Мәтін мазмұнына сай бос орындарға берілген сөздер мен сөз тіркестерін қойыңыз. А. Бүгінде бүкіл дүниежүзі табиғи ресурстарды , қатты көңіл бөліп отыр. [1] В. Бөлмеден немесе үйден шығарда барлығын сөндіріп жүру керек. [1] С. Тоңазытқышты тазалап отырсаңыз, жеңілдейді.
Бізде Қараханидтер дәуіріндегі екі үлкен әдеби ескерткіш бар. Біріншісі-Баласағұн ұлы Жүсіп Баласағұнидің «Құтадғу білік», екіншісі-Махмұт Қашқаридің «Дивани лұғат ат-түрік» туындысы. Жүсіп Баласағұни «Құтадғу білікті» он сегіз айда жазды. Әлеуметтік мәні терең және халықтың моральдық -этикалық бағдарламасы болып табылатын бұл туынды Қарахан мемлекетінің билеушісі Табғаш Арслан хан Богратегинге ұсынылды. Бұл классикалық туынды сол кезде тарихи -идеологиялық, психологиялық -педагогикалық, әдеби -мәдени дәстүрлердің, көркемдік -эстетикалық білімнің белгілі бір мектебі болғанын меңзейді. Мұндай ауқымды шығармалардың дүниеге келуі мен жазылуы тұтас шығармашылық кезеңнің нәтижесі.
Жүсіп Баласағын шығармашылығында ғылыми да, діни де деректер қолданылады, сондықтан ол интеллектуалды және рухани даму үшін азық ретінде бүгінгі күнге дейін өзекті болып табылады.
Тест жауаптары.
1. Синонимнің анықтамасын белгілеңіз.
E) Айтылуы әр түрлі, мағынасы ұқсас сөздер.
2. Қазақ әліпбиіндегі әріптер санын анықтаңыз.
C) 42.
3. Тек қатаң дауыссыз дыбыстары бар сөз қатарын белгілеңіз.
C) Қатық, тас, көк.
4. Барыс септігінде тұрған туынды зат есімді белгілеңіз.
B) Бишіге, оқушыға.
5. Тұрлаулы сөйлем мүшелерін көрсетіңіз.
A) Бастауыш, баяндауыш.
6. Мемлекеттік туымыздың авторы кім екенін көрсетіңіз.
E) Ш.Ниязбеков.
7. Түбірлес сөздер бар сөйлемді анықтаңыз.
A) Биші керемет би биледі.
8. Көп нүктенің орнына тиісті жалғауды қойыңыз.
Әмина әже немерелері... орманға келді.
E) -мен.
9. «Түп-түзу ...» сөз тіркесіне сәйкес келетін сөзді табыңыз.
B) Қайың.
10. Ортақ етісті анықтаңыз.
C) Сөйлесті.
11. Мезгіл үстеу нені білдіретінін анықтаңыз.
D) Іс-әрекеттің жалпы мерзімін, уақытын білдіреді.
12. Сұраулық шылауы бар сөйлемді анықтаңыз.
A) Бүгін тойға келмегендер бар ма?
13. Одағай сөйлем соңында келсе, алдына қандай тыныс белгісі
қойылатынын көрсетіңіз.
A) Үтір.
14. Сөйлемдегі тұрлаусыз мүшені белгілеңіз.
Гүлден ерте тұрды.
A) Пысықтауыш.
15. Шартты бағыныңқылы cабақтас құрмалас сөйлемнің жасалу жолын
көрсетіңіз.
B) -са, -се.
16. Төл сөзге қажетті тыныс белгісін табыңыз.
«Көп сөз айтудың қажеті жоқ», деді бауыры.
A) Дефис.
17. Фразеологиялық тіркестің мағынасын белгілеңіз.
Иман жүзді.
D) Мейірімді.
18. Сөйлемдегі антоним сөздерін көрсетіңіз.
B) Қараңғы қанша дүниеде, дүниеде қанша жарық бар?
19. Жіктеу есімдігінен болған сөз тіркесін белгілеңіз.
B) Оған айтты.
20. Жақты сөйлемді табыңыз.
E) Басқаны ауызға да алмаймын.
Бізде Қараханидтер дәуіріндегі екі үлкен әдеби ескерткіш бар. Біріншісі-Баласағұн ұлы Жүсіп Баласағұнидің «Құтадғу білік», екіншісі-Махмұт Қашқаридің «Дивани лұғат ат-түрік» туындысы. Жүсіп Баласағұни «Құтадғу білікті» он сегіз айда жазды. Әлеуметтік мәні терең және халықтың моральдық -этикалық бағдарламасы болып табылатын бұл туынды Қарахан мемлекетінің билеушісі Табғаш Арслан хан Богратегинге ұсынылды. Бұл классикалық туынды сол кезде тарихи -идеологиялық, психологиялық -педагогикалық, әдеби -мәдени дәстүрлердің, көркемдік -эстетикалық білімнің белгілі бір мектебі болғанын меңзейді. Мұндай ауқымды шығармалардың дүниеге келуі мен жазылуы тұтас шығармашылық кезеңнің нәтижесі.
Жүсіп Баласағын шығармашылығында ғылыми да, діни де деректер қолданылады, сондықтан ол интеллектуалды және рухани даму үшін азық ретінде бүгінгі күнге дейін өзекті болып табылады.