мəтінді мұқият оқып, төмендегі тапсырмалапды орныдаңыз.
қожансыр бір мейрамхананың алдына тауарларын жайып қойып, сауда жасап жатқанында мейрамхананың иесі қожанасырға :
- қожеке, əр күні мейрамхананың алдында тамақтардың иісін пайдаланасыз, мұның ақшасын төлеуіңіз керек! - дейді.
- тамақтың иісіне де ақша төлене ме?
- иə, менің тек қана палау мен мантыларыма ғана емес, олардың иістеріне де ақша төлейсіз, əйтпесе қазыға барып сөйлесеміз.
екеуі бірге қазыға барады.
қазы : - ал қожеке, бұған нн айтасыз? - дейді.
- дұрыс, - депті қожа. тамақтардың иісінен аузымның суы құрииыны рас, бірак əр күні санаған ақшамның дауысын естіген бұл кісінің ойына ақша келетіні де рас. ендеше тамақтың иісіне ақшаның дауысымен төлеп, бұл есепті жабайық
1. мəтіннің сюжетін сөз тіркестерімен беріңіз.
басталуы :
:
шешімі :
2. тақырыпқа қатысты эссе жазу.
басты кейіпкердің қандай байланысы бар? оның ілік қасиетін сипаттап, мəтіннен дəлел келтірін жазыңыз.​

Мен бос уақытымда кітап оқыимын. Кітап тұнып тұраған білім емес пе?! Кітап оқығанның ой-өрісі көбейеді. Мен мысал ертегілер, аңыздар оқығанды ұнатамын. Себебі ертегілер мен аңыздар өте қызық. Кейде ғаламтор арқылы (н/е кітап деуге де болады) Мұхтар Әуезовтың 4 томдық романын оқимын. Онда Абайдың өмір баяны, бастан кешкен оқиғалары туралы жазылады. Бос уақытыңды осылай пайдалы іспен өткізсең білімің артады. 
                         Кітап - білім бұлағы,
                         Білім - өмір шырағы.
(сондықтан оқу керек)

Жер планетасының ғасырлар бойғы барлық жануарлар дүниесі мен а үшін тіршілік негізі – таза ауа. Ол тек өсімдіктер дүниесінен бөлініп шығатын оттегі. Бізді қоршаған тропосфералық ауа қабатының 20,9% осы оттегіден тұрады, ол тұрақты ең қажетті газдың бірі. Су оттегін бөліп шығаратын негізгі жасыл фабрика – к ағаштар.
Қазақстан аумағының 3,8 %-ын орманды жер алып жатыр. «Қазақстан - 2030» стратегиясында бұл көрсеткішті 5,1 %-ға дейін көтеру жоспарланған.
Кейінгі жылдары республикамыздың орман қоры аумағында 2257 орман өрті орын алды. Бұл өрттердің 70 %-ы отты дұрыс пайдаланбаудың салдарынан болған.
Өрт 4 млн. текше метрге жуық ағашты жойды. Ірі орман өрттері Шығыс Қазақстан, Павлодар, Ақмола, Қарағанды, Алматы облыстарында болды.
50 мың гектар орман алқабында зиянкестер мен ағаш аурулары анықталды. Ең ірі орманды аумақтар – Шығыс Қазақстан, Қостанай, Батыс Қазақстан, Ақмола, Павлодар облыстарында. 1997 жылы орман заңын бұзушыларға қарсы 500 іс тіркелді.
Қазақстан солтүстігінде өзенді жағалай өскен ормандары мен оңтүстігіндегі тоғайлары жеке-жеке алқаптар болып есептеледі.
Барлық таулы жерлердегі ормандардың топырақ пен су қорғауға тигізетін әсері көп. Олардың арқасында тау бөктерлерінің шымы қалпында сақталып, су ағысы біркелкі мөлшерде реттеліп отырады.
Қазақстандағы орманның жалпы көлемі «Қазорман» шаруашылығының мәліметі бойынша 1998 жылы 24568,4 мың гектар болды.
Соңғы жылдары орман шаруашылығын қаржыландырудың қысқаруынан, орманды күтіп ұстаудың жағдайы күрт төмендеп кетті. 1997 жылдың 10-шы айында ірі өрттен 170 мың гектардан астам орман өртенді. Мысалы, Баянауыл ұлттық бағының ерекше қорғалатын аумағының 12,1 гектары өртеніп кеткен.