Мәтінді оқып, менталды карта жасаңыздар. Арал өңірінің экологиясы, Арал қасіреті репсублика аумағынан асып, бүкіл әлемді алаңдатып отыр. Теңіз түбінен ұшқан тұзды шаң әлемнің түкпір-түкпіріне жетіп жатыр. Сонымен қатар өңірде өкпе-тыныс жолдары, қатерлі ісік және т.б. аурулар түрлері өршіп отыр. Бұл мәселе Біріккен Ұлттар Ұйымы мен басқа да мәртебелі мінбелерден қайта-қайта көтерілуде.
Кейінге қалдыруға болмайтын нақты шаралар – Арал өңірі тұрғындарының хал-ахуалын жақсарту, жерасты суларын кеңінен пайдалану арқылы тұщы ауызсу жіберу, суқұбырлар құрлысын жүргізу, «Көкарал» бөгеті құрлысын аяқтап, Кіші Аралды сумен толтыру. Теңіздің тартылуы салдарынан ауаның орташа ылғалдылығы 18 пайызға төмендесе, ауа райының жылы кезеңі бір айға дейін қысқарады. Бұл өлкедегі бұрынғы 3000-дай көлден қазіргі таңда 85-і қалды. Аралдықтардың қазіргі жоспары – Кіші теңізді суға толтырып, оны бұрынғы қалпына келтіру, «Көкарал» бөгеті болмаса, Сыпдария суы Үлкен теңіз тереңдіктеріне барып, айдыңға жайылып, бостан-босқа буланып, ауаға ұшатын еді. Кіші теңіз тола бастағаннан бері оның табиғи байлықтары көбейе бастады. Оның болашағы баянды болу үшін Кіші теңізге Сырдарияның суы көбірек жеткізу мәселесін шешу қажет. Табиғат – ата-бабамыздан қалған қасиетті мұра. Арал өңірін экологиялық апаттан құтқару үшін көпшіліктің күші, күресі қажет. Адамдарды өркениет жолында атсалысуға жігерлендіру керек.
Тақырыбы:
Стилі:
Мақсаты:
Тірек сөздер:
Термин сөздер:
Мазмұны
1.Туған жеріне,Сырдария жағалауына оралған кім?
-Қорқыт ата өз Отанына, Сырдария жағалауына оралды.
2.Жылдың неше күні күн жарқырайды?
-Күн жылдың 300 күнінде жарқырап тұрады.
3.Қорқыт ата бірден не дейді?
-Байқоныр жерінің ғарыштық болашағы туралы өз заманында Қорқыт ата көріпкелдікпен айтып кеткен.
4.Жанның эмоциясын ашатын қандай музыкалық аспап ойлап тапты?
-Қобыздың музыкалық аспабы
5.Ол қайтыс болғанға дейін не деді?
- Өлерінің алдында ол өзінің қасиетті жерді тапқанын айтады. Бул- Сырдарияның бойы екен.
6. Олар Назарбаевтың «Қазақстан жолы» кітабынан қазақ жерінде не болды?
-Олар ғарышкер болды.
7.Тірі қалған аңыздар мен кейбір жазбалар не дейді?
-Сақталып қалған аңыздарда, бірен-саран жазбаларда Қорқыт атаның қасиетті жерді, мәнгілік өмірдііздегені айтылады.
8.Қорқыт ата әрдайым қай жерді іздеді?
-Қорқыт ата еш уақытқа соғыс табиғат апаттары болмайтын, "өлім" дегенді білмейтін жерді іздеген
аяна деп кой
Әрбір қазақ отбасында дүниеге сәби келгенде оған жарасымды, мағыналы, әрі әдемі есім беруге тырысады. Кейбір отбасылар заманауи ат қойса, енді кейбіреулері ата-бабаларының, ұлы тұлғалардың есімін қояды.
Әдетте бала есімін елге сыйлы, құрметті, беделді азаматы қояды. Сәбиді қолына алып, сәбидің аяғын құбылаға қаратып жатқызып немесе қолына алып, оң құлағына азан шақырып, сол құлағына қамат түсіріп, көпшіліктің көзінше сәбидің есімін екі құлағына үш мәрте қайталап айтады. Осы сәттен бастап, қазақта ата-ананың бала алдындағы міндеттері басталды деп есептеген. Нәрестеге есімді егер оның ата-әжесі тірі болса, міндетті түрде солар ұсынған ат қойылады. Осылайша менің есімімді әжем таңдап, «аяна » болсын деп шешіпті. аяна– есімі әдемі есім