Мәтінді тыңда. Мәтінге тақырып қой. Жоспар құра. Қазақ халқы өнерсүйгіш халық. Оның музыкалық мәдениеті өте бай. Халқымыз ақын,
әнші-сазгерлерді ерекше құрметтеген. Біржан сал, Ақан сері, Үкілі Ыбырай қазақтың
классикалық әндерінің негізін қалаған. Қазақтың ұлттық музыка мәдениетінің ішінде ән салу
мен ән шығару, домбыра, қобыз, сырнай тарту жақсы дамыған. XIX ғасырдың екінші жарты-
сында қазақ халқының арасынан көптеген әнші-композиторлар, жырау-жыршылар, ақын-
күйшілер шыққан. Олар: Құрманғазы, Дәулеткерей, Тәттімбет, Дина, Сүгір және т.б. Қазақ
халқының ән-музыка мәдениетінің дамуына Біржан, Мұхит, Естай, Нартай, Жаяу Мұса, Майра,
Жамбыл, Кенен, Әміре сияқты ұлы тұлғалар үлес қосқан.
Этнограф және сазгер А. В. Затаевич екі мың үш жүзден астам халық әндері мен күйлерін
жазып алып, «Қазақ халқының 1000 әні» және «Қазақ халқының 500 әні мен күйі» деген
жинақтар жариялаған. Осыдан-ақ қазақ музыкасының қаншалықты бай екенінін көруге бола-
ДЫ.
Музыка классикалық музыка, халық әндері, халық күйлері болып бөлінеді. Оны
үлкен залдарда оркестр орындайды. Классикалық музыка терең мазмұнды болып келеді.
Қазақ әндерінің көпшілігі домбыраның сүйемелдеуімен орындалады. Қазақ әндері татулық
пен бірлікті, байсалды мінезді, ақылдылықты насихаттайды. Қазақ халқының кең тараған халық
әндері: «Дудар-ай», «Гүлдерайым», «Бір бала» және т.б.
Халық күйлері - халықтың тұрмысын, салт-дәстүрін, адамның тағдырын баяндайды. Халық
күйлері ұрпақтан ұрпаққа жеткен. Сондықтан олардың авторлары ұмытылып, халықтың күйі
деп аталған. ВЫПИШИТЕ ВСЕ НАРЕЧИЯ!
Заттың сыны сапасын, түсін білдіріп Қандай? Қай? сұрақтарына жауап береді.
Имя прилагательное — часть речи, которая обозначает признак предмета и отвечает на вопросы какой? чей?
Сын есім түрлері (Виды прилагательных):құрамына қарай:
Дара (простое – один корень)Мысалы: әдемі, қызыл, ыңғайлы.Күрделі (сложное – несколько корней)Мысалы: қып-қызыл, жап-жасыл, өте көрікті.
тұлғасына қарай:
Негізгі (непроизводное – нет суффикса)Мысалы: алтын, ауыр, кең.Туынды (производное – есть суффикс)Мысалы: ақылды, пайдалы.
мағынасына қарай:
Сапалық (качественное)Мысалы: ыстық, қоныр.Қатыстық (относительное)Мысалы: таулы, өткір.
Қазақ өнерін еуропалықтармен салыстыру дұрыс па?
Менің ойымша, салыстырған дұрыс емес, мен тіпті салыстыруға келмейді деуші едім. Себебі әр ұлттың өзіне тән салт – дәстүрлері, әдет – ғұрыптары, халық ауыз әдебиеті, мәдениеті, өнері, тәрбиелік ұстанымдары бар. Міне, осы асыл қазынамыз бізге ұрпақтан ұрпаққа сан ғасырлар бойы аманат ретінде ұласып, ұлттық болмысты жоғалтпай, өзгелерден ерекшелеп тұратын айна секілді. Қазақ халқының екі жүзге жуық салт – дәстүрі, сенім – ырымдары, ұлттық ойындары бар, олардың әрқайсысының тәрбиелік те, танымдық та маңызы зор.
Екі өнердің өздеріне сай ерекшеліктері мен тек сол халыққа тән мәдениет болған соң, салыстыру мүмкін емес.
Мысалға, айтыс өнерін алар болсақ. Айтыс – қазақ халқының ертеден қалыптасқан жыр жарысының бір түрі. Айтысқа суырып салма ақындар мен көркем сөз шеберлері қатысады. Айтыста ел басқарып отырған басшылардың кемшіліктері, сондай – ақ өмірдегі келеңсіздіктер ашық айтылады. Айта кететін бір жайт, айтыс бүгінгі күнге дейін жетіп, тәрбиелік мәнін жоғалтпаған жыр жарысы. Бұл өнер тек қазақ халқы мен көршілес, бауырлас түркі халықтарына тән өнер түрі. Еуропада айтысқа сай келетін өнер түрі жоқ.
Сондықтан, менің ойым - салыстыру дұрыс емес және мүмкін емес.