану
Бағалау критерийі
Білім алушы
. Мәтіндегі маңызды ақпараттарды анықтайды
. Орфографиялық норманы сақтайды, тыныс белгілерін орынды қолданады
Ойлау дағдыларының деңгейі Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты Қолдану 25 минут
Оқылым
Мәтінді оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік күні — тарихы тереңде жатқан елдің жаңа заманда өз алдына қайта егеменді ел болған күні. Тәуелсіздік күні мерекесі әр жылдың 16 желтоқсанында аталып өтеді. Бұл күн ұлттық, мемлекеттік деңгейдегі елеулі мереке болғандықтан 16-17-желтоқсан күндері күнтізбеде демалыс болып табылады. 16-желтоқсан күні Қазақстанның барлық жерлерінде мерекелік мәдени ойын-сауық іс-шаралары ұйымдастырылады. Кешке қарай үлкен орталықтардың аспаны отшашумен көмкеріледі. Тәуелсіздік тек Қазақстан тұрғындары үшін емес, сонымен бірге, шетелдердегі қазақ халқының өкілдері үшін де маңызы зор мереке.
1. Мәтіннің негізгі тақырыбын анықтаңыз.(Укажите основную мысль текста.)
Мәтіннің негізгі тақырыбы Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік күні.
2.Сұрақтарға жауап беріңіз.(ответьте на вопросы).
№ Сұрақ Жауап
1 Тәуелсіздік күні мерекесі қашан тойланады? Тәуелсіздік күні мерекесі әр жылдың 16 желтоқсанында тойланады.
2 Бұл күндер күнтізбеде қандай күндер болып келеді? Күнтізбеде демалыс болып табылады.
3 Үлкен орталықтарда кешешке қарай немен көмкеріледі? Отшашумен көмкеріледі.
4 Бұл күні барлық жерлерде не өтеді? Мерекелік мәдени ойын-сауық іс-шаралары ұйымдастырылады.
5 Тәуелсіздік Қазақстан халқының өкілдері үшін қандай мереке?
Маңызы зор мереке.
2 – тапсырма
Жазылым
Берілген тақыраптардың біреуін таңдаңыз. Жалғаулардың ерекшелігін ескеріп, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай дұрыс жазыңыз. Сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолданыңыз. Тақырып бойынша өз ойынды дәлелдеп эссе жазыңыз. (Выберите одну из заданных тем. Напишите эссе, аргументируя свою точку зрения в соответствии с орфографическими нормами, в соответствии с законом сингармонизма (созвучие звуков), учитывая знаки препинания, которые ставятся в конце и в середине предложения.)
Тақырыптар:
1. «Менің тәуелсіз Қазақстаным!»
2. «Денсаулық – зор байлық»
«Менің тәуелсіз Қазақстаным!»
Менің Отаным - тәуелсіз Қазақстан. Бізде тамаша табиғат, даңқты тарих және ұлы мәдениет бар. Біздің ашық жерлеріміз кең, ал солтүстік шектерде әлі қар жауып тұрса, оңтүстікте гүлдер жайқалып тұрады. Менің Қазақстаным маған таңырқайды: бұл даланың алтын қауырсынды шөбі, қайың ормандары және оңтүстіктегі құдіретті таулар - бүкіл Қазақстан! Менің елімнің қойнауында табиғаттың өзі берген көптеген ресурстар бар, бұл - газ, мұнай, көмір және металдар.Көк
Объяснение:
никоких