basarbakhtiar

26.11.2021 13:14 •  Қазақ тiлi

Мәтінді мұқият оқып, берілген сұрақтарға мәтін мазмұны бойынша жауап беріңіз. ХIХ ғасырдың аяғында қазақ халқын саяси жағынан қайта түлету қажет екенін айқын түсінген қазақ зиялылары қалыптаса бастады. Қазақ зиялылары арасында елжанды саясаткерлер шықты. Олар-көрнекті ғалымдар, жоғары білімді адамдар.

Түркітанушы, публицист, педагог, аудармашы, қоғам қайраткері Ахмет Байтұрсынұлы 1872 жылы 5 қыркүйектe қазіргі Қостанай облысы, Жангелді ауданы Сарытүбек ауылында дүниеге келген. Тоғыз жасында орыс-қазақ мектебін бітіргеннен кейін Орынбордағы төрт жылдық мұғалімдер мектебіне оқуға түседі. 1895 жылы педагогикалық кеңестің шешімімен "бастауыш училищенің оқытушысы" деген атақты алып шығады. Ахметтің саяси жолы 33 жасында басталды.1905 жылдан саясатқа араласты. Ол жер мәселесі жөнінде патшаның атына хат жазушылардың бірі болған.
Қазақ халқының XIX ғасырдағы ең көрнекті ақындарының бірі Махамбет Өтемісұлы. Махамбет жас шағында Жәңгір ханның қолында болады, бірақ туысынан өр мінез, өжет жанды Махамбет хан сарайында әділетсіздік пен теңсіздіктің куәсі рөлінде ұзақ тұра алмайды, көп кешікпей өзі шыққан халықтың арасына оралады. Исатай Тайманов бастаған шаруалар көтерілісінің Махамбет ең белсенді ұйымдастырушыларының бірі, жалынды жаршысы болды.

Бүгін қазақ әдебиетінің көрнекті өкілі, ақын, жазушы, әдебиет сыншысы, кесек тұлғалы, қайсар мінезді наркескен, "шындықтың шырақшысы" атанған, халқы "аға" деп сүйіспеншілікпен әспеттенген Тәкен Әлімқұлов. Жазушы шығармаларының негізгі тақырыбы-ауыл тіршілігі, адам тағдыры. Ол Абай, Махамбет секілді тарихи тұлғалардың өмірі жайлы көркем шығармалар жазды.

1. Мәтіннен күрделі, туынды зат есімдерді және туынды сын есімдерді теріп жазу.Из текста написать по 7 сложные имя существительное, 7 производное имя существительное и 7 производное имя прилагательное [2]

№

Күрделі зат есім-7

Туынды зат есім-7

Туынды сын есім-7

1

2

3

4

5

6

7

2. Мәтіннің мазмұны бойынша 2 «шын» ақпаратты белгілеңіз.

Из текста определить 2 правдивых предложение. [2]

А)Тәкен Әлімқұлов - атақты күйшілердің бірі.

B) Махамбет жас шағында Жәңгір ханның қолында болды.

C) 1805 жылдан бастап саясатқа араласты.

D) Ахметтің саяси жолы отыз үш жасында басталды.

3. Сөйлемге тиісті демеулік шылауды қойып толықтырып жаз. [1]

Вместо точек вставить нужные частицы.

Исатай Тайманов бастаған шаруалар көтерілісінің Махамбет ең белсенді ұйымдастырушыларының бірі емес, соның жалынды жаршысы ... болды.

4. Берілген сөздерді дұрыс жазып ,екі бағанға бөліп жаз.Сұраулық демеулігі бар сөз болымсыздық жұрнағы бар сөз.

Данные слова разделить на два столбика, в одной вопросительные частицы, в второй отрицательное форма глагола, исправь ошибки которые есть в словах. [1]

Сен білесіңбе; сабаққа кешікпе; бұл алмама; мені сағынба; сізге керекпе;жамандық жасама;

5. Мәтіннің мазмұны бойынша сюжеттік кестені толтырыңыз.

По содержанию текста заполнить сюжеттную таблицу. [2]

Кейіпкер (Кім?)

Оқиға (не істеді?)

Жасаған әрекеттерінің мақсаты

1.

2.

Жазылым

Лиро-эпостық жырлар – халық ауыз әдебиетінің мол рухани қазынасы. Лиро- эпос жырлары ауыз әдебиетінің классикалық дәрежеге көтерілген нұсқасы.

Лиро-эпостық жырларға «Қозы Көрпеш-Баян сұлу», «Қыз Жібек», «Айман-Шолпан»,«Күлше қыз» шығармалары жатады. Лиро-эпостық жырлардың басты тақырыбы – жастардың бас бостандығы, екі жастың арасындағы махаббат, сүйіспеншілік. Кейіпкерлері батырлар емес, қарапайым адамдар. Ғашықтық жырларында көшпелі қазақ тіршілігі, әлеуметтік-тұрмыстық жағдайлар, әдет-ғұрып, салт-сана кең түрде жырланады.

1. Лиро-эпостық жыр қандай жыр? [1]

А) Батырлық

В) Ғашықтық

С) Мейірімділік

D) жомарттылық

2. Лиро-эпостық жырларға жатады? [1]

А) "Салт-дәстүр жыры"

В) "Наурыз жыры"

С) "Қыз Жібек" жыры

D) "Батырлар жыры"

3. "Көксерек жауыздығының себебі неде?» өз пікіріңді жаз. (демеулік шылауларды пайдалан)« В чем злодейство волчонка?» написать эссе. (используй частицы) (60-70) сөз [5]​