Мәтіндегі тірек сөздерді анықтап, аннотация жаз. Аннотация жазуға қойылатын талаптар:
мазмұнды қысқаша баяндау
көпшілікке арналып, түсінікті жазылу
мәтінде айтылған ақпараттың ерекшелігін айту
автордың осы басылымды жазудағы басты мақсатын айқындау
аннотация жазылып отырған
мәтінге баға беру
Мәтін:
ЭКСПО көрмесі — жаһандық
ауқымдағы шара. Оны маңыздылығы жағынан ірі экономикалық форумдармен, туристік тартымдылығы бойынша әлемдегі ірі танымал спорттық ойындармен салыстыруға болады. ЭКСПО көрмесі біздің елімізге ірі инвестиция тартуға мүмкіндік туғызады, көрмені өткізу арқылы Қазақстан "Жасыл экономиканы" дамытуға тікелей септігін тигізетін жаңа технология мен инновация алады.
Әлемнің алдыңғы қатарлы мемлекеттері ғылымдағы өзінің соңғы жаңалықтарын ұсынатын бұл
халықаралық көрмені өткізу идеясы неден туындады? Жасыратыны жоқ, бүгінде елімізде баламалы көздерден қуат алу мәселесі әлі де болса шешілмеген, ал әлем дамудың жаңа, экологиялық тұрғыдан қауіпсіз жолдарын қажетсінеді. Міне, сондықтан
Қазақстан "Жасыл экономикаға" бет бұрды. ЭКСПО-ны өткізуден осындай мәселелер шешімін табуда. Шындығында, еліміздің географиялық орналасу жағдайын, жел және күн энергиясын пайдалану мүмкіндігін, сондай-ақ мұнай және газ ресурстарының энергетикалық әлеуетін ескерсек, бұл қажеттіліктің орнын толтыруға тамаша мүмкіндік туады. Қазақстанның сағатына 1 трлн кв энергия өндіруге мүмкіндігі бар.
"Болашақтың энергиясына" көшуге мүдделілік идеясын елдің өзі көрсете білуі тиіс. Үкімет біздің елімізде бұл бағыттың
тиісті деңгейде дамуы мәселелерімен жұмыс істеуі керек. Алдағы бес жыл ішінде Қазақстан таза энергия түрлерінің әзірлемелері мен енгізілуі саласында инновациялық серпіліс жасауы қажет. Сондықтан болашақ энергиясын дамытудың кешенді жоспары барлық өңірді, ұлттық холдингтерді, зерттеу институттары мен әлеуетті отандық және шетелдік инвесторларды қамтыды.
Мырза Хайдар Дулаттың «Тарих-и Рашидиі» әдеби жәдігер
Орталық Азияның XVI ғасырдағы атақты тарихшысы, әдебиет майталманы Мұхаммед Хайдар Дулаттың (1499-1551) өмірі мен шығармашылығын зерттеу мен зерделеу әдебиеттану, тарих, философия, дінтану, лингвистика ғылымдары алдындағы үлкен міндет.
Мырза Хайдардың «Тарих-и Рашиди» еңбегінің құндылығы оның қазақ тарихы мен әдебиетін және мәдениетін өткен түркілік дәуірмен, исламдық тарихи кезеңмен сабақтастыра алуы болды.
Тақырыптың өзектілігі. «Тарих-и Рашидидің» әдеби-көркемдік жағы әлі де болса толық зерттеу нысанына айнала қойған жоқ. Еңбекті зерттеген ғалымдардың көпшілігі оған әдеби шығарма ретінде емес, тарихи еңбек ретінде қарап, бағалады.
Фольклортанушы, академик С.Қасқабасов: «Жыраулар өз шығармаларында идеалды әміршінің бейнесін жасады, -дей келіп, – өздерінің монолог түріндегі айтылатын толғауларында жырлаулар маңызды мемлекеттік мәселелермен қатар заман мен қоғам, адам мен заман, тұлға мен тобыр, сондай-ақ имандылық пен қайрымдылық, өмірдің өткіншілігі мен адамның опасыздығы, өлім мен өмірдің қайшылығы сияқты моральдық, этикалық, фәлсафалық проблемаларды көтеріп, қоғаммен байланыстыра жырлап отырады» деп жазған болатын [3, 8 б.]. Осы айтылған ғұлама пікірдің Мырза Хайдар шығармашылығына түгелдей қатысы бар. Өйткені, ХVІ ғасырда өмір сүрген Асан Қайғы да, Қазтұған да, Шалгез де Мырза Хайдардың замандасы, ұлысы басқа болғанымен ұлты бір қандастары. Олар да Мырза Хайдар Дулат секілді Әз Жәнібек хан, Битемір, Ораз-Мұхаммед сынды қазақ хандары мен Ноғай әмірлерінің сарайы маңында тіршілік етіп, әміршісі мен заманының күрделі де келелі мемлекеттік маңызды тақырыптарын сөз етті.
Мырза Хайдар «Тарих-и Рашиди» еңбегінде 1346-1546 жылдар аралығындағы Орталық Азия, Тибет, Ауғанстан, Кашмир, Иран, тіпті Иракқа да қатысты көптеген тарихи оқиғаларды, сондай-ақ автор өзі өкілі болып табылатын қазақ өмірінің де бірқатар деректерін сол дәуір шындығына сай баяндайды. Ғұмырнамалық әдеби еңбегін жазу барысында Мұхаммед Хайдар қоғамдық шындықты басты принцип ретінде ұстайды, сонымен бірге өз шығармасының көркемдік-әдеби жағына мұқият назар аударады
Қою әріппен жазылған сөздердің аудармасы:
Құрмет - уважение;
сыпайылық - вежливость;
əдептілік - воспитанность;
құрметтегені - уважать;
тəрбиенің белгісі - знак воспитанности;
апарысады доносить
алғысын айтады - благодарит.
Жалқы есім — жеке заттың, құбылыстың атауы болатын сөз, сөз тіркесі. Яғни, жалқы есімдерге
1) кісі аттары;
2) мемлекет, республика, облыс, аудан, қала, ауыл атаулары;
3) ұйым, мекеме, зауыт, фабрика, ұжым атаулары;
4) жер, су атаулары;
5) газет-журнал, кітап, ән, күй, шығарма аттары;
6) жылқыға, сиырға, түйеге, итке, т. б. хайуанаттарға қойылатын аттар.
Мәтіндегі жалқы есім: Әлібек.
Жалпы есім— бірыңғай заттар мен құбылыстардың жинақты атауларын білдіретін зат есімдер: адам, қала, өзен, көл, сағат, отын, су, сана
Мәтіндегі жалпы есімдер: адамдар, құрмет, сыпайылық, әдептілік, кішілер, үлкендер, үлгі, қасиет, бала, үй, ата, әже, әке, ана, мектеп, мұғалім, тәрбие, белгі, ақыл, істер, сөз, көше, көмек, автобус, сөмкелер, алғыс.