Лық ауа райын қалай болмаған? (Сейіт Кенжеахметұлының «Жеті қазына» кітабынан)
Жылан мезгілінде ұйықтамаса — күз ұзақ әрі жылы болады Ордалы жылаң, құрт-
құмырсқа топ-тобымен басқа жаққа көше бастаса, көп ұзамай жер сілкінеді,
болмаса басқа бір табиғаттың тосын апаты болады ит ұлыса жаманшылық
немесе табиғат апатының белгісі. Аяқ-қолы сынған адамдардың сүйегі
сырқыраса, ауа райы өзгереді. Жазда құйын көп болса, қыс аязды болады. Егер
қараша айында күн күркіресе, қыс қысқа болады. Жаз найзағайлы болса, қыс
жайлы болады. Көктемде күн көп күркіресе, егін, шөп мол болып шығады. Егер
қой тұяғымен төсін қаситын болса, қыс боранды болады. Қой тісін қайраса боран
немесе дауыл болады. Батар күн қызыл шапаққа малынса, келер күн жазда ыстық,
қыста жұмсақ болады. Қыста күн құлақтанып шықса суық болады, құлақтаныш
батса суық сынады. Егер бұлт ортасынан ыдыраса, ауа райы бұзылады, егер
шетінен ыдыраса күн жылынады деген сөз. Оңтүстіктен ұзақ соққан жел өзгеріп
шығыстан соқса, ауа райы жақсарады да, батыстан соқса, ауа райы қатты
бұзылады. Жаз айында аңызақ ыстық болса, ол қыста қатты аяз болатындығының
анық белгісі. Қызара батқан күн мен ашық сары болып батқан күн желдің және
жаңбырдың белгісі болып табылады. Күн шыжып, тымырсық болса, артынша
найзағайды күте беріңіз. Ай қызыл түспен қораланып, әлгішеңбер кеңейіп
жоғалса, келесі күні ашық болады. Осындай екі шеңбер, немесе күңгірт бір
шеңбер қатты суыққа көрінеді. Егер ай бұлыңғыр болса жаңбырға қарсы, ал ашық
O
