Мәтінді оқыңыз Айтыс - ауыз әдебиетінің бір саласы. Айтыс поэзиялық жанр, сөз сайысы, жыр жарысы.
Айтыстың ерекшелігі ақындар айтысында жаттама өлеңдер аз болады. Олар өлеңді аяқ астынан
шығырып, қарсыласына жауап береді. Айтыс үстінде күтпеген жайлар кездеседі. Ақындар тақырыбы
белгісіз, тосын сұрақтарға тап болады. Екі ақын бір - бірін тығырыққа қамау үшін, сүріндіру үшін, өмір
құбылыстарын жұмбақ етіп береді. Сол кезде қарсыласы дәлелді түрде жауап беруга дайын болу керек.
Мұның бәрі ақындардан сөзге жүйріктікті, білгірлікті, тапқырлықты қажетсінумен қатар, елдің шежіресін,
тарихын, жер жайын, этнографиялық ерекшеліктерін білуді керек етеді. Олай болмаса қарсыласына қарсы
тұра алмайды, сайыста дәрменсіз болып қалады.
Сонымен қатар айтысып отырғанда, ақын өзінің жеңілгенін білу де айтыстың негізгі шартының бірі болып
саналады. Жеңілгеніне қарамай, құр босқа сөйлей беруі дарындылық, ақындық деп танылмайды. Шынайы
ақын өзінің ұтылғанын білсе, бірден жеңілгенін мойындап, әрі қарай сөз таластырмайды.
Ақындар айтысының ендігі бір ерекшелігі – айтыс әсерлі болуы үшін ақындар домбыраның не сырнайдың,
қобыздың сүйемелдеуімен, әнмен айтады. Театр актерлеріндей олар сан алуан құбылыс жасайды. Айтыс
өнерінің жеңіл өнер емес екенін осы ерекшеліктерінен- ақ анықтауға болады
Мәтін мазмұнына сай 1 ақиқат ақпаратты белгілеңіз
"Тігіншіні инесі асырайды". Иголка кормилица портного.
"МЕЗГІЛ ЖЕТСЕ МУЗ ДА ЕРІР". Придет время и лед растает.
Жақсы сөз, жарым ырыс ---хорошее слово, пол удачи (дела) .
Адам итті жұмсаса, ит итті жұмсайды ---стоит ли довериться кому-то, который перепоручает третьему.
Жынды бас, екі айаққа тыным бермейді ---дурная голова, ногам покоя не даёт.
Жаман иттін атын бөрбасар деп қояды (плохого пса, волкодавом величать, непозаслугам) ---бывает и недостойного великим называют.
Говоря о парне : Жеті қырлы, бір сырлы ---загадочный красавец-удалец.
"Туған жерге туыңды тік" - Водрузи свой флаг на родной земле.
"Жері байдың елі бай" - Кто богат землей, у того богатая страна.
"Ер туған жеріне, ит тойған жеріне" - Джигита тянет туда, где он родился, собаку тянет туда, где она наелась.
"Бейнет қыл да зейнет қыл" - Потрудись, а потом и требуй.
"Еңбектің көзін тапқан, байлықтың өзін табады" - Кто найдет источник труда, тот найдет само богатство.
"Жас келсе іске - кәрі келсе асқа" - Молодому дело - старому угощение.
"Малы бірдің жаны бір" - У кого скот общий, у того и душа едина.
"Мал ашуы - жан ашуы" - Боль за скот - боль души.
"Бірінші байлық - денсаулық, екінші байлық - ақ жаулық, үшінші байлық - бес саулық" - Первое богатство - здоровье, второе богатство - семья, третье богатство - наличие скота.
"Қонақ келмеген үй - мола" - Дом, в который не приходит гость, подобен могиле.
"Қонаққа кел демек бар да, кет демек жоқ" - Гостю можно говорить "приходи", "уходи" говорить нельзя.
"Таспен ұрғанды аспен ұр" - На удар камня отвечай угощением.